Quá trình xạ trị diễn ra như thế nào? Những điều cần biết

Xạ trị là một trong những phương pháp điều trị quan trọng trong việc chống lại ung thư, giúp kiểm soát khối u và tăng cơ hội sống khỏe mạnh. Tuy nhiên, không phải ai cũng hiểu rõ về quá trình xạ trị diễn ra như thế nào. Cùng tìm hiểu chi tiết trong bài viết hôm nay của Nhà Thuốc Long Châu nhé.

Bệnh gì phải xạ trị?

Xạ trị là phương pháp điều trị phổ biến trong nhiều loại ung thư, bao gồm ung thư vú, ung thư phổi, ung thư cổ tử cung và ung thư não. Phương pháp này sử dụng tia phóng xạ để tiêu diệt tế bào ung thư hoặc thu nhỏ khối u, giúp ngăn chặn sự phát triển và lây lan của bệnh.

Ngoài ra, xạ trị cũng được sử dụng trong điều trị các bệnh ung thư máu như ung thư hạch, hoặc để giảm đau và triệu chứng trong các trường hợp ung thư di căn đến xương. Tùy thuộc vào từng loại ung thư và giai đoạn bệnh, xạ trị có thể được áp dụng độc lập hoặc kết hợp với phẫu thuật và hóa trị liệu.

Vì sao bệnh nhân phải thực hiện xạ trị?

Dưới đây là một số lý do vì sao xạ trị được áp dụng:

• Tiêu diệt tế bào ung thư: Xạ trị sử dụng bức xạ cao năng để phá hủy DNA của các tế bào ung thư, ngăn chặn chúng phát triển và nhân lên, giúp kiểm soát hoặc loại bỏ khối u.
• Thu nhỏ khối u trước phẫu thuật: Trong một số trường hợp, xạ trị được sử dụng trước khi phẫu thuật để thu nhỏ khối u, giúp việc phẫu thuật dễ dàng hơn và giảm nguy cơ tái phát.
• Ngăn chặn tái phát sau phẫu thuật: Sau khi khối u đã được loại bỏ, xạ trị có thể được sử dụng để tiêu diệt những tế bào ung thư còn sót lại, ngăn chặn nguy cơ tái phát bệnh.
• Kết hợp với các liệu pháp khác: Xạ trị thường được kết hợp với các phương pháp điều trị khác như hóa trị, phẫu thuật để tăng hiệu quả điều trị toàn diện.

Việc thực hiện xạ trị phụ thuộc vào loại ung thư, giai đoạn bệnh và tình trạng sức khỏe của bệnh nhân.

Quá trình xạ trị diễn ra như thế nào?

Quá trình này thường được chia thành các giai đoạn sau:

Chuẩn bị trước khi xạ trị

Trước khi bắt đầu xạ trị, bệnh nhân sẽ trải qua quá trình thăm khám và chuẩn bị kỹ lưỡng:

• Thăm khám và chẩn đoán: Bác sĩ sẽ đánh giá bệnh trạng, tiến hành xét nghiệm và chẩn đoán hình ảnh (như CT, MRI, hoặc PET scan) để xác định vị trí và kích thước của khối u.

• Lập kế hoạch xạ trị: Một đội ngũ chuyên gia xạ trị sẽ thiết kế kế hoạch xạ trị riêng cho từng bệnh nhân dựa trên kích thước, vị trí và loại khối u, nhằm đảm bảo tia xạ tập trung vào vùng ung thư và giảm thiểu tác động đến các mô lành xung quanh.
• Đánh dấu vị trí: Trước khi bắt đầu xạ trị, các điểm trên cơ thể bệnh nhân sẽ được đánh dấu (bằng bút hoặc hình xăm nhỏ) để giúp định vị chính xác khu vực cần xạ trị trong suốt các lần điều trị.

Quá trình xạ trị

Xạ trị được thực hiện theo nhiều cách, bao gồm:

• Xạ trị ngoài (External Beam Radiation Therapy): Sử dụng máy xạ trị để chiếu tia bức xạ từ bên ngoài cơ thể vào khu vực ung thư. Quá trình xạ trị thường diễn ra mỗi ngày (5 ngày/tuần), mỗi lần kéo dài từ vài phút đến 15 - 30 phút, trong vài tuần.
• Xạ trị trong (Internal Radiation Therapy hay Brachytherapy): Bức xạ được đặt trực tiếp vào hoặc gần khối u, thường dưới dạng viên phóng xạ nhỏ. Phương pháp này thường được áp dụng cho các loại ung thư như cổ tử cung, tuyến tiền liệt hoặc vú.
• Xạ trị toàn thân (Systemic Radiation Therapy): Bệnh nhân sẽ uống hoặc tiêm thuốc phóng xạ, giúp đưa bức xạ vào cơ thể để tiêu diệt các tế bào ung thư từ bên trong. Phương pháp này thường áp dụng cho một số loại ung thư máu hoặc tuyến giáp.

Theo dõi trong quá trình xạ trị

Trong suốt quá trình xạ trị, bệnh nhân sẽ được theo dõi chặt chẽ để đánh giá phản ứng của cơ thể và khối u với liệu pháp. Nếu cần thiết, bác sĩ có thể điều chỉnh liều lượng hoặc lịch trình xạ trị.

• Kiểm tra sức khỏe định kỳ: Bệnh nhân sẽ được kiểm tra sức khỏe thường xuyên để đảm bảo cơ thể đáp ứng tốt với xạ trị.
• Tác dụng phụ: Xạ trị có thể gây ra một số tác dụng phụ như mệt mỏi, da bị kích ứng tại vị trí xạ trị, buồn nôn, rụng tóc (nếu xạ trị ở đầu), hoặc các triệu chứng tiêu hóa. Những tác dụng này thường là tạm thời và sẽ giảm dần sau khi kết thúc liệu trình.

Sau khi kết thúc xạ trị

Sau khi hoàn thành liệu trình xạ trị, bệnh nhân sẽ trải qua quá trình theo dõi và phục hồi:

• Theo dõi hậu xạ trị: Bác sĩ sẽ lên lịch tái khám và theo dõi sự hồi phục, cũng như kiểm tra xem khối u đã được kiểm soát hay chưa.
• Phục hồi và kiểm soát tác dụng phụ: Bệnh nhân cần thời gian để cơ thể hồi phục sau các tác dụng phụ của xạ trị. Cần áp dụng các biện pháp hỗ trợ như thay đổi chế độ ăn uống, nghỉ ngơi hợp lý,...

Quá trình xạ trị đóng vai trò quan trọng trong điều trị ung thư nhằm tiêu diệt tế bào ung thư và giảm thiểu tổn thương cho mô khỏe mạnh. Mặc dù có thể gặp phải một số tác dụng phụ, nhưng những lợi ích mà xạ trị mang lại trong việc kiểm soát bệnh là rất lớn. Hiểu rõ về quá trình này sẽ giúp bệnh nhân và gia đình cảm thấy an tâm hơn trong hành trình điều trị của mình.

Xem thêm:

• Xạ trị VMAT là gì? Đối tượng chỉ định là những ai?
• Xạ trị điều biến liều là gì? Cách thực hiện phương pháp này