Tìm hiểu về liệu pháp kháng sinh mạch trong điều trị ung thư

Liệu pháp kháng sinh mạch là một trong những phương pháp điều trị ung thư được đánh giá cao về hiệu quả. Phương pháp này có thể kéo dài thời gian sống cho người bệnh thêm 18 - 20 tháng. Trong bài viết này, Nhà thuốc Long Châu sẽ cùng bạn tìm hiểu chi tiết hơn về lợi ích cũng như cơ chế tác động của liệu pháp này.

Sự sinh mạch trong bệnh ung thư

Những nghiên cứu đầu tiên về căn bệnh ung thư đã cho thấy sự phát triển của các khối u thường liên quan đến sự tăng sinh mạch máu. Các khảo sát trên khối u gan, khối u phổi hay u vú đều cho thấy như vậy, đặc biệt là trong giai đoạn khối u đang phát triển càng cần có các mạch máu nuôi.

Trong suốt quá trình tồn tại của khối u ung thư, từ khi khối u mới hình thành còn rất nhỏ, đến khi phát triển về kích thước, tăng trưởng mạnh hay khi di căn đều cần đến các mạch máu nuôi. Khi còn rất nhỏ, không có hiện tượng tăng sinh mạch máu, các khối u cũng chỉ là một đám tế bào không to ra, không phát triển mạnh, không xâm lấn. 

Nhưng khi khối u lớn dần lên, các ổ di căn muốn phát triển đều phụ thuộc vào sự hình thành và tăng sinh các mạch máu mới. Bản thân những khối u này cũng phải tạo ra các chất kích thích tăng sinh mạch máu mới để nuôi nó trong từng giai đoạn. Khối u càng lớn, các mạch máu tăng sinh càng nhiều.

Cơ chế tác động của liệu pháp kháng sinh mạch

Liệu pháp kháng sinh mạch là liệu pháp sử dụng thuốc để chống lại, ngăn chặn quá trình tăng sinh mạch máu mới để nuôi khối u ung thư. Mục đích của liệu pháp này là ngăn chặn, làm chậm quá trình phát triển và di căn của các tế bào ung thư. Liệu pháp này được chấp nhận lần đầu tiên vào năm 2004 trong điều trị ung thư đại trực tràng. Đến nay, liệu pháp đã được phê duyệt để áp dụng trong điều trị nhiều loại khối u ung thư khác nhau và được áp dụng phổ biến tại nhiều quốc gia trên thế giới, trong đó có Việt Nam.

Liệu pháp này còn được gọi là liệu pháp Bevacizumab vì sử dụng thuốc Bevacizumab - một loại kháng thể đơn dòng có thể chống lại sự tăng sinh của các mạch máu nuôi khối u mới. Kháng sinh mạch kết hợp hóa trị sẽ giúp kéo dài thời gian sống cho người mắc ung thư sau điều trị lên đến 18 - 20 tháng.

Thuốc Bevacizumab là một loại kháng thể nhân tạo (IgG1). Cơ chế hoạt động của thuốc là ngăn chặn một loại protein (VEGF), từ đó làm giảm lưu lượng máu nuôi cung cấp chất dinh dưỡng cho khối u. Nhờ đó mà quá trình phát triển của các khối u ác tính bị làm cho chậm lại, từ đó làm chậm sự phát triển của khối u ác tính.

Lợi ích của liệu pháp kháng sinh mạch

Liệu pháp kháng sinh mạch bằng kháng thể đơn dòng Bevacizumab có nhiều ưu điểm và mang đến nhiều lợi ích cho người bệnh như:

• Đây là loại kháng thể chuyên biệt, có thể tác động trực tiếp đến những tế bào tạo ra các thành mạch của các mạch máu mới cung cấp dinh dưỡng nuôi khối u. Liệu pháp này chủ yếu có tác dụng ức chế sự hình thành các mạch máu nuôi khối u chứ không tác động lên mạch máu bình thường. Nhờ đó, liệu pháp này ít ảnh hưởng đến sức khỏe tổng thể của người bệnh.
• Hiện nay, Bảo hiểm y tế đang chi trả cho liệu pháp này với mức 40%. Điều này mang đến lợi ích kinh tế nhất định cho người bệnh, giúp những bệnh nhân nghèo cũng có cơ hội tiếp cận.
• Thuốc Bevacizumab có thể sử dụng trong điều trị nhiều bệnh ung thư khác nhau như: Ung thư thận, ung thư cổ tử cung, ung thư buồng trứng, ung thư đại tràng, ung thư trực tràng, ung thư phổi, một số loại u màng bụng, u ống dẫn trứng, u não…

Tác dụng phụ của thuốc dùng trong liệu pháp kháng sinh mạch

Thuốc Bevacizumab dùng trong liệu pháp kháng sinh mạch ngoài những tác dụng đáng kể như trên vẫn tiềm ẩn những tác dụng phụ. Những tác dụng phụ này sẽ biểu hiện với các mức độ và sự phổ biến khác nhau:

Tác dụng phụ thường gặp

Một số tác dụng phụ ít nghiêm trọng nhưng thường gặp nhất có thể kể đến như:

• Đau đầu, đau lưng, đau họng, đau răng, nhiễm trùng nướu răng;
• Ăn không ngon miệng, chán ăn hoặc tiêu chảy;
• Hắt hơi, nghẹt mũi, chảy nước mắt hoặc khô mắt;
• Da khô bong tróc, tóc rụng nhiều.

Trong khi bệnh nhân dùng thuốc theo đường tiêm hoặc truyền tĩnh mạch cũng có thể gặp các tác dụng phụ như: Chóng mặt, đau đầu, buồn nôn, choáng váng, đau tức ngực, thở khò khè, đổ mồ hôi nhiều.

Tác dụng phụ ít gặp nhưng nghiêm trọng

Một số tác dụng phụ hiếm gặp nhưng nghiêm trọng hơn thường xuất hiện sau vài giờ kể từ khi người bệnh được tiêm liều thuốc kháng sinh mạch đầu tiên như: Đau đầu, mờ mắt, co giật, động kinh, người mệt mỏi thậm chí ngất xỉu. Tuy nhiên, các tác dụng phụ nặng này cũng có thể không xuất hiện sau khi bệnh nhân được điều trị khoảng 1 năm.Thực tế cũng ghi nhận liệu pháp kháng sinh mạch gây ra các tác dụng phụ nghiêm trọng khác như:

• Bệnh nhân bị đau dạ dày kèm sốt cao, táo bón, buồn nôn hoặc nôn;
• Đại, tiểu tiện đều ra máu. Nhẹ hơn có thể là khó tiểu, tiểu rát, nước tiểu có bọt;
• Máu khó không, vết thương khó lành hoặc không lành;
• Cơ thể bệnh nhân có tình trạng bầm tím hoặc chảy máu bất thường;
• Người đau mỏi, ớn lạnh, có sốt;
• Họng và miệng lở loét;
• Bệnh nhân bị đau đầu nặng, có xuất hiện các triệu chứng rối loạn ngôn ngữ, rối loạn tri giác, bị tê bì hoặc mất khả năng giữ thăng bằng;
• Bệnh nhân là nữ có thể bị ngứa âm đạo, rối loạn kinh nguyệt sau liệu pháp kháng sinh mạch.

Thuốc kháng sinh mạch Bevacizumab dùng như thế nào?

Liệu pháp kháng sinh mạch được áp dụng khác nhau với các loại khối u ung thư khác nhau. Tùy từng trường hợp bệnh nhân cụ thể, bác sĩ sẽ chỉ định liều dùng phù hợp. Tuy nhiên, có một số lưu ý khi dùng thuốc kháng sinh mạch Bevacizumab như:

• Liều tiêm thuốc Bevacizumab lần đầu tiên phải diễn ra trong thời gian hơn 90 phút. Sau khi tiêm liều đầu tiên và nhận thấy bệnh nhân dung nạp thuốc tốt, liều tiêm thứ 2 có thể được thực hiện trong thời gian hơn 60 phút. Sau khi tiêm liều thứ 2, bệnh nhân dung nạp tốt, các liều tiêm tiếp theo có thể được diễn ra trong thời gian hơn 30 phút nếu bệnh nhân có khả năng chịu đựng.
• Liều tiêm và thời gian kéo dài các mũi tiêm sẽ khác nhau theo từng độ tuổi của người bệnh. Liều thuốc dùng cho trẻ em khác với liều dành cho người lớn.
• Một số đối tượng bệnh nhân không phù hợp hoặc cần thận trọng khi dùng thuốc kháng sinh mạch Bevacizumab như: Người từng bị ung thư di căn đến cột sống và não, người từng xạ trị bên ngực trái, người đang mang thai hoặc nuôi con bằng sữa mẹ, người có tiền sử huyết áp cao và các bệnh tim mạch.

Ngoài liệu pháp miễn dịch trong điều trị ung thư hay liệu pháp duy trì trong điều trị ung thư, liệu pháp kháng sinh mạch cũng đang được áp dụng trong điều trị nhiều bệnh ung thư. Hy vọng những thông tin trên giúp bạn hiểu rõ hơn về liệu pháp này. Các bệnh nhân nếu có chỉ định điều trị bằng thuốc kháng sinh mạch tốt nhất không nên quá lo lắng về tác dụng phụ của thuốc vì hiệu quả của thuốc đã được chứng minh bằng thực tế.