Siêu âm thận để biết bệnh gì? Khi nào cần thực hiện siêu âm thận?

Thận là cơ quan đảm nhiệm vai trò lọc máu, đào thải độc tố và duy trì cân bằng nội môi của cơ thể. Khi thận gặp vấn đề, sức khỏe thường diễn tiến âm thầm khiến người bệnh khó nhận biết cho đến khi triệu chứng trở nên nghiêm trọng. Vì vậy, việc kiểm tra chức năng thận bằng các kỹ thuật chẩn đoán phù hợp giữ vai trò quan trọng trong việc phát hiện sớm bệnh lý và hạn chế biến chứng nguy hiểm.

Siêu âm thận là gì?

Siêu âm thận là kỹ thuật không xâm lấn sử dụng sóng âm tần số cao để tạo ra hình ảnh chi tiết về cấu trúc, mức độ tổn thương và kích thước của thận. Hình ảnh thu nhận từ siêu âm cho phép bác sĩ quan sát đường bờ thận, vỏ tủy thận và các bất thường bên trong mô thận. Ngoài ra, nhờ đầu dò siêu âm, bác sĩ cũng có thể kiểm tra thêm các cơ quan gần thận như bàng quang, gan, túi mật hoặc cơ quan sinh sản tùy từng chỉ định.

Trong quá trình thực hiện, bác sĩ bôi gel lên vùng cần khảo sát để đầu dò tiếp xúc tốt với da, giúp truyền sóng âm ổn định. Sóng âm phản xạ lại được hệ thống xử lý thành hình ảnh theo thời gian thực nên bác sĩ có thể đánh giá cấu trúc tĩnh và cả chuyển động của mạch máu hoặc dịch trong hệ tiết niệu. Đây là lý do siêu âm trở thành một trong những kỹ thuật chính xác, độ an toàn cao mà không gây ra bức xạ cho người bệnh.

Khi nào cần thực hiện siêu âm thận?

Siêu âm thận thường được bác sĩ chỉ định khi bệnh nhân xuất hiện các triệu chứng nghi ngờ tổn thương thận hoặc các bệnh lý liên quan đến hệ tiết niệu. Kỹ thuật này cũng đóng vai trò quan trọng trong theo dõi điều trị và đánh giá mức độ đáp ứng với phác đồ.

Người bệnh có thể được chỉ định siêu âm thận trong những trường hợp sau:

• Hình dạng hoặc kích thước thận bất thường cần được đánh giá chi tiết.
• Cần kiểm tra lượng máu đến thận khi nghi ngờ rối loạn mạch máu thận.
• Xuất hiện tiểu gắt, tiểu buốt, tiểu ra máu, tiểu đêm, bí tiểu hoặc đau vùng thắt lưng.
• Bị chấn thương vùng bụng nghi ngờ tổn thương thận.
• Tăng huyết áp đột ngột không rõ nguyên nhân.
• Đánh giá sỏi thận, u thận hoặc viêm bể thận.
• Kiểm tra hoạt động của bàng quang và phát hiện tắc nghẽn đường tiết niệu.

Ngoài ra, siêu âm còn được dùng trong một số thủ thuật điều trị, ví dụ như hướng dẫn kim sinh thiết lấy mẫu mô thận kiểm tra thận ghép hoặc theo dõi tình trạng sau phẫu thuật tiết niệu.

Siêu âm thận biết được điều gì?

Siêu âm thận là công cụ giúp quan sát trực tiếp cấu trúc thận, từ đó phát hiện nhiều bệnh lý nguy hiểm mà không cần can thiệp xâm lấn. Phần lớn bệnh thận đều có hình ảnh đặc trưng giúp quá trình chẩn đoán thuận lợi hơn.

Dưới đây là các bệnh thường được phát hiện nhờ kỹ thuật siêu âm:

Sỏi thận, sỏi bàng quang và sỏi niệu quản

Siêu âm giúp xác định kích thước, vị trí và số lượng sỏi tại thận và đường tiết niệu. Từ đó, bác sĩ đánh giá nguy cơ tắc nghẽn để đưa ra hướng điều trị phù hợp.

Nang thận

Nang thận thường lành tính nhưng khi kích thước lớn hoặc gây chèn ép có thể cần can thiệp y khoa. Siêu âm giúp phát hiện nang thận, phân biệt nang lành và tổn thương nghi ngờ ác tính.

U thận

Khối u trong thận có thể là u lành hoặc ung thư thận. Siêu âm cho phép ghi nhận vị trí bờ khối u và mức độ xâm lấn mô xung quanh là dữ liệu quan trọng cho quá trình chẩn đoán.

Thận ứ nước và thận ứ dịch

Tình trạng tắc nghẽn khiến nước tiểu không thoát được làm thận giãn to và ứ dịch. Siêu âm cho phép đánh giá mức độ ứ nước từ nhẹ đến nặng, đồng thời giúp xác định nguyên nhân tắc nghẽn.

Viêm cầu thận

Dù không phải bệnh nào cũng có hình ảnh đặc hiệu, siêu âm vẫn hỗ trợ bác sĩ nhận định mức độ phù nề hoặc biến đổi kích thước thận, qua đó theo dõi đáp ứng điều trị.

Áp xe thận

Nhiễm trùng nặng có thể tạo ổ mủ trong mô thận. Siêu âm giúp phát hiện các ổ áp xe và đánh giá tình trạng lan rộng.

Suy thận

Hình ảnh siêu âm cho thấy mức độ teo nhỏ mô thận, rối loạn cấu trúc hoặc thay đổi đường bờ, giúp đánh giá mức độ tiến triển của suy thận.

Hội chứng thận hư

Siêu âm không chẩn đoán trực tiếp hội chứng này nhưng có thể giúp nhận biết phù nề hoặc tổn thương kèm theo, từ đó hỗ trợ bác sĩ theo dõi điều trị.

Một số thắc mắc thường gặp

Những câu hỏi dưới đây thường được người bệnh quan tâm khi chuẩn bị thực hiện siêu âm thận. Việc hiểu rõ sẽ giúp quá trình thăm khám diễn ra thuận lợi.

Siêu âm thận có cần nhịn ăn không?

Một số trường hợp bác sĩ yêu cầu người bệnh nhịn ăn từ 6 - 8 giờ trước khi siêu âm. Lý do là thức ăn và hơi trong đường tiêu hóa có thể che lấp hình ảnh khiến việc quan sát thận gặp khó khăn. Siêu âm vào buổi sáng trước bữa ăn là thời điểm lý tưởng giúp hình ảnh thu được rõ ràng hơn.

Siêu âm thận có cần nhịn tiểu không?

Người bệnh thường được yêu cầu uống nước và nhịn tiểu để bàng quang căng đầy. Bàng quang chứa nước giúp sóng âm truyền tốt hơn, từ đó hình ảnh của bàng quang và phần dưới niệu quản hiển thị rõ ràng, đặc biệt hữu ích khi cần đánh giá sỏi niệu quản và sỏi bàng quang.

Siêu âm thận có chính xác không?

Độ chính xác của siêu âm thận khá cao, đặc biệt với các mô mềm mà X-quang khó đánh giá. Kỹ thuật này không dùng bức xạ nên an toàn cho mọi đối tượng, kể cả phụ nữ mang thai.

Siêu âm thận có rủi ro không?

Siêu âm là phương pháp an toàn hầu như không gây tác dụng phụ. Người bệnh chỉ có thể cảm thấy lạnh do gel hoặc hơi khó chịu khi bác sĩ thao tác đầu dò. Tuy nhiên, rủi ro lớn nhất đến từ việc thực hiện siêu âm tại cơ sở thiếu uy tín, thiết bị lạc hậu khiến hình ảnh mờ, dễ bỏ sót bệnh.

Siêu âm thận giá bao nhiêu?

Chi phí siêu âm thận thường dao động từ 200.000 - 500.000 đồng tùy vào cơ sở y tế. Sự chênh lệch phụ thuộc vào chất lượng máy siêu âm, tay nghề bác sĩ và dịch vụ đi kèm. Các bệnh viện lớn trang bị máy siêu âm hiện đại cho hình ảnh sắc nét thường có chi phí cao hơn nhưng đổi lại độ chính xác được đảm bảo.

Tóm lại, siêu âm thận là phương pháp đơn giản an toàn và hữu ích trong phát hiện sớm nhiều bệnh lý thận tiết niệu. Việc kiểm tra định kỳ giúp hạn chế biến chứng và nâng cao hiệu quả điều trị. Khi cơ thể có biểu hiện bất thường như tiểu buốt, đau lưng hoặc phù nề, bạn nên thăm khám sớm để được tư vấn và thực hiện siêu âm khi cần thiết.