Sau phẫu thuật tim nên ăn gì, kiêng ăn gì?

Một chế độ ăn uống cân bằng sẽ giúp những bệnh nhân sau phẫu thuật tim được phục hồi nhanh chóng. Bên cạnh đó, chọn đúng thực phẩm, kiểm soát tốt cân nặng còn giúp họ giảm nguy cơ các vấn đề về tim mạch, ngăn ngừa bệnh tái phát cũng như sự cần thiết phải phẫu thuật tim trong tương lai.

Sau phẫu thuật tim nên ăn gì?

Chế độ ăn sau phẫu thuật tim hở có thể giúp ngăn ngừa các cơn đau tim và nhu cầu phẫu thuật tim trong tương lai. Vậy, bệnh nhân sau phẫu thuật tim nên ăn gì? Theo bác sĩ chuyên khoa, điều quan trọng là phải giảm mỡ trong cơ thể bệnh nhân vì thuốc có thể làm tăng lượng mỡ trong máu họ. Mỡ máu cao có thể gây ra cục máu đông, làm tăng nguy cơ mắc các vấn đề về tim trong tương lai.

Thực phẩm có stanol thực vật

Những chất này giúp giảm mức cholesterol, góp phần cải thiện sức khỏe tim mạch.

Trái cây, rau, đậu, quả hạch và ngũ cốc nguyên hạt

Những thực phẩm này có nhiều chất xơ, giúp giảm cholesterol xấu. Kết hợp chúng vào chế độ ăn uống có thể cung cấp các chất dinh dưỡng cần thiết và hỗ trợ phục hồi.

Chế độ ăn uống ít chất béo

Nên bắt đầu chế độ ăn ít chất béo nếu chế độ ăn đó chưa phải là một phần trong chế độ ăn của bệnh nhân. Viện Dinh dưỡng khuyến cáo rằng dưới 25% năng lượng trong khẩu phần ăn đến từ chất béo, trong đó chất béo bão hòa chỉ chiếm 8 - 10%.

Protein nạc

Thịt gà không da là nguồn protein tốt. Thay thế chất béo, nước sốt và bơ bằng món salad sử dụng ít dầu và bơ thực vật không muối. Thịt nạc, đậu phụ, đậu phộng và các loại hạt không muối cung cấp thêm protein.

Cá và axit béo Omega-3

Ăn cá tươi hoặc đông lạnh giàu axit béo omega-3, giúp giảm cholesterol. Tránh cá chiên để giữ chế độ ăn ít chất béo không lành mạnh.

Trong giai đoạn phục hồi ban đầu, năng lượng được lấy thông qua dung dịch muối. Dần dần, bệnh nhân được phép uống nước hoặc đồ uống không chứa calo khác như trà xanh. Khi bệnh nhân bắt đầu ăn thức ăn đặc, các bữa ăn nên chia nhỏ và cách nhau 2 đến 3 giờ. Lượng carbohydrate ban đầu nên được giới hạn ở trái cây và rau quả.

Trong vòng 1 tuần sau phẫu thuật, bệnh nhân có thể bắt đầu ăn nhiều loại trái cây, rau củ và protein nạc trong mỗi bữa ăn. Điều này hỗ trợ chữa bệnh và cung cấp các chất dinh dưỡng cần thiết.

Sau phẫu thuật tim kiêng ăn gì?

Đến đây bạn đã biết bệnh nhân sau phẫu thuật tim nên ăn gì rồi. Vậy còn những thực phẩm nào cần tránh sau phẫu thuật tim?

Dưới đây là những loại thực phẩm bạn nên kiêng để giúp quá trình hồi phục diễn ra được suôn sẻ, nhanh chóng:

Thực phẩm giàu chất béo

Tránh thực phẩm chứa nhiều chất béo bão hòa và chất béo chuyển hóa, vì chúng làm tăng mức cholesterol và nguy cơ mắc bệnh tim.

Thịt đỏ

Hạn chế tiêu thụ các loại thịt đỏ. Thêm vào đó, nên lựa chọn thịt nạc để giảm lượng chất béo.

Đồ chiên

Thực phẩm chiên có nhiều chất béo không lành mạnh và nên tránh để duy trì chế độ ăn uống lành mạnh cho tim.

Thực phẩm nhiều đường

Thực phẩm và đồ uống có đường có thể góp phần làm tăng cân và làm tăng nguy cơ mắc các vấn đề về tim.

Thức ăn mặn

Lượng muối cao có thể làm tăng huyết áp, gây bất lợi cho sức khỏe tim mạch.

Những lưu ý đặc biệt dành cho người sau mổ tim

Chăm sóc bệnh nhân sau phẫu thuật tim đòi hỏi phải quan tâm đến cả sức khỏe thể chất và tinh thần của bệnh nhân.

Thói quen sống và làm việc

Chuyển động sau phẫu thuật

Mọi cử động trong tuần đầu tiên sau phẫu thuật tim đều cần có sự hỗ trợ của người thân để tránh gắng sức quá mức, kể cả trong sinh hoạt hàng ngày. Chia nhỏ và thực hiện dần dần các hoạt động để hạn chế mệt mỏi. Nếu người bệnh cảm thấy mệt, khó thở hoặc đau ngực thì phải dừng lại và nghỉ ngơi ngay.

Khi trở lại làm việc

Nếu bạn làm việc tại văn phòng, bạn có thể trở lại làm việc sau 6 tuần. Nếu công việc vất vả hơn thì thời gian phục hồi sẽ lâu hơn.

Thời điểm tắm

Bệnh nhân được phép tắm nhưng chỉ nên tắm sau 4 đến 6 tuần hoặc cho đến khi vết thương lành hoàn toàn. Tắm nhẹ nhàng, không chà xát vết mổ bằng xà phòng. Không sử dụng sữa tắm hoặc kem cho đến khi vết mổ lành hoàn toàn.

Hạn chế lái xe

Tránh lái xe ô tô trong vòng 4 - 6 tuần sau phẫu thuật vì phản ứng còn chậm do mệt mỏi, suy nhược hoặc dùng thuốc, đồng thời cũng để tránh nguy cơ va chạm gây chấn thương xương ức. Khi lái xe, bệnh nhân nên nghỉ ngơi 1 - 2 giờ một lần để duỗi chân, giúp cải thiện tuần hoàn ở chân và tránh sưng chân.

Tư thế chân

Không bắt chéo chân khi ngồi hoặc nằm vì nó sẽ tạo áp lực lên các tĩnh mạch dưới đầu gối và làm chậm quá trình lưu thông máu. Nếu bàn chân hoặc cẳng chân bị sưng tấy, bạn nên kê cao chân hoặc đặt chân lên ghế khi ngồi.

Tránh căng cơ

Tránh căng cơ như gắng sức khi đại tiện, kéo hoặc đẩy vật nặng hoặc giơ tay lên quá đầu vì những điều này khiến tim đang hồi phục phải làm việc nhiều hơn.

Tránh nâng và làm các hoạt động thủ công

Nếu phẫu thuật tim hở, trong thời gian xương ức đang lành, bệnh nhân nên tránh nâng vật nặng quá 4,5 kg hoặc tránh các hoạt động kéo, đẩy bằng tay.

Lưu ý khi sử dụng cầu thang

Đừng cố gắng đi cầu thang, khi có đi phải dùng tay bám vào lan can rồi cố gắng nhấc mình lên.

Theo dõi vết mổ

Chú ý theo dõi vết sưng hoặc cục ở vùng vết mổ ở ngực. Nếu dịch tiết ra bất thường hoặc không biến mất sau vài tháng, bạn nên tư vấn với bác sĩ điều trị.

Kiểm tra nhiệt độ cơ thể và cân nặng

Trong tuần đầu tiên sau khi xuất viện, nên đo nhiệt độ cơ thể vào mỗi buổi sáng. Nếu nhiệt độ cơ thể của bạn trên 38,5 độ C trong hơn 1 ngày hoặc bạn bị ớn lạnh, hãy thông báo cho bác sĩ. Trong 2 tuần đầu tiên, bạn cần kiểm tra cân nặng vào mỗi buổi sáng. Nếu bạn đột nhiên tăng cân, hãy báo ngay cho bác sĩ.

Hoạt động thể chất nhẹ

Hoạt động thể chất thường xuyên rất có lợi cho tim mạch, giúp kiểm soát tốt hơn các yếu tố nguy cơ như tăng huyết áp, tiểu đường, rối loạn lipid máu và béo phì. Nếu đang nằm viện, bạn nên tập vận động nhẹ nhàng như đi lại trong phòng hoặc ngoài hành lang.

Bệnh nhân không nên cố gắng đi bộ nếu cảm thấy mệt mỏi và đau nhiều. Sau đó tập luyện từ từ và tăng dần theo từng ngày. Một vài tuần sau phẫu thuật, hầu hết bệnh nhân có thể đi bộ 3 - 4 km mỗi ngày.

Quan hệ tình dục

Quan hệ tình dục cần tiêu tốn nhiều năng lượng nên thường phải mất 1 - 3 tuần sau khi xuất viện cơ thể mới hồi phục. Sau phẫu thuật van tim, có 2 yếu tố ảnh hưởng lớn đến đời sống tình dục, đó là sức khỏe thể chất và sức khỏe tinh thần (rối loạn kiểm soát cảm xúc, lo âu, trầm cảm). Vì vậy, người bệnh chỉ nên bắt đầu hoạt động tình dục khi đã sẵn sàng.

Tuy nhiên, người bệnh cần tránh gắng sức quá mức cũng như tránh tác động mạnh lên ngực. Thông thường 8 tuần sau phẫu thuật tim, xương ức đã lành và bệnh nhân có thể quan hệ tình dục trở lại.

Thoải mái về mặt tâm lý

Người bệnh cần có tâm lý thoải mái, vui vẻ, lạc quan. Tránh những điều khiến bạn phải suy nghĩ quá nhiều, ảnh hưởng tiêu cực đến tâm lý, tránh căng thẳng. Người thân nên trò chuyện nhiều hơn, tạo không khí vui vẻ để giúp người bệnh kiểm soát tốt cảm xúc.

Thuốc

Thuốc chống đông máu

Sau phẫu thuật tim như phẫu thuật thay van tim, bệnh nhân cần dùng thuốc chống đông máu thường xuyên để ngăn ngừa huyết khối do van tim nhân tạo. Thuốc chống đông máu như acenocoumarol hoặc Warfarin cần được theo dõi thường xuyên bằng cách kiểm tra thời gian prothrombin và INR.

Người bệnh cần uống thuốc đều đặn, đúng liều lượng, đúng giờ và tránh ăn các loại rau có màu xanh đậm, bông cải xanh vì sẽ tương tác với thuốc và làm giảm hiệu quả điều trị. Cẩn thận khi sử dụng thuốc kháng sinh và thuốc chống viêm.

Thuốc kháng tiểu cầu

Nếu bệnh nhân được can thiệp mạch vành qua da hoặc phẫu thuật bắc cầu động mạch vành sẽ được kê đơn thuốc kháng tiểu cầu. Các loại thuốc này có nguy cơ gây xuất huyết dạ dày nên người bệnh cần tránh ăn những đồ ăn chua, cay, nóng, nhiều dầu mỡ có hại cho dạ dày.

Làm theo hướng dẫn của bác sĩ

Người bệnh cần tuân theo chỉ định của bác sĩ và tuyệt đối không tăng giảm liều lượng hoặc dùng thêm thuốc khi chưa có sự đồng ý của bác sĩ. Hãy đi khám bác sĩ ngay nếu bạn có các triệu chứng chảy máu bất thường như phân đen hoặc đỏ, nôn ra máu hoặc dịch đen, chảy máu cam khó cầm, bầm tím lan rộng hoặc chóng mặt.

Hy vọng những thông tin trong bài viết này đã giúp bạn hiểu rõ hơn sau phẫu thuật tim nên ăn gì, kiêng ăn gì. Bên cạnh chế độ ăn uống, những thói quen lối sống cũng như những điều cần lưu ý trong sinh hoạt sau phẫu thuật đòi hỏi bệnh nhân phải đặc biệt cẩn thận thực hiện để việc phục hồi được suôn sẻ và khỏe mạnh.

Xem thêm:

• Chúng ta nên phẫu thuật tim hở hay phẫu thuật nội soi tim?
• Quy trình phẫu thuật nội soi tim gồm có những bước nào