Hội chứng buồng trứng đa nang là gì? Nguyên nhân và điều trị

Hội chứng buồng trứng đa nang (PCOS) là gì?

Hội chứng buồng trứng đa nang (PCOS) là một hội chứng lâm sàng đặc trưng bởi kinh nguyệt không đều hoặc vô kinh, các dấu hiệu của việc thừa nội tiết tố nam như rậm lông, mụn trứng cá và có thể kèm béo phì nhẹ.

Theo tiêu chuẩn Rotterdam, chẩn đoán mắc PCOS khi người bệnh có từ hai trong ba dấu hiệu sau: rối loạn chu kỳ kinh nguyệt, dấu hiệu cường androgen (về lâm sàng hoặc sinh hóa), và hình ảnh siêu âm cho thấy buồng trứng có cấu trúc đa nang với ít nhất 12 nang kích thước 2 - 9 mm hoặc thể tích buồng trứng từ 10 cm³ trở lên.

Hội chứng này liên quan đến rối loạn chức năng phóng noãn hoặc không phóng noãn và việc thừa nội tiết tố nam với nguyên nhân không rõ ràng. Tuy nhiên, một số bằng chứng cho thấy bệnh nhân có bất thường chức năng của cytochrome P450c17 ảnh hưởng đến 17-hydroxylase (tỷ lệ - hạn chế enzyme trong sản xuất nội tiết tố nam), kết quả là tăng sản lượng nội tiết tố nam.

Những dấu hiệu và triệu chứng hội chứng buồng trứng đa nang (PCOS)

Triệu chứng của hội chứng buồng trứng đa nang điển hình thường bắt đầu ở giai đoạn dậy thì và trầm trọng hơn theo thời gian. Tăng tuyến thượng thận trước tuổi, đặc trưng bởi thừa dehydroepiandrosterone sulfate (DHEAS) gây ra sự phát triển sớm của lông nách, mùi cơ thể và nhiều mụn trứng cá nhỏ thường gặp.

Các triệu chứng điển hình bao gồm:

• Kinh nguyệt không đều: Các biểu hiện rối loạn kinh nguyệt thường gặp ở phụ nữ PCOS là kinh không đều, kinh thưa hoặc vô kinh, có thể gặp rong kinh.
• Vô sinh: PCOS là một trong những nguyên nhân thường gặp nhất ở phụ nữ bị vô sinh.
• Béo phì: Phụ nữ PCOS thường có biểu hiện thừa cân hoặc béo phì nhưng ở mức độ nhẹ. Tuy nhiên, gần một nữa phụ nữ bị PCOS, trọng lượng bình thường và một số phụ nữ bị thiếu cân.
• Rậm lông: Lông phát triển nhiều quá mức ở mặt, ngực, bụng, đùi.
• Mụn trứng cá: Xuất hiện sau dậy thì nhưng không đáp ứng với các biện pháp điều trị thông thường.
• Da dầu.
• Tăng sắc tố da: Có những mảng da dày hơn bình thường, đen sạm nhưng mịn như nhung. Thường xuất hiện ở những vùng nếp gấp của cơ thể như nách, bẹn, cổ. Nguyên nhân là nồng độ insulin trong máu cao do đề kháng insulin.
• Buồng trứng có nhiều nang nhỏ.

Các triệu chứng khác bao gồm mệt mỏi, năng lượng thấp, các vấn đề liên quan đến giấc ngủ (bao gồm ngưng thở khi ngủ), tâm trạng thất vọng, trầm cảm, lo lắng và nhức đầu. Ở một số phụ nữ, khả năng mang thai giảm. Các triệu chứng giữa các phụ nữ rất khác nhau.

Nếu phụ nữ PCOS có thai, nguy cơ biến chứng thai kỳ sẽ tăng lên và các biến chứng sẽ bị nặng hơn nếu phụ nữ béo phì. Những biến chứng này bao gồm tiểu đường, sinh non và tiền sản giật.

Biến chứng có thể gặp khi mắc hội chứng buồng trứng đa nang (PCOS)

Hội chứng buồng trứng đa nang (PCOS) có một số biến chứng khá nghiêm trọng:

• Nồng độ Estrogen tăng cao.
• Tăng nguy cơ tăng sinh nội mạc tử cung.
• Ung thư nội mạc tử cung.
• Nồng độ Androgen thường tăng, làm tăng nguy cơ hội chứng chuyển hóa và gây ra chứng mọc lông nhiều. Tăng nồng độ insulin trong máu do bị kháng insulin có thể có mặt, góp phần làm tăng lượng androgen của buồng trứng. Theo thời gian, tăng androgen quá mức làm tăng nguy cơ rối loạn tim mạch, bao gồm cả tăng huyết áp và tăng lipid máu. Nguy cơ thừa androgen và các biến chứng của nó có thể cao như nhau ở phụ nữ không thừa cân và những người thừa cân.
• Các nghiên cứu gần đây chỉ ra rằng PCOS cũng có liên quan đến viêm mãn tính mức độ thấp và phụ nữ có PCOS có nguy cơ cao bệnh gan nhiễm mỡ không do rượu.

Khi nào cần gặp bác sĩ?

Phụ nữ nên thăm khám phụ khoa định kỳ, đặc biệt đến ngay bệnh viện để kiểm tra càng sớm càng tốt khi có các triệu chứng:

• Trễ kinh nhưng không mang thai.
• Có các triệu chứng của PCOS như lông mọc dày và nhiều trên mặt và cơ thể, thường xuyên cảm thấy rất đói hoặc rất khát, giảm cân không rõ nguyên nhân.
• Vợ chồng giao hợp đều đặn, không sử dụng bất cứ biện pháp nào nhưng hơn 12 tháng vẫn chưa mang thai.

Nguyên nhân dẫn đến hội chứng buồng trứng đa nang (PCOS)

Hiện nay, các nhà khoa học vẫn chưa rõ nguyên nhân gây nên hội chứng này. Tuy nhiên PCOS được cho là có liên quan đến nhiều yếu tố phối hợp bao gồm: Tình trạng đề kháng insulin, tăng nồng độ hormone Androgens trong máu và rối loạn phóng noãn (rụng trứng).