Tác hại của chất độc Xylene và cách phòng ngừa nhiễm độc

Xylene là một hợp chất hữu cơ được sử dụng rộng rãi trong công nghiệp sơn, nhựa, cao su và hóa chất. Tuy nhiên, ít ai biết rằng Xylene có thể gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe con người. Bài viết này sẽ cung cấp cái nhìn chi tiết về chất độc Xylene, tác hại của nó và cách phòng tránh nhiễm độc hiệu quả.

Chất độc Xylene là gì?

Xylene là một hợp chất hữu cơ thuộc nhóm hydrocarbon thơm. Nó thường được sử dụng trong nhiều ngành công nghiệp. Công thức hóa học của Xylene là C₆H₄(CH₃)₂, tồn tại ở ba đồng phân: Ortho-xylene, meta-xylene và para-xylene. Đây là một chất lỏng không màu, có mùi đặc trưng và dễ bay hơi.

Do khả năng hòa tan mạnh, Xylene được ứng dụng rộng rãi trong sản xuất sơn, vecni, nhựa, cao su và chất tẩy rửa. Ngoài ra, nó còn được sử dụng trong ngành dược phẩm, y tế, nghiên cứu, đặc biệt là trong quy trình cố định mô trong phòng thí nghiệm y khoa.

Báo cáo từ Viện Y học Quốc gia Mỹ (NIH) cho thấy, hàng năm, hàng nghìn tấn Xylene được sử dụng trên toàn cầu. Nó được sử dụng nhiều nhất trong ngành sản xuất hóa chất và dầu khí. Dù có vai trò quan trọng trong công nghiệp, Xylene cũng tiềm ẩn nguy cơ gây ảnh hưởng đến sức khỏe, gây ô nhiễm không khí, nước và đất.

Ảnh hưởng của chất độc Xylene đến sức khỏe con người

Theo Cơ quan Bảo vệ Môi trường Hoa Kỳ (EPA), tiếp xúc ngắn hạn với Xylene có thể gây kích ứng mắt, mũi, họng, kèm theo chóng mặt, buồn nôn và đau đầu. Một số nghiên cứu của Viện Y học Quốc gia Mỹ (NIH) cũng cho thấy, Xylene tác động đến hệ thần kinh trung ương, gây mất thăng bằng và suy giảm trí nhớ tạm thời.

Nghiên cứu từ Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) chỉ ra rằng phơi nhiễm Xylene kéo dài có thể gây tổn thương hệ thần kinh, dẫn đến trầm cảm, mất tập trung và suy giảm trí nhớ. Ngoài ra, quá trình chuyển hóa Xylene khiến gan và thận cũng bị ảnh hưởng. Các tế bào của hai cơ quan này bị tổn thương và khiến chúng bị suy giảm chức năng. Hệ hô hấp cũng chịu tác động tiêu cực bởi chất độc Xylene. Nó làm tăng nguy cơ mắc bệnh phổi và rối loạn hô hấp.

Một nghiên cứu năm 2020 trên Tạp chí Y học Công nghiệp và Môi trường cho thấy, phơi nhiễm Xylene trong thai kỳ làm gia tăng tỷ lệ sảy thai và dị tật bẩm sinh. Vì vậy, cần có biện pháp bảo hộ nghiêm ngặt để giảm thiểu nguy cơ sức khỏe khi làm việc trong môi trường có Xylene.

Ảnh hưởng của chất độc Xylene đến môi trường

Xylene là một trong những hợp chất hữu cơ dễ bay hơi nhưng ít ai biết rằng nó có thể tàn phá môi trường nghiêm trọng. Khi bay hơi, Xylene góp phần làm không khí ô nhiễm, nhất là trong các khu công nghiệp và đô thị lớn. Theo Cơ quan Bảo vệ Môi trường Hoa Kỳ (EPA), Xylene có thể tồn tại trong khí quyển từ vài giờ đến vài ngày, tạo ra hiện tượng sương mù quang hóa và ảnh hưởng đến chất lượng không khí.

Chất độc Xylene còn đe dọa nguồn đất, nguồn nước và hệ sinh thái. Khi bị thải ra sông, hồ, Xylene không hòa tan hoàn toàn. Nó tạo ra các màng dầu trên mặt nước, làm giảm lượng oxy hòa tan. Điều này ảnh hưởng lớn đến các loài sinh vật dưới nước. Theo nghiên cứu từ Đại học California, tiếp xúc lâu dài với Xylene có thể gây đột biến gen ở thực vật, giảm khả năng quang hợp và sinh trưởng. Động vật tiếp xúc với Xylene qua không khí hoặc nguồn nước có thể bị rối loạn nội tiết, tổn thương gan và hệ thần kinh.

Trường hợp ngộ độc Xylene thường gặp và cách xử lý

Ngộ độc Xylene có thể xảy ra trong nhiều tình huống hàng ngày. Chúng ta cần biết cách nhận biết nguy cơ, phòng ngừa đúng cách và xử lý kịp thời nếu không may bị ngộ độc.

Các trường hợp ngộ độc Xylene thường gặp

Một số tình huống Ngộ độc Xylene thường gặp nhất trong cuộc sống như:

• Ngộ độc xăng do hít phải hơi xăng, dung môi công nghiệp dễ xảy ra với những người đang làm việc tại đây.
• Những người làm trong ngành sơn, in ấn, xây dựng thường tiếp xúc với Xylene.
• Việc sử dụng sơn, vecni trong không gian kín có thể gây kích ứng da, mắt và hệ hô hấp.
• Trẻ nhỏ vô tình nuốt phải dung môi chứa Xylene, như sơn, chất pha loãng, có thể gây rối loạn tiêu hóa, tổn thương gan và thận.
• Những người làm việc trong ngành xăng dầu, sơn, hóa chất tiếp xúc Xylene thời gian dài có nguy cơ tổn thương gan, thận, hệ thần kinh trung ương do ngộ độc mãn tính

Cách xử lý nhiễm độc Xylene

Khi xảy ra nhiễm độc Xylene, chúng ta cần xử lý nhanh chóng để giảm thiểu nguy hiểm. Cách xử lý như sau:

• Khi chất độc Xylene tiếp xúc qua da, bạn hãy lập tức rửa sạch vùng da nhiễm Xylene bằng nước và xà phòng ít nhất 15 phút. Không chà xát mạnh để tránh hóa chất thấm sâu hơn. Nếu quần áo bị nhiễm Xylene, thay ngay quần áo sạch để hạn chế hấp thụ qua da.
• Khi hít phải quá nhiều Xylene, hãy di chuyển nạn nhân ra nơi thông thoáng, có không khí trong lành. Khi có dấu hiệu khó thở, cần hỗ trợ hô hấp và gọi cấp cứu.
• Nếu nuốt phải hoặc có triệu chứng nặng như mất ý thức, co giật, khó thở, cần đưa nạn nhân đến cơ sở y tế ngay lập tức. Không tự ý gây nôn, vì Xylene có thể gây tổn thương phổi nếu hít phải trong quá trình nôn mửa.

Cách phòng ngừa nhiễm độc Xylene

Để phòng ngừa ngộ độc Xylene, chúng ta cần đeo khẩu trang chống hơi hóa chất, găng tay, kính bảo hộ khi tiếp xúc với các sản phẩm công nghiệp có chứa chất độc này. Cần tránh việc hít, nuốt hoặc để Xylene dính vào da, mắt. Hãy bảo quản hóa chất trong bình kín, xa nguồn nhiệt và trẻ em. Người làm việc với Xylene nên khám sức khỏe định kỳ.

Xylene là một hóa chất quan trọng trong công nghiệp nhưng cũng tiềm ẩn nhiều nguy cơ đối với sức khỏe và môi trường. Việc nhận thức rõ tác hại của chất độc Xylene giúp chúng ta có biện pháp chủ động bảo vệ sức khỏe bản thân và cộng đồng.