Rối loạn hoang tưởng gây hệ lụy gì?

Rối loạn hoang tưởng là một loại rối loạn tâm thần mà người bệnh có xu hướng phát triển những niềm tin không đúng đắn về thực tế xung quanh mình. Người bệnh thường tin vào những ý tưởng hoặc niềm tin không có căn cứ hoặc không được hỗ trợ bởi bằng chứng hiện thực. Các niềm tin hoang tưởng này thường là một phần không thể tách rời khỏi ý thức của người bệnh và họ không dễ dàng chấp nhận được sự phủ nhận hoặc sự thay đổi đối với chúng.

Rối loạn hoang tưởng là gì?

Rối loạn hoang tưởng còn được gọi là bệnh hoang tưởng, là một trạng thái tâm lý mà biểu hiện chính là sự thường xuyên gặp phải các ảo giác. Người mắc bệnh thường tưởng tượng ra những tình huống có thể xảy ra nhưng hiếm khi xảy ra trong đời thực. Ví dụ, họ có thể tưởng tượng rằng họ bị đầu độc, đang bị theo dõi, hoặc thậm chí là yêu thầm bởi một thần tượng. Sự ảo tưởng này thường liên quan đến sự lệch lạc trong nhận thức của họ. Ngoài ra, một số người có thể trải qua các ảo tưởng kỳ quái, như ảo giác biến hình hoặc lo sợ bị bắt cóc bởi người ngoài hành tinh.

Dù vậy, trong cuộc sống hàng ngày và trong các tương tác xã hội, người mắc bệnh hoang tưởng thường không có sự khác biệt đáng kể so với những người khác. Tuy nhiên, trong một số trường hợp, bệnh nhân thường xuyên gặp phải các ảo tưởng có thể làm cho họ cảm thấy cô đơn và tự thu mình vào thế giới riêng của họ.

Rối loạn hoang tưởng thường phát hiện ở giai đoạn giữa và cuối đời và có xu hướng phổ biến hơn ở phụ nữ so với nam giới. Đây là một tình trạng tâm lý phức tạp, có thể ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống và khả năng hoạt động hàng ngày của người mắc bệnh. Điều quan trọng là tìm kiếm sự hỗ trợ và điều trị chuyên môn từ các chuyên gia tâm lý để giúp người bệnh kiểm soát và giảm bớt các triệu chứng của bệnh.

Có một số dạng bệnh hoang tưởng phổ biến mà các chuyên gia tâm thần thường phân loại dựa trên biểu hiện của bệnh nhân:

Hội chứng hoang tưởng người khác yêu mình: Trong trường hợp này, bệnh nhân tin rằng họ đang được một người nổi tiếng hoặc xuất sắc hơn mình yêu mến đến mức đam mê. Họ thường có những hành động như rình rập và cố gắng liên lạc với đối tượng này.

Rối loạn hoang tưởng ghen tuông: Bệnh nhân sống trong sự ám ảnh của sự phản bội, luôn nghi ngờ về sự chung thủy của người yêu, bạn đời. Họ sẽ cố gắng mọi cách để chứng minh sự nghi ngờ của họ là đúng.

Bệnh vĩ cuồng: Ở dạng này, bệnh nhân có nhận thức quá mức về sức mạnh, giá trị và kiến thức của bản thân. Họ tin rằng mình có tài năng tuyệt vời và luôn được nhiều người ngưỡng mộ.

Hoang tưởng bị hại: Bệnh nhân luôn cảm thấy sợ hãi và lo lắng vì nghĩ rằng họ hoặc những người xung quanh đang bị theo dõi, ngược đãi hoặc ám hại. Do đó, họ thường báo cáo cho cơ quan pháp lý mà không có bằng chứng thực tế.

Rối loạn dạng cơ thể: Ở dạng này, bệnh nhân trải qua một loạt các lo lắng về các triệu chứng thể chất và tin rằng bản thân họ có quá nhiều khiếm khuyết trên cơ thể.

Rối loạn hỗn hợp: Đây là trường hợp mà bệnh nhân có thể có hai hoặc nhiều hơn hai dạng rối loạn hoang tưởng được mô tả ở trên.

Ngoài ra, người mắc bệnh hoang tưởng thường có các triệu chứng đặc trưng như tức giận thường xuyên, khó chịu và tâm trạng tồi tệ. Họ cũng có thể trải qua trạng thái nhìn thấy hoặc nghe thấy những điều mà họ cho là thật.

Nguyên nhân gây rối loạn hoang tưởng

Nguyên nhân gây ra bệnh hoang tưởng vẫn còn là một vấn đề chưa được nghiên cứu rõ ràng. Tuy nhiên, các nhà tâm thần học đang nghiên cứu một số yếu tố có thể góp phần làm tăng nguy cơ mắc bệnh, bao gồm:

Yếu tố di truyền: Nhiều nghiên cứu đã chỉ ra rằng bệnh hoang tưởng thường xuất hiện phổ biến hơn ở những gia đình có người thân mắc các rối loạn ảo giác hoặc tâm thần phân liệt. Do đó, có những ý kiến cho rằng yếu tố di truyền có thể góp phần vào sự phát triển của bệnh hoang tưởng.

Yếu tố sinh học: Các chuyên gia đang tìm hiểu về cơ chế cụ thể mà bệnh hoang tưởng có thể xuất phát từ cơ thể. Có những nghiên cứu chỉ ra rằng sự bất thường trong vùng não có trách nhiệm kiểm soát suy nghĩ và nhận thức có thể liên quan đến các triệu chứng của bệnh hoang tưởng.

Yếu tố môi trường và tâm lý: Căng thẳng kéo dài được xem xét là một trong những yếu tố có thể kích thích sự xuất hiện của vấn đề về sức khỏe tinh thần như bệnh hoang tưởng. Ngoài ra, việc tiêu thụ rượu, bia, hoặc các chất kích thích cũng được cho là một yếu tố góp phần vào việc phát triển bệnh. Sự cô lập xã hội, như ở người câm điếc hoặc người nhập cư, cũng có thể tăng nguy cơ mắc bệnh hoang tưởng.

Ngoài ra, có những yếu tố khác như tăng cường hoạt động của hệ miễn dịch do viêm nhiễm hoặc bệnh tự miễn, có cha mẹ đã già, hay mắc các biến chứng khi sinh (như suy dinh dưỡng, tiếp xúc với chất độc hoặc virus có thể ảnh hưởng đến sự phát triển của não bộ), và sử dụng các loại thuốc ảnh hưởng đến tâm trí trong độ tuổi thiếu niên và thanh thiếu niên.

Nếu bạn có một hoặc nhiều yếu tố nguy cơ như trên, hãy đi khám ngay để được chẩn đoán và điều trị kịp thời.

Rối loạn hoang tưởng gây hệ lụy gì?

Bệnh hoang tưởng có thể gây ra những hậu quả nghiêm trọng đối với cả người bệnh và những người xung quanh. Dưới đây là một số hệ lụy đặc biệt quan trọng của bệnh này:

Ảnh hưởng đến mối quan hệ xã hội: Sự tồn tại của hoang tưởng khiến người bệnh luôn sống trong tình trạng lo ngại và nghi kỵ với những người xung quanh. Điều này có thể làm suy yếu và phá vỡ các mối quan hệ xã hội, gây ra sự cô lập và tăng nguy cơ xảy ra xung đột trong gia đình, dẫn đến sự tan vỡ hạnh phúc gia đình.

Khó khăn trong công việc: Bệnh hoang tưởng khiến người bệnh gặp phải nhiều hạn chế và khó khăn trong công việc, đặc biệt là trong các tình huống cần làm việc nhóm. Sự lo lắng và sự nghi ngờ không chứng cứ có thể gây ra sự không hiệu quả trong công việc và làm suy giảm khả năng làm việc của người bệnh.

Tăng nguy cơ xảy ra bạo lực: Những người bị hoang tưởng thường dễ nổi giận, có thể trở nên bạo lực và thậm chí tấn công người khác. Trong những trường hợp cực đoan, bệnh nhân hoang tưởng có thể gây ra hậu quả nghiêm trọng, bao gồm cả hành động giết người.

Nguy cơ tăng suy nghĩ tự tử: Khi tiến triển nặng, bệnh hoang tưởng có thể gây ra những suy nghĩ tiêu cực và thậm chí tư tưởng tự sát ở người bệnh. Cảm giác bất an, lo lắng không ngừng có thể khiến họ mất lòng tin vào cuộc sống và tự giải quyết vấn đề bằng cách tự tử.

Tóm lại, bệnh rối loạn hoang tưởng không chỉ ảnh hưởng đến sức khỏe tinh thần của người bệnh mà còn gây ra những hậu quả nghiêm trọng cho cả xã hội xung quanh. Điều này cần được xem xét và điều trị kịp thời để ngăn chặn những hậu quả tiêu cực có thể xảy ra.

Xem thêm:

• Nhận biết chứng rối loạn hỗn hợp lo âu và trầm cảm
• Nhận biết chứng rối loạn nhân cách kịch tính