Phơi nhiễm HIV có lây không? Bao lâu nên xét nghiệm?

Phơi nhiễm HIV thường bị nhầm lẫn là mắc bệnh HIV, tuy nhiên đây là 2 khái niệm khác biệt và có những điểm đặc trưng riêng. Để hiểu hơn về phơi nhiễm HIV, bạn hãy tham khảo ngay bài viết sau từ Nhà thuốc Long Châu.

Thế nào là phơi nhiễm HIV?

Theo Bộ Y tế, phơi nhiễm HIV được hiểu là thuật ngữ chỉ sự tiếp xúc giữa da, niêm mạc của người lành với mô, máu hoặc dịch tiết cơ thể có khả năng lây nhiễm HIV từ người bệnh. Trên thực tế, nếu xét theo định nghĩa trên thì không phải trường hợp phơi nhiễm HIV nào cũng bị nhiễm HIV. Một người bị nhiễm bệnh HIV cần được đánh giá về hành vi gây phơi nhiễm HIV cụ thể cũng như mức độ, nguy cơ của hành vi đó.

Những trường hợp có khả năng dẫn đến phơi nhiễm HIV bao gồm:

• Bị kim tiêm đâm vào người trong quá trình thực hiện các hành vi tiêm chích, nhận hoặc truyền máu.
• Bị chảy máu do các vật sắc nhọn làm bị thương.
• Máu, dịch cơ thể của người nhiễm bệnh HIV bắn, dính vào những vùng da có vết thương hở, trầy xước hoặc bắn vào niêm mạc mắt, mũi, họng,…
• Phơi nhiễm HIV sau khi quan hệ tình dục không an toàn, bao gồm các trường hợp không sử dụng bao cao su, bao cao su bị rách hoặc hư hỏng, quan hệ tình dục với người có khả năng cao bị bệnh HIV,…
• Phơi nhiễm HIV do tính chất công việc hoặc nghề nghiệp đặc thù như chiến sĩ công an, nhân viên y tế, bác sĩ, kỹ thuật viên phòng xét nghiệm,…

Những hình thức phơi nhiễm HIV nêu trên đều có thể dẫn đến nguy cơ bị HIV nếu các dụng cụ thực hiện hành vi có tiếp xúc với máu, dịch cơ thể, mô,… của người bệnh.

Thời gian phơi nhiễm HIV là bao lâu?

Hiện tượng phơi nhiễm HIV diễn ra ngay lập tức sau khi tiếp xúc giữa da, niêm mạc của người lành với mô, máu hoặc dịch tiết cơ thể của người bị HIV. Thực tế, không thể khẳng định 100% người bị phơi nhiễm HIV đều bị lây bệnh HIV/AIDS nhưng nguy cơ mắc bệnh cũng rất cao.

Để biết chắc một người có bị nhiễm HIV không cần xác định dựa trên nhiều yếu tố như tải lượng virus trong máu vào thời điểm phơi nhiễm, thời gian phơi nhiễm,… Việc xác định tải lượng HIV có thể được tiến hành bằng cách xét nghiệm PCR HIV.

Biểu hiện nhận biết phơi nhiễm HIV

Nhận biết tình trạng phơi nhiễm HIV từ sớm là một trong những cách hiệu quả nhất để sớm tiến hành xét nghiệm, can thiệp xử lý hiệu quả. Sau khi phơi nhiễm HIV 2 – 4 tuần, nếu bị nhiễm HIV, người bệnh sẽ xuất hiện những triệu chứng đầu tiên gọi là sơ nhiễm HIV.

Khi này, biểu hiện nhiễm HIV khá giống triệu chứng cảm cúm hoặc bệnh truyền nhiễm thông thường nên khó phát hiện bệnh. Sau 3 – 6 tháng duy trì những dấu hiệu sơ nhiễm, một số trường hợp người bệnh có thể không còn biểu hiện.

Những dấu hiệu thường thấy trong giai đoạn sơ nhiễm HIV gồm có:

• Sốt cao trên 38^oC, sốt liên tục trong 1 – 2 tuần;
• Đau bụng kèm tiêu chảy;
• Nôn và buồn nôn;
• Ớn lạnh;
• Viêm và đau họng;
• Sụt cân bất thường không rõ lý do;
• Mệt mỏi, người đau nhức khó chịu;
• Đau nhức xương khớp và cơ bắp;
• Phát ban trên da, nổi mẩn nhưng không gây đau hay ngứa ngáy;
• Sưng các hạch ở cổ, nách hoặc ở bẹn;
• Đổ mồ hôi ban đêm;
• Loét bộ phận sinh dục ở nam hoặc nữ;
• Nữ giới phơi nhiễm HIV có thể bị rối loạn kinh nguyệt, chảy máu kinh, đau bụng dưới,…

Nên làm gì khi phơi nhiễm HIV?

Ngay khi phát hiện bản thân phơi nhiễm HIV, bạn cần tiến hành xử lý ngay nhằm giảm nguy cơ nhiễm HIV.

Xử lý vết thương

Nếu phơi nhiễm HIV qua vết thương chảy máu, bạn cần nhanh chóng rửa vét thương trực tiếp dưới vòi nước, sau đó rửa kỹ lại với xà phòng rồi sát trùng ít nhất 5 phút bằng dung dịch sát khuẩn.

Trong trường hợp phơi nhiễm HIV qua niêm mạc mắt, các chuyên gia khuyến cáo người bị phơi nhiễm nên rửa mặt bằng nước cất hoặc nước muối NaCl 0.9% trong ít nhất 5 phút, không nên dùng xà phòng hoặc các dung dịch sát khuẩn. Với người bị phơi nhiễm HIV qua niêm mạc mũi hoặc miệng, việc cần làm là rửa mũi, miệng với nước cất hoặc nước muối NaCl 0.9%, sau đó súc miệng nhiều lần bằng nước muối NaCl 0.9%.

Đánh giá mức độ phơi nhiễm HIV

Mức độ phơi nhiễm HIV được chia thành 3 mức gồm nguy cơ phơi nhiễm thấp, nguy cơ phơi nhiễm cao và không có nguy cơ phơi nhiễm.

Không có nguy cơ phơi nhiễm HIV: Máu và dịch cơ thể của người bệnh bắn vào vùng da lành lặn, không bị tổn thương hay trầy xước, viêm loét.

Nguy cơ phơi nhiễm thấp:

• Tổn thương chỉ trầy xước, xây xát ngoài da, vết thương nông, không chảy máu hoặc nếu có thì rất ít.
• Máu, dịch cơ thể chứa virus HIV bắn vào niêm mạc không bị tổn thương, trầy xước hoặc viêm nhiễm.

Nguy cơ phơi nhiễm cao:

• Tổn thương sâu trên da, vết thương chảy nhiều máu.
• Máu hoặc dịch tiết cơ thể chứa virus HIV bắn vào miệng vết thương, vùng da trầy xước hoặc bị viêm loét.

Khi nào nên xét nghiệm sau khi phơi nhiễm HIV?

Ngay khi phát hiện bị phơi nhiễm HIV các bác sĩ không khuyến cáo thực hiện xét nghiệm HIV bởi khi này kết quả xét nghiệm có độ chính xác không cao. Thay vào đó, người bị phơi nhiễm HIV nên tiến hành xét nghiệm HIV sau khoảng 10 ngày kể từ lúc bị phơi nhiễm HIV.

Việc xét nghiệm bằng que test và HIV Ab test nhanh có thể tiến hành 10 ngày sau khi phơi nhiễm HIV. Đối với xét nghiệm chuyên sâu như xét nghiệm NAT hoặc PCR có thể thực hiện sớm hơn. Tuy nhiên, các chuyên gia y tế cũng đã khuyến cáo chỉ nên xét nghiệm HIV sau 2 – 3 tháng tính từ khi phơi nhiễm HIV để ghi nhận kết quả chính xác nhất. Nếu bạn nhận thấy triệu chứng và nghi ngờ nhiễm HIV, bạn cũng có thể đến bệnh viện và xét nghiệm sớm và sớm tiến hành các biện pháp điều trị (nếu mắc bệnh).

Mong rằng bài viết trên từ Nhà thuốc Long Châu đã giúp bạn hiểu hơn về hiện tượng phơi nhiễm HIV. Sau khi phát hiện phơi nhiễm HIV, tốt nhất bạn nên thực hiện theo hướng dẫn xử lý nhanh tại chỗ nêu trên và xét nghiệm sau đó 2 – 3 tháng để chắc rằng mình có nhiễm bệnh không.