Những nhóm vi khuẩn gây viêm màng não mô cầu: Cần biết để phòng bệnh!

Viêm màng não mô cầu là một bệnh truyền nhiễm nguy hiểm có thể xảy ra ở cả trẻ em và người lớn, do vi khuẩn Neisseria meningitidis gây ra. Bệnh có khả năng lây lan thành dịch qua đường hô hấp, thông qua việc hít phải các giọt bắn chứa vi khuẩn từ dịch tiết mũi họng của người mang mầm bệnh. Trên lâm sàng, viêm màng não mô cầu thường biểu hiện dưới dạng viêm màng não mủ và/hoặc nhiễm khuẩn huyết, có thể tiến triển nhanh chóng gây sốc nhiễm trùng và tử vong nếu không được chẩn đoán và xử trí kịp thời. Việc nhận diện đúng các nhóm vi khuẩn gây viêm màng não mô cầu đóng vai trò quan trọng trong công tác phòng ngừa, điều trị và kiểm soát dịch tễ.

Những nhóm vi khuẩn gây viêm màng não mô cầu

Vi khuẩn Neisseria meningitidis là nguyên nhân gây ra bệnh viêm màng não mô cầu. Loại vi khuẩn này có thể gây viêm tại nhiều vị trí trên cơ thể như da, đường tiêu hóa hoặc đường hô hấp trên, tuy nhiên khi chúng xâm nhập vào máu và di chuyển tới hệ thần kinh trung ương, chúng sẽ gây ra tình trạng viêm màng não. Ngoài ra, vi khuẩn cũng có thể xâm nhập trực tiếp vào hệ thần kinh sau các chấn thương vùng đầu, can thiệp phẫu thuật hoặc nhiễm trùng tại chỗ.

Dựa trên các kháng nguyên polysaccharide vỏ, nhóm vi khuẩn gây viêm màng não mô cầu được phân loại thành 4 nhóm huyết thanh chủ yếu gồm A, B, C và D. Trong đó, nhóm A và B là hai nhóm thường gặp nhất trong lâm sàng. Bên cạnh đó, một số serogroup bổ sung như W-135, X, Y và Z cũng được xác định là có khả năng gây bệnh. Mặc dù một số nhóm này có độc lực thấp, chúng vẫn có thể gây ra những thể bệnh nặng ở người.

Dấu hiệu nhận biết bệnh viêm màng não mô cầu

Chúng ta vừa tìm hiểu về nhóm vi khuẩn gây viêm màng não mô cầu - tác nhân chính gây ra căn bệnh truyền nhiễm nguy hiểm này. Viêm màng não mô cầu có thể xuất hiện rải rác hoặc bùng phát thành dịch tại nhiều quốc gia, đặc biệt phổ biến vào mùa đông - xuân. Mọi lứa tuổi đều có nguy cơ mắc bệnh, nhưng đối tượng dễ bị ảnh hưởng nhất bao gồm trẻ em dưới 5 tuổi, thanh thiếu niên từ 14 đến 20 tuổi, người sống trong môi trường tập thể (như nhà trẻ, trường học, ký túc xá, chung cư…) và những người có hệ miễn dịch suy yếu.

Triệu chứng của bệnh viêm màng não mô cầu rất phong phú, có thể từ viêm họng, viêm mũi nhẹ đến những tình trạng nặng như nhiễm khuẩn huyết hoặc viêm não. Để nhận biết bệnh, có thể căn cứ vào một số yếu tố sau:

Yếu tố dịch tễ học

Có tiền sử tiếp xúc gần với người mắc bệnh hoặc sinh hoạt trong môi trường tập thể nơi đã ghi nhận ca bệnh do não mô cầu như nhà trẻ, trường học, ký túc xá, doanh trại...

Dấu hiệu lâm sàng

Thời gian ủ bệnh trung bình khoảng 4 ngày (dao động từ 2 - 10 ngày) với các dấu hiệu như

Triệu chứng nhiễm trùng cấp tính rõ rệt: Sốt cao đột ngột, có thể kèm theo rét run, ho, đau rát họng, mệt mỏi, đau đầu.

Biểu hiện tổn thương thần kinh trung ương (màng não - não):

• Đau đầu dữ dội, buồn nôn, nôn, táo bón, cứng gáy (trẻ nhỏ có thể có tiêu chảy, thóp phồng và cổ mềm).
• Rối loạn tri giác như ngủ lịm, kích thích, vật vã, co giật hoặc rơi vào hôn mê.

Ban xuất huyết hoại tử hình sao: Thường khởi phát sớm và lan rộng nhanh chóng, đặc biệt thường xuất hiện ở hai chân.

Biểu hiện nhiễm trùng - nhiễm độc nặng: Nhịp tim nhanh, huyết áp tụt hoặc hiệu số huyết áp thu - trương < 20 mmHg (huyết áp kẹt), lượng nước tiểu giảm hoặc không có, rối loạn đông máu nội mạch, suy thượng thận, suy đa cơ quan và có thể tử vong nhanh chóng trong vòng 24 giờ nếu không can thiệp kịp thời.

Tất cả các thể bệnh do vi khuẩn não mô cầu đều có thể gây tử vong. Do đó, khi có dấu hiệu nghi ngờ, người bệnh cần được đưa đến cơ sở y tế càng sớm càng tốt để được chẩn đoán và điều trị kịp thời.

Một số loại vắc xin phòng viêm não mô cầu

Viêm màng não mô cầu là một bệnh lý nghiêm trọng do vi khuẩn Neisseria meningitidis gây nên, có thể dẫn đến tử vong hoặc để lại những di chứng nặng nề. Hiện tại, có các loại vắc xin chính được sử dụng để phòng ngừa hiệu quả bệnh lý này, bao gồm:

Vắc xin MenQuadfi - Phòng mô cầu nhóm A, C, W-135 và Y

MenQuadfi là vắc xin mới, thuộc loại vắc xin liên hợp polysaccharide nhóm A, C, W-135 và Y của vi khuẩn Neisseria meningitidis, được liên kết với protein giải độc tố uốn ván nhằm tăng cường đáp ứng miễn dịch. Vắc xin này được tiêm một liều duy nhất qua đường tiêm bắp và có hiệu quả phòng ngừa cao đối với các thể bệnh xâm lấn do mô cầu.

• Đối tượng tiêm phòng: Người từ 12 tháng tuổi trở lên.
• Hiệu lực: Phòng bệnh viêm màng não mô cầu do nhóm huyết thanh A, C, W-135 và Y; tạo miễn dịch chủ động sau 1 liều tiêm bắp duy nhất. Có thể tiêm nhắc lại để tăng cường bảo vệ nếu đã từng tiêm vắc xin cùng nhóm.

Vắc xin VA-Mengoc BC - Ngừa mô cầu nhóm B và C

VA-Mengoc BC là loại vắc xin có tác dụng bảo vệ cơ thể trước tác nhân gây bệnh thuộc nhóm huyết thanh B và C của vi khuẩn não mô cầu. Vắc xin này được phát triển bởi Viện Finlay (Cuba) với công nghệ túi màng ngoài (outer membrane vesicle - OMV) và đã được đưa vào sử dụng rộng rãi trên toàn cầu từ những năm 1980.

• Đối tượng tiêm phòng: Phù hợp cho trẻ từ 6 tháng tuổi đến người trưởng thành 45 tuổi.
• Hiệu lực: Vắc xin VA-Mengoc BC tạo miễn dịch chủ động giúp ngăn ngừa bệnh viêm màng não mô cầu nhóm B và C.

Vắc xin Bexsero - Phòng mô cầu nhóm B

Bexsero là vắc xin thế hệ mới được sản xuất bởi hãng dược GSK (Ý), ứng dụng công nghệ giải mã ngược hiện đại. Đây là vắc xin tái tổ hợp chứa bốn loại kháng nguyên protein (NHBA, NadA, fHbp, OMV), giúp tăng khả năng bảo vệ trước chủng vi khuẩn nhóm B.

• Đối tượng tiêm phòng: Từ 2 tháng tuổi đến dưới 50 tuổi.
• Hiệu lực: Bexsero có phổ bảo vệ rộng, được chỉ định để phòng bệnh xâm lấn do Neisseria meningitidis nhóm B. Hiện vắc xin đã được phê duyệt tại 52 quốc gia và đưa vào chương trình tiêm chủng quốc gia tại nhiều nước như Anh, Ý, Bồ Đào Nha...

Vắc xin Menactra - Phòng mô cầu nhóm A, C, Y và W-135

Menactra là vắc xin do hãng Sanofi Pasteur (Hoa Kỳ) sản xuất, có khả năng bảo vệ chống lại bốn nhóm huyết thanh chính của vi khuẩn não mô cầu là A, C, Y và W-135. Đây là loại vắc xin cộng hợp (conjugate vaccine) có hiệu quả phòng ngừa cao.

• Đối tượng tiêm phòng: Từ 9 tháng tuổi đến dưới 56 tuổi.
• Hiệu lực: Vắc xin Menactra giúp ngăn ngừa các bệnh lý nghiêm trọng do mô cầu như viêm màng não, nhiễm trùng huyết và viêm phổi do các nhóm A, C, Y, W-135 gây ra.

Việc lựa chọn tiêm vắc xin phòng viêm màng não mô cầu tại Trung tâm Tiêm chủng Long Châu là một quyết định sáng suốt, giúp bảo vệ sức khỏe hiệu quả và giảm thiểu tối đa nguy cơ gặp phải các phản ứng không mong muốn sau tiêm. Nếu bạn cần được tư vấn chi tiết hơn về từng loại vắc xin hoặc còn bất kỳ thắc mắc nào, đừng ngần ngại liên hệ với chúng tôi qua Hotline 1800 6928, fanpage, hoặc website chính thức của Hệ thống Trung tâm Tiêm chủng Long Châu. Chúng tôi luôn sẵn sàng đồng hành cùng bạn trên hành trình chăm sóc và bảo vệ sức khỏe, với sự tận tâm, chuyên nghiệp và đáng tin cậy.

Bài viết về nhóm vi khuẩn gây viêm màng não mô cầu xin được khép lại tại đây. Hy vọng những thông tin chia sẻ đã giúp bạn đọc hiểu rõ hơn về tác nhân gây bệnh cũng như tầm quan trọng của việc phòng ngừa chủ động. Đừng quên theo dõi các bài viết tiếp theo của Nhà thuốc Long Châu để cập nhật thêm nhiều kiến thức y khoa hữu ích, bảo vệ sức khỏe cho bản thân và gia đình.