Nước cứng là gì? Tác hại đối với sức khỏe

Thực tế, nước cứng là một hiện tượng khá phổ biến tại nhiều khu vực sinh sống, đặc biệt ở nơi có nguồn nước ngầm. Tuy nhiên, không phải ai cũng biết nước cứng là gì và những tác động thầm lặng mà nó có thể gây ra cho sức khỏe cũng như đời sống hằng ngày. Cùng tìm hiểu kỹ hơn về nước cứng qua bài viết dưới đây.

Nước cứng là gì?

Nước cứng là thuật ngữ dùng để chỉ nguồn nước có hàm lượng cao các ion khoáng, chủ yếu là canxi (Ca²⁺) và magie (Mg²⁺). Theo tiêu chuẩn, nếu tổng nồng độ các ion Ca²⁺ và Mg²⁺ vượt quá 3 mg/lít, nguồn nước đó được xếp vào loại nước cứng.

Nước cứng thường được tìm thấy trong các mạch nước ngầm, do nước khi thấm qua các tầng địa chất như đá vôi, dolomit,… sẽ hòa tan khoáng chất và tích tụ trong thời gian dài.

Mặc dù không gây hại trực tiếp nếu sử dụng trong thời gian ngắn, nhưng nước cứng lại có thể ảnh hưởng đến sức khỏe nếu dùng lâu dài, đặc biệt với hệ tiết niệu. Việc tiêu thụ nước chứa hàm lượng canxi và magie cao kéo dài có thể làm tăng nguy cơ hình thành sỏi thận, giảm hấp thu vi chất và ảnh hưởng đến hệ tim mạch ở một số đối tượng nhạy cảm.

Tác hại của nước cứng

Sau khi đã hiểu rõ nước cứng là gì, nhiều người bắt đầu đặt câu hỏi: “Liệu loại nước cứng có ảnh hưởng gì đến sức khỏe hay không?”. Trên thực tế, dù nước cứng không gây ngộ độc tức thời, nhưng việc sử dụng lâu dài có thể dẫn đến nhiều vấn đề tiềm ẩn cho cơ thể và cả hệ thống sinh hoạt trong gia đình. Dưới đây là những ảnh hưởng tiêu cực do nước cứng gây ra:

Ảnh hưởng của nước cứng đối với sức khỏe

Sử dụng nước cứng lâu dài có thể gây ra nhiều ảnh hưởng tiêu cực đến cơ thể, đặc biệt là da, tóc và hệ tiết niệu. Một số tác động bao gồm:

• Gây khô và kích ứng da: Các ion Ca²⁺ và Mg²⁺ trong nước cứng làm tăng tính kiềm, khiến hàng rào bảo vệ tự nhiên trên da bị tổn thương. Kết quả là da dễ bị khô, bong tróc, mẩn đỏ và ngứa ngáy, đặc biệt rõ ở những người có làn da nhạy cảm hoặc đang mắc các bệnh lý da liễu như viêm da cơ địa.
• Làm tóc xơ rối và dễ gãy rụng: Nước cứng khiến các lớp biểu bì tóc không thể đóng kín hoàn toàn, dẫn đến hiện tượng xơ rối, gãy rụng và mất độ bóng mượt. Ngoài ra, dư lượng khoáng chất có thể bám lại trên da đầu, gây bít tắc nang tóc và viêm nhiễm.
• Tăng nguy cơ hình thành sỏi tiết niệu: Hàm lượng canxi và magie cao trong nước cứng có thể tích tụ trong cơ thể và là yếu tố góp phần hình thành sỏi thận, sỏi niệu quản hoặc bàng quang, đặc biệt ở những người có chế độ ăn nhiều đạm và ít uống nước.
• Làm giảm hiệu quả hấp thu vi chất: Một số nghiên cứu chỉ ra rằng nước cứng có thể làm giảm sinh khả dụng của sắt và kẽm, ảnh hưởng đến quá trình tạo máu và miễn dịch.
• Tác động lên hệ tim mạch: Một số báo cáo ghi nhận mối liên hệ giữa việc dùng nước cứng và nguy cơ tăng huyết áp nhẹ hoặc vôi hóa thành mạch do hấp thu ion Ca²⁺ vượt mức khuyến nghị trong thời gian dài.

Ảnh hưởng của nước cứng đối với vật dụng sinh hoạt

Ngoài sức khỏe, nước cứng cũng ảnh hưởng tiêu cực đến sinh hoạt hàng ngày và độ bền của các thiết bị, vật dụng trong gia đình:

• Thiết bị nhà bếp dễ đóng cặn: Ấm đun nước, nồi, chảo khi dùng nước cứng lâu ngày sẽ xuất hiện lớp cặn vôi màu trắng đục dưới đáy, làm giảm hiệu suất đun nấu và có thể gây hỏng thiết bị sớm hơn.
• Vòi sen, ống nước dễ bị nghẹt: Cặn khoáng chất lắng đọng lâu ngày trong các đường ống gây tắc nghẽn, giảm lưu lượng nước, thậm chí phá hủy hệ thống dẫn nước nếu không được xử lý định kỳ.
• Quần áo bị sờn và thô ráp: Giặt bằng nước cứng khiến xà phòng khó hòa tan hoàn toàn, để lại dư lượng trên quần áo, làm vải bị sần sùi, dễ phai màu và mất độ mềm mại.
• Gương và kính dễ bị ố vàng: Khi nước bắn lên bề mặt kính hoặc gương sau đó khô lại, các khoáng chất để lại vết ố khó lau sạch nếu không xử lý sớm.
• Chén bát, ly tách có mảng bám: Nước cứng khiến nước rửa chén khó tạo bọt, làm sạch không triệt để và để lại vệt trắng hoặc váng mỏng trên bề mặt chén đĩa.

Đặc điểm nhận dạng nước cứng

Vậy, đặc điểm nhận dạng nước cứng là gì? Dưới đây là một số dấu hiệu phổ biến giúp người dùng sớm nghi ngờ và kiểm tra chất lượng nguồn nước đang sử dụng:

• Giảm khả năng tạo bọt của xà phòng: Khi sử dụng nước cứng để giặt giũ, xà phòng hoặc chất tẩy rửa ít tạo bọt hơn bình thường. Điều này là do ion canxi và magie trong nước kết hợp với thành phần xà phòng tạo thành muối không tan, làm giảm hiệu quả làm sạch.
• Cặn trắng bám trên thiết bị đun nấu: Nước cứng khi được đun nóng dễ để lại lớp cặn vôi (chủ yếu là CaCO₃) trên đáy nồi, bình nóng lạnh hoặc ấm siêu tốc.
• Tổn hại đến sợi vải và làn da: Quần áo giặt bằng nước cứng có thể trở nên thô ráp, dễ mục sợi vải. Đồng thời, người sử dụng dễ gặp tình trạng khô da, ngứa da do tác động của khoáng chất trong nước.
• Đá viên có màu đục, nước uống có váng: Khi đông lạnh, nước cứng tạo ra đá viên có màu trắng đục do sự kết tinh của các muối khoáng.
• Thiết bị vệ sinh bị ố vàng, cặn bám: Các vòi nước, bồn rửa hoặc đầu vòi sen sử dụng lâu ngày dễ tích tụ lớp cặn màu trắng hoặc vàng nhạt do sự kết tủa khoáng chất.

Nếu gặp một hoặc nhiều biểu hiện trên, người dùng nên xét nghiệm nước hoặc nhờ chuyên gia kiểm tra để có hướng xử lý phù hợp, đảm bảo an toàn cho sức khỏe và thiết bị gia dụng.

Hy vọng qua bài viết trên, bạn đọc đã hiểu rõ hơn nước cứng là gì, cũng như những ảnh hưởng mà loại nước này có thể gây ra đối với sức khỏe. Hãy luôn chủ động kiểm tra và cải thiện chất lượng nguồn nước để chăm sóc toàn diện cho bản thân và gia đình mỗi ngày.