Nhận diện các dấu hiệu thoát vị đĩa đệm lưng và cách phòng ngừa

Tình trạng đau lưng là một trong những triệu chứng phổ biến trên toàn thế giới. Trong số các nguyên nhân, đau lưng do thoát vị đĩa đệm lưng là phổ biến nhất. Thoát vị đĩa đệm lưng gây ra đau đớn, cản trở vận động, ảnh hưởng lớn đến công việc và chất lượng cuộc sống của người bệnh. Vì thế, việc hiểu rõ những dấu hiệu thoát vị đĩa đệm lưng là chìa khóa giúp người bệnh được điều trị sớm, đồng thời chủ động hơn trong việc chăm sóc và bảo vệ sức khỏe bản thân.

Tổng quan về thoát vị đĩa đệm lưng

Thoát vị đĩa đệm là hiện tượng đĩa đệm bị trượt ra khỏi vị trí ban đầu và chèn ép lên tủy sống và các dây thần kinh trong ống sống. Điều này dẫn đến tình trạng đau nhức và rối loạn cảm giác. Dựa vào vị trí đĩa đệm bị lệch, thoát vị đĩa đệm được chia thành 5 loại gồm thoát vị đĩa đệm cổ; thoát vị đĩa đệm cổ ngực; thoát vị đĩa đệm ngực; thoát vị đĩa đệm cột sống và thoát vị đĩa đệm cột sống lưng hay thoát vị đĩa đệm lưng. Trong đó thoát vị đĩa đệm lưng và thoát vị đĩa đệm cổ là tình trạng phổ biến nhất.

Thống kê tại Việt Nam cho thấy, có tới 30% dân số đang gặp phải các dấu hiệu thoát vị đĩa đệm lưng. Đáng chú ý, thoát vị đĩa đệm lưng không chỉ gặp ở người cao tuổi, mà còn có xu hướng gia tăng ở những người trẻ do tư thế ngồi sai. 

Theo đó, thoát vị đĩa đệm lưng xảy ra khi bao xơ bên ngoài của đĩa đệm vùng thắt lưng bị xơ hóa khiến nó bị rách hoặc đứt tạo thành khe hở, nhân nhầy của đĩa đệm thắt lưng thoát ra khỏi vị trí. Nó chèn ép vào rễ thần kinh và màng tủy gây ra cảm giác đau đớn vùng thắt lưng. Hầu hết thoát vị đĩa đệm thường xảy ra ở cột sống thắt lưng dưới, nhất là giữa đốt sống thắt lưng thứ tư và thứ năm hay L4, L5 và giữa đốt sống thắt lưng thứ năm và đốt sống cùng thứ nhất hay L5, S1. Đau lưng cũng chính là dấu hiệu thoát vị đĩa đệm lưng dễ nhận diện nhất.

Có rất nhiều nguyên nhân gây ra thoát vị đĩa đệm lưng, trong đó các nguyên nhân phổ biến bao gồm:

• Quá trình lão hóa của cơ thể khiến cột sống không còn mềm mại, vòng sụn xơ hóa dễ bị nứt, rách và tính đàn hồi bên trong nhân nhầy giảm đi.
• Do chấn thương sau tai nạn gây ra áp lực lên vùng đĩa đệm lưng khiến nó bị thoát ra khỏi vị trí vốn có.
• Công việc thường xuyên phải mang vác nặng hoặc ngồi làm việc sai tư thế rất dễ gây chấn thương cột sống lưng và ảnh hưởng đến đĩa đệm.
• Thừa cân, béo phì cũng là yếu tố làm tăng nguy cơ thoát vị đĩa đệm lưng bởi cân nặng vượt quá mức sẽ gây áp lực nặng nề lên cột sống thắt lưng.
• Thường xuyên hút thuốc lá sẽ khiến cơ thể nạp vào lượng lớn Nicotine. Chất này làm giảm lưu lượng máu đến đĩa đệm cột sống khiến tốc độ thoái hóa đĩa đệm tăng lên, đồng thời cản trở quá trình chữa lành tổn thương.
• Tuổi tác, giới tính cũng là nguyên nhân gây thoát vị đĩa đệm. Người trong độ tuổi lao động, đặc biệt nam giới là những đối tượng có tỷ lệ bị thoát vị đĩa đệm lưng cao hơn so với nữ giới.

3 dấu hiệu thoát vị đĩa đệm lưng thường gặp

Đau lưng

Đau tại vị trí thoát vị đĩa đệm là dấu hiệu phổ biến nhất của bệnh lý này. Cơn đau lưng do thoát vị đĩa đệm thường xuất hiện đột ngột từng cơn, đau buốt, đau âm ỉ hoặc dữ dội. Nó cũng có thể lan xuống dưới gần mông và trở nên nghiêm trọng hơn khi người bệnh vận động mạnh, đứng hoặc ngồi lâu một chỗ, thậm chí khi ho, hắt hơi.

Đau thần kinh tọa

Người bệnh xuất hiện cơn đau dọc theo đường đi của dây thần kinh nằm ở mặt sau của chân. Cơn đau thần kinh tọa thường đau nhói, đau buốt như có điện chạy.

Đau ở nhiều vị trí không cố định

Dấu hiệu thoát vị đĩa đệm lưng sẽ có sự khác biệt tùy thuộc vào vị trí và mức độ thoát vị đĩa đệm. Cơn đau có thể xảy ra ở lưng, lưng dưới gần mông, đùi, bàn chân, bắp chân,... Hầu hết tình trạng đau thường chỉ xảy ra ở một bên của cơ thể.

Ở giai đoạn đầu, các cơn đau thoát vị đĩa đệm thường nhẹ và triệu chứng chưa rõ ràng khiến người bệnh chủ quan. Sang đến giai đoạn giữa, các cơn đau rõ rệt và tăng dần từ đau vừa đến đau dữ dội, đặc biệt ở khu vực bị tổn thương. Nếu không chữa trị kịp thời, bệnh sẽ chuyển sang giai đoạn nặng nhất với những cơn đau nghiêm trọng, kèm theo các biểu hiện yếu, liệt một hoặc cả hai chân.

Biến chứng do thoát vị đĩa đệm lưng và cách điều trị

Những biến chứng của thoát vị đĩa đệm lưng là vô cùng nguy hiểm nếu không phát hiện sớm các dấu hiệu thoát vị đĩa đệm lưng và can thiệp kịp thời. Người bệnh có thể gặp các biến chứng như:

• Đau đớn dữ dội gây ra nhiều khó khăn khi vận động.
• Rối loạn đại tiện, tiểu tiện do thoát vị đĩa đệm lưng ảnh hưởng trực tiếp đến chức năng của bàng quang và trực tràng.
• Rối loạn cảm giác khiến người bệnh bị tê bì, thậm chí mất cảm giác ở đùi, chân và bàn chân.
• Teo cơ, bại liệt do không vận động trong thời gian dài.

Thoát vị đĩa đệm lưng có thể điều trị bằng cách phối hợp nhiều hợp phương pháp điều trị nội khoa như dùng thuốc giãn cơ, thuốc giảm đau, tiêm thuốc steroid ngoài màng cứng, vật lý trị liệu, massage kết hợp nghỉ ngơi, chườm lạnh vị trí đau, vận động nhẹ nhàng,... Phác đồ này thường áp dụng trong các trường hợp thoát vị đĩa đệm lưng mức độ nhẹ.

Với tình trạng thoát vị đĩa đệm kéo dài trên 6 tuần không cải thiện sau khi điều trị nội khoa hoặc bệnh ở mức độ nặng gây đau đớn ảnh hưởng cuộc sống của người bệnh, bác sĩ có thể chỉ định thực hiện phẫu thuật.

Cách phòng tránh thoát vị đĩa đệm lưng hiệu quả

Để giảm nguy cơ bị thoát vị đĩa đệm lưng, các chuyên gia khuyến cáo:

• Luôn lao động và sinh hoạt với tư thế đúng.
• Thường xuyên tập luyện thể thao nhẹ nhàng, đúng kỹ thuật và phù hợp với sức khỏe.
• Nên sử dụng các dụng cụ hỗ trợ trong trường hợp bắt buộc phải mang vác nặng.
• Bổ sung dinh dưỡng đầy đủ qua chế độ ăn uống hàng ngày.
• Hạn chế hút thuốc lá và sử dụng chất kích thích.
• Khám sức khỏe định kỳ 6 tháng/lần để phát hiện sớm bất thường về đĩa đệm.

Trên đây là những thông tin cần thiết về bệnh lý thoát vị đĩa đệm lưng và cách phòng ngừa. Nếu bạn phát hiện cơ thể có những dấu hiệu thoát vị đĩa đệm lưng kể trên hoặc bất cứ triệu chứng bất thường nào nghi ngờ thoát vị đĩa đệm, hãy đến các chuyên khoa cơ xương khớp càng sớm càng tốt để được thăm khám, chẩn đoán và điều trị kịp thời.

Xem thêm:

• Tại sao bị thoát vị đĩa đệm? 5 nguyên nhân gây thoái vị đĩa điệm thường gặp
• Thoát vị đĩa đệm cổ chèn ép tủy và những thông tin cần biết