Rối loạn định dạng giới là gì? Lời khuyên dành cho cha mẹ

Rối loạn định dạng giới hiện đang là vấn đề “nóng” trong xã hội hiện đại ngày càng có quan niệm cởi mở về giới tính. Những người muốn chối bỏ giới tính cũng không còn phải giấu diếm như trước đây. Rối loạn định dạng giới ở trẻ khiến nhiều bậc phụ huynh tỏ ra lo lắng. Trong bài viết này, Nhà thuốc Long Châu sẽ cùng bạn tìm hiểu nguyên nhân, dấu hiệu và cách ứng xử với trường hợp rối loạn định dạng giới.

Rối loạn định dạng giới là gì?

Giới tính là yếu tố quan trọng góp phần định hình nhận thức và tính cách cá nhân. Tuy nhiên, có nhiều trường hợp rối loạn định dạng giới (Gender dysphoria) - không thừa nhận giới tính sẵn có của mình từ khi sinh ra mà có các hành vi, biểu hiện, thái độ ở giới tính ngược lại. Họ thường cảm thấy không thoải mái, hài lòng về cấu tạo cơ thể mình và luôn mong muốn thay đổi cơ thể. Rối loạn này xảy ra ở nam giới nhiều hơn nữ giới.

Nếu không được phát hiện và can thiệp kịp thời, rối loạn sẽ ngày càng nghiêm trọng. Người bệnh sẽ tìm mọi cách để chối bỏ tính cách như phẫu thuật chuyển giới hay dùng hormone để thay đổi giới tính. Nguyên nhân dẫn đến rối loạn liên quan đến định dạng giới đến nay vẫn chưa được khám phá. Tuy nhiên, đã có những học thuyết cho rằng nguyên nhân là:

• Di truyền nhiễm sắc thể bất thường;
• Có sự mất cân bằng hormone giới tính trong quá trình thai nhi hình thành và phát triển;
• Sự mất cân bằng hormone giới tính trong thời niên thiếu;
• Thiếu sự nuôi nấng, quan tâm từ cha mẹ hoặc thiếu kết nối xã hội;
• Cũng có trường hợp rối loạn định dạng giới xảy ra khi tất cả các yếu tố trên xuất hiện cùng lúc.

Dấu hiệu nhận biết rối loạn định dạng giới

Đây là một dạng rối loạn tâm thần hiếm gặp có thể ảnh hưởng đến cả trẻ em và người lớn. Các biểu hiện của rối loạn này có thể xuất hiện ngay từ bé. Thực tế ghi nhận những người rối loạn định dạng giới thường tự nhận ra vấn đề của mình trước tuổi vị thành niên.

Biểu hiện rối loạn định dạng giới ở trẻ em

Dấu hiệu nhận biết rối loạn giới tính ở trẻ em có thể là:

• Trẻ thể hiện ước muốn thành người mang giới tính ngược lại với giới tính thực tế như: Muốn được gọi bằng tên gọi khác, xem mình như một người có giới tính ngược lại, thích mặc đồ của người mang giới tính ngược lại.
• Trẻ tin rằng khi lớn lên sẽ trở thành người mang giới tính khác.
• Trẻ có hành vi điển hình của người mang giới tính ngược lại như: Mặc đồ lót của giới tính ngược lại, bé gái dùng nịt ngực để người khác không nhìn thấy ngực đang phát triển, bé trai có xu hướng thích những màu sắc nữ tính…
• Trẻ rối loạn về định dạng giới có thể bị bạn cùng giới xa lánh, có xu hướng tách khỏi các hoạt động xã hội, cảm thấy bị cô lập.
• Về tâm lý, trẻ có thể bị lo âu thường trực thậm chí là trầm cảm.

Biểu hiện rối loạn định dạng giới ở người trưởng thành

Người trưởng thành rối loạn định dạng giới thường có dấu hiệu sống như một người mang giới tính ngược lại. Họ mặc trang phục của giới tính khác, tìm cách che giấu những đặc điểm giới tính của mình như dùng nịt ngực. 

Khi đến thời điểm nào đó, họ muốn chối bỏ, thay đổi bộ phận sinh dục của mình. Về tâm lý, họ cũng không muốn tham gia các hoạt động xã hội, nhất là hoạt động liên quan đến giới tính mình đang mang. Họ cảm thấy bị cô lập, lo âu, trầm cảm, dễ nảy sinh tâm lý tiêu cực…

Sự thật về phẫu thuật chuyển giới và rối loạn định dạng giới

Không ít người cho rằng phẫu thuật chuyển giới chính là cách điều trị hiệu quả nhất cho rối loạn về định dạng giới. Đây tưởng như cách tốt nhất để giúp người mắc rối loạn này cảm thấy thỏa mãn khi được sống với giới tính mà họ mong muốn.

Tuy nhiên, cũng có quan điểm cho rằng phẫu thuật chuyển giới không phải cách thích hợp để điều trị rối loạn tâm thần này. Theo quan điểm này, phẫu thuật chuyển giới là ủng hộ bệnh nhân thay đổi cơ thể nhưng không thể điều trị rối loạn tâm thần.

Cũng theo quan điểm này, những hành vi thể hiện lệch lạc giới tính nên được phát hiện từ nhỏ. Việc điều trị càng sớm càng có lợi và cần tập trung vào điều trị tâm lý để người bệnh tự chấp nhận giới tính thật của mình, không còn mong muốn thay đổi giới tính.

Ứng xử thế nào khi con có biểu hiện rối loạn định dạng giới?

Các chuyên gia tâm lý cho biết, ngay từ 18 - 30 tháng tuổi, hầu hết trẻ đã biết mình muốn trở thành giới tính gì và muốn bắt chước những người đồng giới tính với mình, gần gũi nhất là cha và mẹ. Trẻ mầm non đã có những thắc mắc về giới tính. Qua những thắc mắc này các bậc cha mẹ hoàn toàn có thể nhận biết dấu hiệu sớm của rối loạn định dạng giới.

Khi đó, cha mẹ cần chỉ dẫn để con không có những sở thích giới tính lệch lạc. Trẻ cần được giải đáp thắc mắc đúng cách và trang bị những kiến thức về giới tính phù hợp với từng độ tuổi. Ngược lại, nếu không được chỉ dẫn và giải thích, trẻ có thể tìm hiểu từ nguồn tin sai lệch hoặc phát triển giới tính tự do theo sở thích.

Cha mẹ không được hạ thấp giá trị giới tính của trẻ. Ngoài ra, cha mẹ cũng nên giúp con tránh những việc có nguy cơ làm lệch giới tính bằng cách: Cho trẻ mặc quần áo đúng giới tính, chơi những trò chơi hợp giới tính, kết thân với bạn cùng giới trước tuổi dậy thì. Khi nhận thấy con có hành vi rối loạn giới tính, cha mẹ nên dành thời gian cho con nhiều hơn để lắng nghe, thấu hiểu và giáo dục con thay đổi dần dần nhận thức.

Rối loạn định dạng giới được biểu hiện khá sớm từ trước tuổi trưởng thành. Giáo dục giới tính cho trẻ là cách giúp trẻ định hướng chính xác phiên bản giới tính của mình. Ngoài ra, các bậc phụ huynh khi phát hiện con có những rối loạn về định dạng giới cũng nên tìm đến các chuyên gia để được tư vấn về tâm lý và giới tính cho trẻ.