Phì đại VA: Nguyên nhân, triệu chứng và cách phòng ngừa

Viêm VA phì đại hay phì đại VA là bệnh thường gặp ở trẻ nhỏ từ 1 đến 6 tuổi. Bệnh gây ảnh hưởng tới đường hô hấp của bé. Nếu không điều trị kịp thời có thể gây ra những biến chứng nguy hiểm.

Phì đại VA là bệnh gì?

VA là một tổ chức lympho nằm ở nóc vòm, sau cửa mũi sau. Khi hít vào, không khí sẽ vào mũi, đi qua VA rồi vào khí quản và phổi. VA có từ khi mới sinh ra, VA bình thường không bị viêm sẽ có kích thước khoảng từ 4 - 5 mm, rất mỏng, với kích thước này trẻ thở hoàn toàn bình thường. 

Khi VA bị viêm, vi khuẩn tấn công vào vùng này làm suy giảm hệ miễn dịch và quá phát thành khối to gọi là sùi vòm mũi họng. Đây là căn bệnh phổ biến ở trẻ nhỏ dưới 6 tuổi. Bệnh có thể gây biến chứng sang các vùng khác. Viêm VA thường có 2 loại: Viêm VA cấp tính và viêm VA mạn tính.

Nguyên nhân nhiễm phì đại VA

VA là nơi có vi khuẩn xâm nhập vào nhiều nên thường sẽ xảy ra tình trạng viêm, nhiễm khuẩn. Sau nhiều lần VA sẽ trở thành ổ viêm nhiễm, bệnh diễn ra nhiều lần dẫn đến viêm VA phì đại.

Triệu chứng của phì đại VA

Viêm VA phì đại là bệnh lý thường xảy ra vào mùa lạnh, bệnh gây ảnh hưởng đến tai, mũi, họng nên dễ nhầm lẫn với các bệnh về đường hô hấp khác. Một số triệu chứng của bệnh ở trẻ nhỏ như:

• Có thể viêm tai giữa, ù tai.

• Phì đại VA sẽ gây ra tình trạng viêm mũi, viêm xoang, bệnh làm nghẹt mũi hoặc chảy nước mũi và tình trạng ngủ ngáy diễn ra.

• Hệ hô hấp: Vì dịch từ VA phì đại chảy xuống, dẫn đến triệu chứng ho và gây ra bệnh viêm phế quản. 

• Hô hấp lâu bằng đường miệng cũng khiến bé mất thẩm mỹ vì xương hàm bị dài ra, xương vòm cao, răng cửa trên nhô ra, môi dày.
• Toàn thân: Bệnh gây cản trở ở đường hô hấp, dẫn đến ảnh hưởng tới toàn thân như tức ngực, khó thở,... Khi lượng oxy cung cấp vào phổi, tim không đủ cũng gây ra các bệnh về phổi và tim của trẻ nhỏ.

Phương pháp điều trị phì đại VA

Tùy vào từng mức độ của phì đại VA sẽ có phương pháp điều trị khác nhau. 

Đầu tiên sẽ kiểm tra mức độ VA bằng cách nội soi và chẩn đoán tình trạng bệnh. Thường bệnh nhân sẽ được nội soi qua đường mũi. Đối với tình trạng bệnh nhẹ đến vừa, bệnh nhân sẽ được sử dụng các thuốc kháng sinh, kháng viêm và theo dõi quá trình bệnh. 

Đối với phì đại VA mạn tính, trẻ sẽ được chỉ định phẫu thuật nạo VA nếu:

• Viêm VA phì đại lớn đến mức trẻ không thở được, phải thở miệng, ngủ ngáy kéo dài hoặc ngưng thở khi ngủ.
• Phì đại VA tái phát lại nhiều lần trong năm (≥ 5 lần/1 năm).
• Viêm VA được điều trị nội khoa không hết, viêm xoang mạn tính, viêm tai giữa ứ dịch, viêm tai giữa cấp tái phát, viêm tai giữa, thủng màng nhĩ.
• Khi trẻ bị khó nuốt khi ăn uống, rối loạn tiêu hóa, viêm cầu thận cấp.

Trước khi thực hiện phẫu thuật trẻ sẽ được gây mê toàn thân. Tiếp đó các bác sĩ phẫu thuật cắt bỏ VA thông qua miệng. Thời gian phẫu thuật từ 30 phút đến 60 phút.

Sau khi nạo VA phì đại, bé có thể bị đau họng, đau tai hoặc nghẹt mũi. Tình trạng này không gây nguy hiểm, bác sĩ sẽ cho bé uống các thuốc giảm đau và kháng sinh tránh việc nhiễm trùng sau mổ.

Những ngày đầu sau thực hiện phẫu thuật bé nên được ăn uống các đồ lạnh, tránh đồ ăn nóng làm ảnh hưởng tới vết mổ. 

Trẻ bao nhiêu tuổi có thể nạo phì đại VA?

Phẫu thuật nạo VA sẽ cho trẻ ở 20 tháng tuổi trở lên và dưới 6 tuổi. Nạo phì đại VA không quá gây nguy hiểm cho trẻ, phẫu thuật nạo VA có thể diễn ra từ 30 - 60 phút nên các bậc phụ huynh yên tâm nhé.

Phòng ngừa phì đại VA như thế nào?

Viêm VA phì đại là bệnh do vi khuẩn xâm nhập rồi tấn công vào vùng VA gây ra viêm nhiễm và tạo thành các ổ viêm ảnh hưởng lớn tới sức khỏe của bé, chính vì thể có thể phòng ngừa phì đại VA bằng các hướng sau:

• Có một chế độ ăn uống khoa học, đầy đủ dinh dưỡng. Trẻ cần được ngủ nghỉ đúng giờ để tăng cường hệ miễn dịch.
• Nên ăn nhiều các loại rau và trái cây có chứa vitamin C như cam, chanh, bưởi, ổi,... giúp tăng cường sức đề kháng.
• Luôn giữ vệ sinh cá nhân và vệ sinh các vùng mũi họng mỗi ngày để hạn chế vi khuẩn xâm nhập. Bên cạnh đó các bậc phụ huynh cũng luôn giữ vệ sinh đồ áo, đồ dùng cá nhân của bé và giữ nhà cửa, nhất là sàn nhà, chiếu giường, các đồ chơi sạch sẽ vì đây là những nơi bé tiếp xúc mỗi ngày.
• Khi gặp các triệu chứng như trên hãy thăm khám ngay bác sĩ để biết rõ về bệnh của trẻ. Không nên chủ quan chữa bệnh bằng các mẹo tại nhà.
• Không để trẻ tiếp xúc với môi trường quá ô nhiễm, khói bụi.

Trên đây là nguyên nhân, triệu chứng và một số cách phòng ngừa phì đại VA. Đây là một căn bệnh phổ biến ở trẻ dưới 6 tuổi, nhưng nếu chủ quan bệnh cũng có thể tiến triển nặng thành các biến chứng ở mũi, tai, hô hấp, thận, tim,… đặc biệt là dẫn đến tình trạng ngưng thở khi ngủ cũng rất nguy hiểm. Chính vì vậy các bậc cha mẹ hãy cho con đi khám ngay nếu có các triệu chứng trên nhé.

Minh Hạnh

Nguồn tham khảo: Tổng hợp