Phác đồ điều trị lậu mới nhất của Bộ Y tế người bệnh cần biết

Bệnh lậu có thể xuất hiện ở bất kỳ giới tính và độ tuổi nào. Đây là căn bệnh xã hội phổ biến khiến nhiều người lo lắng. Nhiều ý kiến cho rằng bệnh lậu có thể không chữa được, tuy nhiên, bạn có thể khỏi bệnh nếu tuân theo phác đồ điều trị lậu của bác sĩ. Hãy cùng Nhà thuốc Long Châu tìm hiểu về vấn đề qua bài viết sau đây.

Thông tin trong bài viết tham khảo từ Hướng dẫn Chẩn đoán và Điều trị bệnh lậu ban hành kèm theo Quyết định số 5165/QĐ-BYT ngày 09 tháng 11 năm 2021 của Bộ Y tế.

Bệnh lậu là gì?

Theo Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), bệnh lậu là một bệnh lây truyền qua đường tình dục (STD) do vi khuẩn Neisseria gonorrhoeae gây ra. Vi khuẩn có thể lây truyền qua quan hệ tình dục bằng đường âm đạo, hậu môn hoặc miệng. Bệnh lậu cũng có thể lây truyền từ mẹ sang con trong khi sinh và các lây truyền khác không qua đường tình dục nhưng rất hiếm khi gặp phải. 

Ngoài ra, một số yếu tố nguy cơ sau đây cũng có thể làm tăng nguy cơ mắc bệnh lậu:

• Có nhiều bạn tình: Việc quan hệ tình dục với nhiều người có thể làm tăng nguy cơ tiếp xúc với vi khuẩn lậu.
• Tiếp xúc với người có nguy cơ cao: Chẳng hạn như người bán dâm, có thể làm tăng nguy cơ mắc bệnh.
• Tiền sử mắc bệnh lây truyền qua đường tình dục: Người có tiền sử mắc bệnh lây truyền qua đường tình dục có nguy cơ cao mắc bệnh lậu hơn.
• Sử dụng bao cao su không đúng cách: Việc sử dụng bao cao su không đúng cách có thể làm giảm hiệu quả phòng ngừa bệnh lậu.

Triệu chứng của bệnh bệnh lậu

Triệu chứng lâm sàng chung của bệnh này như sau:

• Đối với nam giới: Thời gian ủ bệnh trung bình từ 3 đến 5 ngày.
• Đối với nữ giới: Thời gian ủ bệnh dài hơn nam giới khoảng 5 đến 7 ngày.

Giai đoạn tiềm ẩn của bệnh lậu không có triệu chứng khó phát hiện và có thể dẫn đến lây lan âm thầm.

Nhiễm lậu cầu không biến chứng

Nhiễm cầu lậu không biến chứng là trường hợp nhiễm cầu lậu chưa gây ra biến chứng nghiêm trọng. Bệnh có thể ảnh hưởng đến nhiều bộ phận cơ thể, bao gồm niệu đạo, cổ tử cung, trực tràng và hầu họng.

• Đối với nam giới: có những biểu hiện như tiết dịch niệu đạo, tiểu buốt. Dịch tiết niệu đạo khi khám có thể nhiều, có nhầy hoặc có mủ.
• Đối với nữ giới: Đa số không có triệu chứng rõ ràng nên khó được phát hiện và điều trị kịp thời. Dưới 50% phụ nữ có biểu hiện tiết dịch âm đạo bất thường, đau vùng bụng dưới và thấy đau khi quan hệ tình dục. Dịch âm đạo có thể có mủ và có nguy cơ viêm cổ tử cung.
• Lậu trực tràng: Bệnh này đa phần không có triệu chứng điển hình ở hai giới, đôi khi thấy đau hoặc có dịch ở hậu môn hay trực tràng.
• Lậu hầu họng: Không có triệu chứng điển hình, đôi khi thấy đau họng nhẹ hay viêm họng.

Nhiễm lậu cầu có biến chứng

Nhiễm lậu cầu có biến chứng là trường hợp nhiễm lậu cầu đã gây ra biến chứng nghiêm trọng. Ở cả nam và nữ đều có thể gặp biến chứng.

• Nam giới: Không điều trị nhiễm lậu cầu kịp thời có thể dẫn đến viêm mào tinh hoàn, hẹp niệu đạo hay vô sinh. Nếu bị tái nhiễm nhiều lần sẽ có nguy cơ biến chứng cao.
• Nữ giới: Các biến chứng nghiêm trọng khi nhiễm lậu cầu nếu không được điều trị như viêm tiểu khung, viêm nội mạc tử cung, viêm vòi trứng và áp xe vòi trứng, chửa ngoài tử cung và vô sinh.
• Trẻ sơ sinh: Bệnh lậu có thể gây viêm kết mạc mắt ở trẻ sơ sinh, những biểu hiện điển hình như chảy mủ ở mắt, sưng mí mắt, nếu không phát hiện và có biện pháp điều trị kịp thời có nguy cơ gây loét, sẹo giác mạc thậm chí mù.

Phác đồ điều trị lậu

Trước khi tìm hiểu chi tiết về phác đồ điều trị lậu mới nhất của Bộ Y tế, chúng ta nên biết nguyên tắc điều trị lậu:

• Điều trị sớm: Việc điều trị càng sớm càng tốt sẽ giúp giảm nguy cơ biến chứng và lây lan sang người khác.
• Điều trị đúng phác đồ: Không tự ý mua thuốc về uống vì có thể dẫn đến tình trạng kháng thuốc.
• Thực hiện đầy đủ các hướng dẫn điều trị của bác sĩ: Uống thuốc đầy đủ theo chỉ dẫn của bác sĩ và không được quan hệ tình dục trong thời gian điều trị.
• Điều trị cho cả bạn tình: Nếu bạn mắc bệnh lậu, bạn tình của bạn cũng cần được điều trị để tránh lây qua lại.
• Điều trị các bệnh lây truyền qua đường tình dục khác: Nếu bạn mắc bệnh lậu, bạn cũng có thể bị mắc các bệnh lây truyền qua đường tình dục khác. Bác sĩ sẽ xét nghiệm và điều trị các bệnh lây truyền qua đường tình dục khác nếu cần thiết.

Hướng dẫn này áp dụng cho người trưởng thành, trẻ vị thành niên (từ 10 đến 19 tuổi), người nhiễm HIV và các nhóm có nguy cơ cao (như phụ nữ hoạt động trong ngành mại dâm, nam có quan hệ tình dục đồng tính, và người chuyển giới). Bên cạnh đó, hướng dẫn này cũng bao gồm cả phác đồ điều trị và biện pháp phòng ngừa lậu mắt ở trẻ sơ sinh. Để đạt được kết quả tốt trong điều trị bệnh lậu, bạn cần tuân thủ đúng theo nguyên tắc điều trị của bác sĩ đưa ra. Dưới đây là phác đồ điều trị lậu của Bộ Y tế:

Nhiễm lậu ở khu vực sinh dục và hậu môn

Phác đồ điều trị tốt nhất lúc này là dựa theo kháng sinh đồ. Nếu có nghi ngờ về nhiễm lậu ở vùng sinh dục và hậu môn trực tràng và không có thông tin về kháng sinh đồ, có thể sử dụng một trong các phương pháp điều trị sau:

• Ceftriaxon 250mg, tiêm bắp, liều duy nhất.
• Spectinomycin 2g, tiêm bắp, liều duy nhất.
• Cefixim 400mg, uống liều duy nhất.

Đồng thời, cũng cần kết hợp sử dụng Azithromycin 1g uống liều duy nhất để điều trị đồng nhiễm Chlamydia, một loại vi khuẩn thường gặp đi kèm với nhiễm lậu.

Lưu ý rằng phương pháp điều trị này cũng áp dụng cho phụ nữ mang thai, tuy nhiên, cần được theo dõi chặt chẽ để đảm bảo an toàn cho thai nhi và người mẹ.

Nhiễm lậu hầu họng

Nếu có nghi ngờ nhiễm lậu hầu họng và không có thông tin về kháng sinh đồ, có thể sử dụng một trong các phương pháp điều trị sau:

• Ceftriaxon 250mg, tiêm bắp, liều duy nhất.
• Cefixim 400mg, uống liều duy nhất.

Đồng thời, cũng cần kết hợp sử dụng Azithromycin 1g uống liều duy nhất để điều trị đồng nhiễm Chlamydia, một loại vi khuẩn thường gặp đi kèm với nhiễm lậu.

Lưu ý rằng phác đồ này cũng áp dụng cho phụ nữ mang thai, tuy nhiên, việc theo dõi cần được thực hiện chặt chẽ để đảm bảo an toàn cho thai nhi và người mẹ.

Điều trị không hiệu quả (thất bại điều trị)

Để phân biệt thất bại điều trị với tái nhiễm, định nghĩa thất bại điều trị dựa trên một số tiêu chuẩn sau:

• Không có sự cải thiện về triệu chứng sau 3 - 5 ngày điều trị mặc dù không có quan hệ tình dục.
• Kết quả nuôi cấy dương tính sau ít nhất 3 ngày điều trị hoặc kết quả PCR dương tính sau ít nhất 7 ngày điều trị mặc dù không có quan hệ tình dục.
• Kết quả nuôi cấy dương tính và khả năng giảm nhạy cảm của các kháng sinh Cephalosporin được sử dụng trước đó, bất kể có quan hệ tình dục lại hay không.

Khi xác định thất bại điều trị, sử dụng các phương pháp sau:

• Nếu đã điều trị theo phương pháp được chỉ định trong hướng dẫn, chọn một trong các phương pháp sau: 
  • Ceftriaxon 500mg, tiêm bắp một lần và Azithromycin 2g, uống một lần; 
  • Cefixim 800mg, uống một lần và Azithromycin 2g, uống một lần; 
  • Gentamicin 240mg, tiêm bắp một lần và Azithromycin 2g, uống một lần; 
  • Spectinomycin 2g, tiêm bắp một lần (nếu không phải là nhiễm trùng hầu họng) và Azithromycin 2g, uống một lần.
• Nếu đã điều trị nhưng không tuân thủ phương pháp được chỉ định, điều trị lại theo hướng dẫn được nêu tại mục Nhiễm trùng lậu ở khu vực sinh dục và hậu môn và Nhiễm lậu hầu họng.
• Nếu có thông tin về kháng sinh đồ, điều trị lại dựa trên kết quả kháng sinh đồ.
• Trong trường hợp nghi ngờ tái nhiễm, điều trị lại theo hướng dẫn được nêu và cũng điều trị cho đối tác tình dục.

Lậu mắt ở trẻ sơ sinh

Phác đồ điều trị viêm kết mạc do lậu cầu ở trẻ sơ sinh:

• Ceftriaxon 50mg/kg (tối đa 150mg): Tiêm bắp liều duy nhất.
• Kanamycin 25mg/kg (tối đa 75mg): Tiêm bắp liều duy nhất.
• Spectinomycin 25mg/kg (tối đa 75mg): Tiêm bắp liều duy nhất.

Lưu ý: Theo dõi các tác dụng phụ của thuốc.

Cách điều trị dự phòng lậu và Chlamydia qua mắt cho trẻ sơ sinh (lựa chọn 1 trong những phác đồ):

• Mỡ tra mắt Tetracyclin hydrochlorid 1%;
• Mỡ tra mắt Erythromycin 0,5%;
• Dung dịch Povidon iod 2,5% (dung môi nước);
• Dung dịch Bạc nitrat 1%;
• Mỡ Chloramphenicol 1%.

Các biện pháp phòng ngừa bệnh lậu

Bệnh lậu có thể mang lại nhiều biến chứng nguy hiểm khi không được điều trị kịp thời. Dưới đây là các biện pháp phòng ngừa bệnh lậu:

• Sử dụng bao cao su: Bao cao su là biện pháp hiệu quả nhất để phòng ngừa bệnh lậu và các STD khác. Bao cao su latex hoặc polyurethane nên được sử dụng đúng cách trong mọi hoạt động tình dục, bao gồm cả quan hệ âm đạo, hậu môn và miệng.
• Hạn chế số lượng bạn tình: Càng có nhiều bạn tình, nguy cơ mắc bệnh lậu càng cao. Cần hạn chế số lượng bạn tình để giảm nguy cơ mắc bệnh.
• Xét nghiệm STD định kỳ: Nếu bạn có nhiều bạn tình hoặc quan hệ tình dục với người có nguy cơ cao mắc STD, bạn nên đi xét nghiệm STD định kỳ. Xét nghiệm STD có thể giúp phát hiện bệnh sớm để điều trị kịp thời, tránh biến chứng nguy hiểm.
• Không quan hệ tình dục với người có triệu chứng STD: Nếu bạn tình của bạn có bất kỳ triệu chứng nào của STD, chẳng hạn như chảy mủ bất thường ở bộ phận sinh dục, đau khi quan hệ tình dục hoặc tiểu buốt, bạn nên tránh quan hệ tình dục với họ.
• Điều trị triệt để bệnh lậu: Nếu bạn được chẩn đoán mắc bệnh lậu, bạn cần phải điều trị triệt để theo hướng dẫn của bác sĩ. Không tự ý điều trị hoặc ngừng điều trị khi chưa khỏi hoàn toàn vì có thể dẫn đến tái phát bệnh và biến chứng.
• Giáo dục giới tính: Giáo dục giới tính là cách tốt nhất để phòng ngừa STD ở thanh thiếu niên. Cha mẹ và nhà giáo dục nên cung cấp cho thanh thiếu niên thông tin về STD, cách phòng ngừa và tầm quan trọng của việc quan hệ tình dục an toàn.
• Thực hiện kiểm tra sinh dục cho thai phụ: Việc kiểm tra và điều trị bệnh lậu cho phụ nữ mang thai là quan trọng để tránh việc lây nhiễm và để lại biến chứng cho thai nhi.

Ngoài ra còn có một số lưu ý bổ sung như:

• Không sử dụng chung đồ dùng cá nhân như khăn tắm, khăn mặt hoặc đồ chơi tình dục với người khác. Giữ gìn vệ sinh vùng kín ngay cả trước và sau khi quan hệ.
• Nếu bạn nghi ngờ mình có thể mắc bệnh lậu, hãy đi khám bác sĩ ngay lập tức.

Bài viết trên đây là những chia sẻ của Nhà thuốc Long Châu về phác đồ điều trị lậu. Đây chỉ là thông tin mang tính chất tham khảo. Để được tư vấn cụ thể về phương pháp điều trị phù hợp, bạn nên đến gặp bác sĩ chuyên khoa để được thăm khám và chẩn đoán chính xác.