Nguyên tắc và phác đồ điều trị viêm đại tràng Bộ Y tế mới nhất hiện nay

Phác đồ điều trị viêm đại tràng Bộ Y tế thường được xây dựng dựa trên nguyên nhân gây bệnh, các triệu chứng có liên quan và mức độ tổn thương trong đại tràng. Sự phù hợp của phác đồ góp phần quyết định kết quả sau cùng của quá trình chữa trị bệnh.

Nguyên tắc điều trị viêm đại tràng theo phác đồ Bộ Y tế

Theo phác đồ điều trị viêm đại tràng Bộ Y tế, người bệnh cần chữa trị càng sớm càng tốt và tuân thủ nguyên tắc sau:

Tiết chế ăn uống

Song song với quá trình chữa viêm đại tràng, người bệnh cần duy trì một lối sống lành mạnh bao gồm: Giới hạn lượng dầu mỡ tiêu thụ, hạn chế rau sống và rau quả xanh. Điều này sẽ giúp tổn thương trong đại tràng nhanh chóng được chữa lành.

Điều trị viêm đại tràng theo phác đồ Bộ Y tế cần chú ý trong việc ăn uống

Điều chỉnh rối loạn khi đi tiêu

Tùy theo bệnh nhân tiêu chảy hay táo bón để lựa chọn thuốc phù hợp:

• Táo bón: Dùng thuốc nhuận tràng, tốt nhất là nhóm xơ thực vật hay Macrogol - loại nhuận tràng thẩm thấu...
• Tiêu chảy: Dùng thuốc băng niêm mạc đại tràng (Smecta 3g, Actapulgite...).

Điều trị triệu chứng

Nhằm mục đích giảm đau đại tràng, đau dạ dày, điều chỉnh nhu động ruột (tăng hoặc giảm) về nhịp bình thường, chống co thắt. Đồng thời, điều trị bổ sung với các liệu pháp tâm lý, trấn an, giúp bệnh nhân có tinh thần thoải mái.

Phác đồ điều trị viêm đại tràng Bộ Y tế dựa theo nguyên nhân

Tùy thuộc vào nguyên nhân gây bệnh, cụ thể như sau:

Viêm đại tràng do lao

• Sử dụng thuốc kháng lao với các công thức bao gồm: 3REH (RZH) + 6 - 9 REH (RZH), 2 REZH + 4 - 6 REZ H hoặc 3SHZ + 6 - 9SH (HZ). Để ngăn ngừa nguy cơ tái phát cần thời gian điều trị kéo dài hơn lao phổi.
• Sử dụng Corticoid - một trong những loại thuốc chữa viêm đại tràng nhằm điều trị các tình trạng hẹp, xơ, dính hoặc teo đại tràng do bệnh lao. Thời gian sử dụng là trong 8 tuần đầu với liều lượng khuyến cáo là 1mg/kg/ngày kết hợp song song với thuốc điều trị lao phổi.
• Phẫu thuật: Tiến hành khi viêm đại tràng có biến chứng nghiêm trọng như: Thủng manh tràng, viêm phúc mạc hoặc do tổn thương của lao phổi gây tắc ruột hay bán tắc ruột.

Viêm đại tràng do lao sẽ được chỉ định phẫu thuật nếu có biến chứng nghiêm trọng

Viêm đại tràng do Amip

Phác đồ điều trị viêm đại tràng do Amip sử dụng các nhóm kháng sinh để tiêu diệt amip bao gồm.

Nhóm Imidazole: 

• Dùng Metronidazol với liều lượng 30mg/kg/ngày x 7 - 10 ngày.

Nhóm Tinidazole (Fasigyne): 

• Dùng Ornidazole (Tiberal) theo liều lượng 1.5 - 2g/ngày x 3 - 5 ngày.

Nhóm Quinoleine:

• Dùng Idées (Direxiode) với liều 3 - 9 viên/ngày x 7 - 20 ngày.
• Dùng Methylene (Intetrix) theo liều 4 - 6 viên/ngày x 10 ngày.

Nhóm Secnidazole (Flagentyl):

• Dehydroemetin chứa độc tố nhẹ, dùng với liều 1.2 mg/kg/ngày x 10 ngày.
• Emetine có độc tố mạnh nên rất ít được sử dụng. Nếu cần có thể sử dụng tiêm dưới da hoặc tiêm bắp với liều 1mg/kg/ngày x 10 ngày.

Viêm đại tràng do lao sẽ được chỉ định sử dụng thuốc theo chỉ dẫn bác sĩ

Viêm loét đại tràng

Chủ yếu là điều trị nội khoa với mục đích kiểm soát quá trình viêm là chính. Trước khi điều trị cần đánh giá mức độ của viêm loét đại tràng. Cụ thể:

• Viêm đại tràng nhẹ: Thân nhiệt bình thường, mạch ít hơn 90 nhịp/phút, hemoglobin (g/dl) bình thường, tiêu chảy ít hơn 4 lần mỗi ngày, trong phân có lẫn một ít máu.
• Viêm đại tràng nặng: Nhiệt độ lớn hơn 37.8 độ C, mạch nhiều hơn 90 nhịp/ phút, Hemoglobin (g/dl) > 10.5, tiêu chảy ít hơn 6 lần mỗi ngày.

Điều trị chung:

• Nhịn ăn hoàn toàn, không được ăn uống qua đường miệng.
• Nuôi ăn với các liệu pháp dinh dưỡng tạm thời thông qua đường tĩnh mạch.
• Ổn định tâm lý - thần kinh, trấn an người bệnh.
• Điều chỉnh các rối loạn chất điện giải, hỗ trợ ngăn ngừa nguy cơ thiếu nước.
• Chỉ định truyền máu nếu bệnh nhân thiếu máu.

Thuốc điều trị:

• Thuốc đặc hiệu: Nhóm 5 - ASA (5 Aminosalicylic acid), bao gồm Sulfasalazine và Mesalazine. Sử dụng với liều khởi đầu (2 - 4g/ngày x 4 - 6 tuần) hoặc liều duy trì (1 - 1.5g/ngày x 1 - 2 năm).
• Thuốc điều trị phối hợp: Với các loại thuốc bao gồm: Prednisolone 1mg/kg/ngày hoặc có thể sử dụng Corticoid thông qua đường tiêm tĩnh mạch trong trường hợp bệnh nặng. Sau khi bệnh ổn định có thể chuyển sang đường uống, kết hợp thụt giữ đại tràng nếu có tổn thương rõ ràng.

Thời gian điều trị:

• Liều khởi đầu: 4 - 8 - 12 tuần sau đó phụ thuộc vào mức độ đáp ứng thuốc mà giảm liều lượng điều trị.
• Duy trì sử dụng trong 1 - 2 năm để đạt hiệu quả tối ưu.

Điều trị ngoại khoa cấp cứu khẩn cấp nếu bệnh nhân rơi vào các trường hợp sau:

• Thủng đại tràng.
• Điều trị nội khoa thất bại.

Viêm loét đại tràng sẽ áp dụng chủ yếu điều trị nội khoa

Viêm đại tràng giả mạc

Theo phác đồ điều trị viêm đại tràng Bộ Y tế, điều trị viêm đại tràng giả mạc được thực hiện bằng cách ngưng các tác nhân kích thích và sử dụng thuốc phù hợp bao gồm:

• Metronidazole với liều 30mg/kg/ngày.
• Sử dụng Vancomycin với liều lượng 500mg x 4/ngày.
• Điều trị hỗ trợ bằng Cholestyramin 4g x 3/ngày.

Viêm túi thừa

Trước khi điều trị viêm túi thừa để loại trừ nguy cơ thủng đường tiêu hóa cần chụp hình khoang bụng. Sau đó áp dụng một trong các phương pháp điều trị bao gồm:

• Nghỉ ngơi phù hợp;
• Ăn loãng và uống nước đầy đủ;
• Truyền dịch;
• Sử dụng thuốc kháng sinh: Aminoglycosid, Metronidazole;
• Sử dụng thuốc giảm đau, chống co thắt: Spasmaverine, Buscopan;
• Chỉ định phẫu thuật nếu viêm phúc mạc có mủ hoặc hẹp khí.

Theo dõi sau điều trị viêm đại tràng là việc rất quan trọng

Theo dõi sau điều trị viêm đại tràng

Bên cạnh việc tuân thủ phác đồ điều trị viêm đại tràng Bộ Y tế, người bệnh có thể ngăn ngừa nguy cơ phát bệnh bằng một số phương pháp như:

• Ghi nhật ký thực phẩm để xác định nhóm hay loại thực phẩm gây ra các triệu chứng.
• Thay đổi lượng chất xơ cũng như trao đổi về lượng chất xơ có thể tiêu thụ.
• Tăng mức độ hoạt động.
• Tham khảo các biện pháp kiểm soát cảm xúc và căng thẳng như: Yoga, thiền và các bài tập chánh niệm.
• Tái khám định kỳ.
• Nếu thấy một lượng máu đáng kể trong phân cần đến bệnh viện ngay lập tức.

Việc áp dụng đúng phác đồ điều trị viêm đại tràng Bộ Y tế trên đây sẽ giúp người bệnh có kế hoạch chăm sóc, phục hồi sức khỏe phù hợp. Tuy nhiên, bạn cần tìm hiểu kỹ, nhận tư vấn từ bác sĩ, sử dụng đúng liều lượng thuốc để tránh các hệ lụy nguy hiểm đối với gan, thận. Đồng thời, ngăn ngừa suy nhược cơ thể cũng như các rối loạn nghiêm trọng khác.

Minh QA

Nguồn tham khảo: Dieutri.vn