Rối loạn lo âu lan tỏa là gì? Nguyên nhân, triệu chứng và phương pháp điều trị

Rối loạn lo âu lan tỏa thường khởi phát trước tuổi 25 và nếu không được điều trị kịp thời và thích hợp thì bệnh có thể tiến triển thành bệnh mãn tính.

Rối loạn lo âu lan tỏa là gì?

Rối loạn lo âu lan tỏa (tên đầy đủ Generalized Anxiety Disorder/ GAD) là một trong những dạng của rối loạn lo âu thường gặp. Rối loạn lo âu lan tỏa là sự lo lắng quá mức và dai dẳng về nhiều vấn đề trong cuộc sống. Những người mắc bệnh lý này sẽ có những suy nghĩ tiêu cực nhất có thể xảy ra trong công việc, gia đình, tình cảm, sức khỏe, tiền bạc,… và hoàn toàn không thể kiểm soát sự lo lắng thái quá này của bản thân.

Các dạng rối loạn lo âu nói chung hay rối loạn lo âu lan tỏa nói riêng đều có đặc điểm chung đó là sự lo âu quá mức. Tuy nhiên, các dạng rối loạn khác đều chỉ xảy ra ở một đối tượng, một hoàn cảnh và khía cạnh cụ thể. Trong khi đó, rối loạn lo âu lan tỏa không do bất kỳ vấn đề nào cụ thể. Do đó bệnh này mới được gọi là rối loạn lo âu lan tỏa hay rối loạn lo âu toàn thể.

Rối loạn lo âu lan toả kéo dài có thể dẫn đến trầm cảm

GAD thường xảy ra chủ yếu ở người trưởng thành và có nguy cơ ở nữ giới cao gấp 2 lần nam giới. Rối loạn lo âu lan tỏa thường xảy ra từ từ nhưng có tiến triển thành mãn tính. Rối loạn lo âu lan tỏa khiến người bệnh luôn cảm thấy nặng nề, mệt mỏi, lâu ngày dẫn đến trầm cảm và có thể có ý định hay hành vi tự sát.

Nguyên nhân gây rối loạn lo âu lan tỏa

Rối loạn lo âu lan tỏa không thể xác định được nguyên nhân cụ thể. Bởi quá trình hình thành thường diễn ra từ từ và có liên quan nhiều mặt giữa các yếu tố sinh học, môi trường sống, stress và nền tảng gia đình.Một số nguyên nhân và yếu tố được xác định có thể làm tăng nguy cơ bị rối loạn lo âu lan tỏa:

• Di truyền từ tiền sử gia đình có người bị rối loạn lo âu lan tỏa hoặc các dạng rối loạn lo âu khác.
• Sự khác biệt về gen vận chuyển serotonin (do di truyền).
• Căng thẳng kéo dài, bị sang chấn tâm lý nghiêm trọng.
• Bị lạm dụng thời thơ ấu.
• Thường dùng thuốc lá, chất gây nghiện hoặc caffeine.

Thường xuyên hút thuốc lá có thể dẫn đến rối loạn lo âu lan toả

Các bệnh về tâm thần kết hợp như lạm dụng rượu, rối loạn hoảng loạn và trầm cảm đều là hệ quả của việc lo lắng quá mức trong thời gian dài gây ra. Ở những trường hợp có các bệnh lý kết hợp, sức khỏe thể chất, tinh chất bị ảnh hưởng rất nhiều và khả năng điều trị dứt điểm cũng khó khăn hơn so với người chỉ bị rối loạn lo âu lan tỏa thôi.

Triệu chứng của rối loạn lo âu lan tỏa

Một số triệu chứng thường gặp của bệnh rối loạn lo âu lan tỏa đó là:

• Lo lắng kéo dài ít nhất là 6 tháng về các sự kiện hay hoạt động trong công việc, học tập.
• Khó kiểm soát lo lắng.
• Hay bồn chồn, căng thẳng, bực dọc, dễ bị mệt.
• Khó tập trung, đầu óc thường trống rỗng.
• Căng cơ.
• Rối loạn giấc ngủ.

Các phương pháp điều trị rối loạn lo âu lan tỏa

Hiện tại, chưa có phương pháp đặc trị đối với bệnh rối loạn lo âu lan tỏa (GAD). Tuy nhiên, một số liệu trình điều trị bằng tâm lý và thuốc uống có thể giảm bớt sự lo lắng và các cảm xúc tiêu cực. Phác đồ điều trị GAD thường được cá nhân hóa tùy theo tình trạng của bệnh nhân.

Một số phương pháp điều trị, cải thiện rối loạn lo âu lan toả bao gồm:

Sử dụng thuốc

Sử dụng thuốc là phương pháp điều trị rối loạn lo âu lan tỏa phổ biến và chỉ áp dụng khi bệnh có triệu chứng nặng. Thuốc có thể giảm bớt sự lo lắng, bồn chồn và cải thiện các triệu chứng đi kèm như đau đầu, bồn chồn...

Các loại thuốc điều trị rối loạn lo âu lan tỏa sẽ có hiệu quả sau vài tuần sử dụng. Tuy nhiên để hạn chế bệnh tái phát, bác sĩ sẽ theo dõi và kê đơn cho bệnh nhân sử dụng thuốc từ 6 – 12 tháng.

Áp dụng các biện pháp thư giãn

Stress quá mức là một trong những yếu tố chính dẫn đến rối loạn lo âu lan tỏa. Do đó bên cạnh việc dùng thuốc, người bị GAD nên thực hiện thêm một số biện pháp trị liệu thư giãn đầu óc để giải tỏa căng thẳng. Ngoài ra, liệu pháp này còn có thể hạn chế được nguy cơ bệnh tái phát và phòng ngừa các bệnh tâm lý khác.

Các biện pháp thư giãn hỗ trợ cải thiện bệnh lý:

• Tập thể dục: Tập thể dục được xem là liệu pháp hỗ trợ hiệu quả. Các hoạt động thể chất sẽ giúp kích thích não bộ sản sinh hormone endorphin cải thiện tâm trạng, đẩy lùi cảm giác lo lắng và căng thẳng quá mức. Ngoài ra, tập thể dục còn giúp nâng cao sức khỏe thể chất, qua đó hạn chế ảnh hưởng do các bệnh tâm lý gây ra.
• Ngồi thiền: Phương pháp thiền đã được chứng minh là mang lại hiệu quả cao trong việc kiểm soát stress, rối loạn lo âu và trầm cảm. Thiền định giúp tâm tĩnh, nhịp thở hài hoà và điều hoà các cơ quan nội tạng. Sau khi thiền, những cảm xúc tiêu cực sẽ được cải thiện đáng kể. Ngoài ra, biện pháp này còn mang lại lợi ích tuyệt vời đối với hệ tim mạch.
• Liệu pháp mùi hương: Người bị rối loạn lo âu lan tỏa có thể áp dụng liệu pháp mùi hương để cải thiện tình trạng bệnh lý của mình. Mùi hương kích thích khứu giác, từ đó tác động đến não bộ tạo ra cảm giác thư thái và thoải mái. Sử dụng tinh dầu còn giúp tạo nên không gian lý tưởng để nghỉ ngơi, cải thiện giấc ngủ hiệu quả.
• Một số biện pháp thư giãn khác: Một số cách để giảm tình trạng rối loạn lo âu lan tỏa có thể kể đến như đọc sách, nghe nhạc, du lịch, vẽ tranh, chăm sóc cây cối, chơi đùa với thú cưng,…

Chơi đùa với thú cưng có thể giúp bạn thư giãn, thả lỏng đầu óc

Phương pháp tâm lý trị liệu

Phương pháp tâm lý trị liệu là phương pháp điều trị rối loạn lo âu lan tỏa được đánh giá cao hiện nay. Đây là phương pháp hiện đại và được ứng dụng rộng rãi trong việc trị liệu các bệnh liên quan đến tâm trí. Tâm lý trị liệu chủ yếu được thực hiện bằng hình thức giao tiếp, trò chuyện, chia sẻ giữa người bệnh và chuyên gia tâm lý.

Phương pháp tâm lý trị liệu giúp người bệnh nhận thức được nguồn cơn sự lo lắng của mình. Sau khi lắng nghe những chia sẻ của người bệnh, chuyên gia sẽ cho lời khuyên hữu ích, đưa ra giải pháp cho vấn đề đồng thời hướng dẫn cho họ các bài tập thực hành, rèn luyện để thư giãn, thả lỏng cơ thể, kiểm soát tốt căng thẳng, lo âu trong mọi hoàn cảnh của cuộc sống. Kết thúc quá trình trị liệu, người bệnh có thể cân bằng cảm xúc, suy nghĩ tích cực hơn và từ đó cuộc sống vui vẻ, hạnh phúc trở lại.

Trên đây là một số thông tin về tình trạng bệnh lý rối loạn lo âu lan tỏa cũng như nguyên nhân và cách chữa trị chúng hiệu quả. Để bảo vệ sức khỏe và hạn chế những tác hại không mong muốn của chứng bệnh này, người bệnh nên chủ động trong thăm khám và điều trị bệnh khi cơ thể có dấu hiệu bất thường.

Như Nguyễn

Nguồn: Tổng hợp