Những điều cần biết về bệnh rối loạn nhân cách phụ thuộc

Bệnh rối loạn nhân cách phụ thuộc tuy không phải là bệnh phổ biến, nó chiếm khoảng 2% dân số thế giới. Vậy làm sao để nhận biết và điều trị căn bệnh này, cùng bài viết dưới đây của Nhà thuốc Long Châu để đi tìm lời giải đáp nhé.

Bệnh rối loạn nhân cách phụ thuộc là gì?

Rối loạn nhân cách phụ thuộc (Dependent Personality Disorder - DPD) là một trong nhóm rối loạn nhân cách được mô tả trong Chẩn đoán và Thống kê Tâm thần học (DSM-5), một hệ thống chuẩn quốc tế để chẩn đoán các vấn đề tâm thần. DPD là một loại rối loạn nhân cách khi người bệnh có sự lệ thuộc rất lớn vào người khác, đặc biệt là khi phải đối mặt với tình huống mà họ cảm thấy bất an, lo lắng hoặc cô đơn. Các đặc điểm như sự lo lắng khi ở một mình, sự dựa dẫm quá mức vào người khác, và sự cần phải có sự hiện diện của người khác để yên tâm là những đặc điểm tiêu biểu của DPD. 

Người mắc DPD thường thể hiện một mức độ lớn sự lo lắng khi mất đi sự hỗ trợ và sự chăm sóc từ người khác, và họ có thể tìm cách duy trì mối quan hệ gắn kết để giảm bớt lo ngại này. Chứng rối loạn nhân cách phụ thuộc có thể gây ra những khó khăn đáng kể trong cuộc sống hàng ngày và quan hệ xã hội của người bệnh. Điều trị thường liên quan đến tâm lý học, nơi người bệnh có thể học cách tự chủ hơn và phát triển khả năng tự quản lý cuộc sống một cách độc lập hơn. Dưới đây là một số triệu chứng thường gặp ở bệnh rối loạn nhân cách phụ thuộc:

• Luôn cần phải được chăm sóc: Người mắc DPD thường có nhu cầu cực kỳ cao về sự chăm sóc và hỗ trợ từ người khác, thậm chí khi đối mặt với những tình huống hằng ngày.
• Chứng sợ độc lập: Họ thường cảm thấy lo lắng và bất an khi phải đối mặt với tình huống mà họ không có sự hỗ trợ hoặc giúp đỡ từ người khác.
• Khó khăn trong việc ra quyết định: Người mắc DPD thường phụ thuộc lớn vào ý kiến và quyết định của người khác, có thể do lo lắng về khả năng tự quyết định.
• Sợ mất đi hỗ trợ và chăm sóc: Một trong những nỗi lo lớn nhất của họ là sợ mất mất hỗ trợ và chăm sóc từ người khác, điều này có thể làm tăng cảm giác bất an và lo lắng.
• Khó chịu khi ở một mình: Sự cô đơn có thể tạo ra những cảm xúc khó chịu và lo lắng trong họ. Họ có thể tìm cách tránh tình trạng đơn độc và luôn cố gắng kết nối với người khác.
• Dễ chấp nhận lạm dụng: Người mắc DPD có thể chấp nhận sự lạm dụng thể chất hoặc tinh thần từ người khác, thậm chí không đề xuất hay bảo vệ bản thân khỏi những tình huống tiêu cực.
• Thiếu tự tin và tự giác: Họ thường thiếu tự tin và tự giác, cảm thấy họ không thể tự mình giải quyết được những tình huống khó khăn.

Nguyên nhân rối loạn nhân cách phụ thuộc

Nguyên nhân của rối loạn nhân cách phụ thuộc (Dependent Personality Disorder - DPD) không rõ ràng và có thể bao gồm một số yếu tố khác nhau, kết hợp với nhau. Một số yếu tố có thể đóng vai trò trong phát triển của DPD như yếu tố gen di truyền trong việc phát triển rối loạn nhân cách hoặc do môi trường phát triển hay trải qua một số biến cố bất ngờ trong cuộc sống khiến người bệnh cảm thấy mất tự tin và sợ hãi trước các vấn đề.

Môi trường gia đình đóng vai trò quan trọng trong việc hình thành tính cách và nhân cách của một người. Môi trường gia đình không ổn định, thiếu sự hỗ trợ, hay trải qua sự lạm dụng có thể tạo ra nhu cầu lớn về sự hỗ trợ từ bên ngoài. Một số sự kiện bất ngờ trong quá trình lớn lên, chẳng hạn như sự mất mát, thiếu thốn tình cảm, sự bạo lực, hoặc sự xâm phạm, có thể ảnh hưởng đến cách một người hình thành mối quan hệ và cảm nhận về sự an toàn.

Bên cạnh đó, cách mà người ta được giáo dục và được đối xử trong gia đình cũng có thể ảnh hưởng đến sự phát triển của nhân cách. Sự phụ thuộc quá mức vào người thân do nuông chiều có thể khuyến khích sự lệ thuộc.

Về vấn đề tâm lý và xã hội, một số người mắc DPD có thể trải qua vấn đề tâm lý khác nhau, chẳng hạn như lo lắng đối với môi trường xung quanh hay tự ti với người khác, điều này có thể làm tăng khả năng phát triển bệnh rối loạn nhân cách phụ thuộc.

Chẩn đoán và điều trị bệnh rối loạn nhân cách phụ thuộc

Thông thường, khi cần chẩn đoán một bệnh nhân, bác sĩ hoặc chuyên gia điều trị các bệnh về tâm lý có thể thực hiện đánh giá sơ khởi bằng một cuộc nói chuyện tư vấn tâm lý để đánh giá triệu chứng và bệnh sử của bệnh nhân. Các tiêu chí chẩn đoán theo các hệ thống chẩn đoán tâm thần như DSM-5 có thể được sử dụng để xác định liệu một người có thể mắc rối loạn nhân cách phụ thuộc hay không.

Để điều trị và phục hồi bệnh rối loạn nhân cách phụ thuộc này, việc đầu tiên cần làm là tâm lý trị liệu. Bệnh nhân có thể tham gia các buổi tư vấn tâm lý để hiểu và thay đổi mô hình tư duy và hành vi đặc trưng của rối loạn nhân cách phụ thuộc hoặc sử dụng các kỹ thuật hỗ trợ để giúp bệnh nhân thay đổi những hành vi có hại và phát triển kỹ năng sống độc lập hơn.

Một số trường hợp có thể được kết hợp với sử dụng thuốc, đặc biệt là nếu có các triệu chứng liên quan đến lo lắng hoặc trầm cảm. Họ cũng có thể tham gia vào các nhóm hỗ trợ có thể giúp bệnh nhân chia sẻ kinh nghiệm và học hỏi từ người khác có cùng vấn đề. Bên cạnh đó, bệnh nhân cũng có thể học cách quản lý stress và áp lực trong cuộc sống hàng ngày và được cung cấp đào tạo và hỗ trợ để phát triển kỹ năng xã hội và tự chủ.

Các biến chứng của bệnh rối loạn nhân cách phụ thuộc có thể xảy ra

Bệnh rối loạn nhân cách phụ thuộc (Dependent Personality Disorder - DPD) có thể gây ra nhiều biến chứng tiềm ẩn và ảnh hưởng đến nhiều khía cạnh của cuộc sống của người bệnh. Người bệnh có thể trở nên ngày càng phụ thuộc vào người khác, không thể đưa ra quyết định độc lập, từ đó mất đi khả năng tự tin và tự chủ trong các tình huống đời thường.

Bên cạnh đó, trong mối quan hệ tình cảm, người bệnh có thể hiểu lầm về các mối quan hệ và trở thành nạn nhân của việc lạm dụng, tình dục. Ngoài ra, các mối quan hệ xã hội ngày càng trở nên khó khăn khi người bệnh thường cảm thấy lo lắng và không an tâm khi không có sự hỗ trợ từ người khác.

Rối loạn nhân cách phụ thuộc không chỉ làm cho người bệnh sa sút về mặt tinh thần, mà còn ảnh hưởng rất nhiều cho những người xung quanh. Vì vậy, khi bạn hoặc người thân đang gặp phải bất kỳ triệu chứng nào ở trên, đừng ngần ngại liên lạc với bác sĩ hoặc chuyên gia tâm lý để được hỗ trợ điều trị kịp thời.

Xem thêm:

• Hiệu ứng Mandela có gây hại không?
• Rối loạn bùng phát gián đoạn là gì? Có nguy hiểm không?