Sốt xuất huyết có bị lại không? Sự thật cần biết để chủ động phòng tránh

Sốt xuất huyết là một bệnh truyền nhiễm nguy hiểm do virus Dengue gây ra. Với tỷ lệ mắc bệnh tăng cao vào mùa mưa, nhiều người lo lắng liệu sốt xuất huyết có bị lại không sau khi đã từng mắc bệnh. Hiểu rõ về vấn đề này không chỉ giúp bạn chủ động phòng ngừa mà còn giảm thiểu nguy cơ biến chứng nghiêm trọng. Hãy cùng tìm hiểu qua bài viết sau để bảo vệ bản thân và gia đình khỏi sốt xuất huyết.

Sốt xuất huyết có bị lại không?

Nhiều người lầm tưởng rằng chỉ mắc sốt xuất huyết một lần là sẽ miễn nhiễm hoàn toàn với bệnh. Tuy nhiên, thực tế không đơn giản như vậy. Virus Dengue gây bệnh sốt xuất huyết tồn tại dưới bốn tuýp huyết thanh khác nhau (DEV-1, DEV-2, DEN-3, DEN-4) và đáng tiếc là cơ thể không thể tạo ra miễn dịch chéo bền vững giữa các tuýp này.

Khi nhiễm một tuýp virus, hệ miễn dịch sẽ tạo kháng thể đặc hiệu, nhưng chỉ có tác dụng bảo vệ trước đúng tuýp đó. Miễn dịch chéo với các tuýp còn lại nếu có thì cũng rất yếu, chỉ kéo dài trong thời gian ngắn, sau đó nhanh chóng suy giảm và biến mất. Điều này đồng nghĩa với việc một người có thể bị sốt xuất huyết đến bốn lần trong đời, nếu lần lượt nhiễm phải từng tuýp huyết thanh khác nhau.

Khác với những loại virus như sởi hay thủy đậu, vốn chỉ gây bệnh một lần duy nhất trong đời nhờ khả năng tạo miễn dịch bền vững, virus sốt xuất huyết lại “lách” được hệ thống phòng vệ của cơ thể nhờ các biến thể nhỏ trong cấu trúc kháng nguyên. Chính vì thế, hệ miễn dịch đôi khi không thể nhận diện và ngăn chặn kịp thời khi virus quay lại dưới dạng một tuýp mới.

Do đó, câu hỏi “sốt xuất huyết có bị lại không?” câu trả lời là có thể và thậm chí nhiều lần. Đặc biệt, trong một số trường hợp, các lần tái nhiễm sau có thể nguy hiểm hơn lần đầu tiên do phản ứng miễn dịch tăng nặng.

Sốt xuất huyết bị lại có nguy hiểm hơn không?

Câu trả lời là có và thậm chí nguy cơ còn cao hơn nhiều so với lần đầu tiên. Khi một người tái nhiễm sốt xuất huyết đặc biệt là lần hai hoặc ba, cơ thể không chỉ không được bảo vệ tốt hơn, mà còn có thể rơi vào trạng thái "phản ứng quá mức" của hệ miễn dịch, khiến bệnh diễn biến nặng hơn.

Nhiều thống kê thực tế đã ghi nhận phần lớn các trường hợp tử vong do sốt xuất huyết đều rơi vào nhóm bệnh nhân từng mắc bệnh trước đó. Không ít người phải nhập viện trong tình trạng nguy kịch do sốc sốt xuất huyết, chảy máu nội tạng hoặc suy đa cơ quan đây là những biến chứng thường thấy ở các ca tái nhiễm.

Nguyên nhân là do một cơ chế sinh học đặc biệt gọi là tăng cường phụ thuộc kháng thể (ADE). Khi cơ thể từng bị nhiễm một tuýp virus Dengue, các kháng thể được tạo ra sẽ tồn tại trong máu. Tuy nhiên, nếu lần tái nhiễm đến từ một tuýp virus khác, các kháng thể cũ sẽ nhận diện nhưng không thể trung hòa virus mới, thay vào đó lại giúp virus xâm nhập vào tế bào miễn dịch nhanh hơn.

Mức độ nguy hiểm càng tăng cao nếu người bệnh có sẵn các bệnh nền như tiểu đường, cao huyết áp, tim mạch hoặc suy giảm miễn dịch. Những đối tượng này dễ rơi vào tình trạng biến chứng nặng chỉ sau 2 - 3 ngày sốt. Vì vậy, việc tái nhiễm sốt xuất huyết không những có thể xảy ra, mà còn đặc biệt nguy hiểm. Không nên chủ quan dù đã từng mắc bệnh, mà cần nâng cao cảnh giác và theo dõi sức khỏe sát sao khi có các biểu hiện nghi ngờ.

Các dấu hiệu của bệnh sốt xuất huyết

Sốt xuất huyết thường khởi phát đột ngột và diễn tiến qua ba giai đoạn: giai đoạn sốt, giai đoạn nguy hiểm và giai đoạn hồi phục. Và sốt xuất huyết có bị lại không, dấu hiệu ra sao? Việc nhận biết sớm các triệu chứng ban đầu là rất quan trọng để kịp thời xử lý và ngăn ngừa biến chứng.

Những biểu hiện thường gặp khi mắc sốt xuất huyết

Để phát hiện và điều trị sốt xuất huyết kịp thời, việc nhận biết sớm các triệu chứng là vô cùng quan trọng. Bệnh thường khởi phát với những biểu hiện không rõ trong những ngày đầu, dễ bị nhầm lẫn với cảm cúm thông thường. Tuy nhiên, nếu chú ý kỹ, bạn có thể phát hiện những dấu hiệu cảnh báo rõ rệt từ cơ thể. Dưới đây là những biểu hiện thường gặp khi mắc sốt xuất huyết mà bạn cần lưu ý:

• Sốt cao liên tục: Nhiệt độ cơ thể tăng vọt trên 39 độ C, kéo dài không giảm dù đã dùng thuốc hạ sốt thông thường.
• Cơ thể mệt mỏi, đau nhức toàn thân: Đặc biệt là ở vùng cơ, khớp và phía sau hốc mắt, cảm giác đau âm ỉ hoặc nhức nhối rõ rệt.
• Mắt mỏi, nóng rát: Người bệnh thường cảm thấy chói mắt, nhức khi nhìn ánh sáng.
• Phát ban, nổi chấm đỏ dưới da: Thường xuất hiện từ ngày thứ 3 sau khi bắt đầu sốt, rải rác khắp cơ thể.

Bệnh diễn biến ra sao?

Nhiều người lầm tưởng rằng khi xuất hiện các nốt phát ban thì bệnh đã bắt đầu thuyên giảm. Tuy nhiên, đây là quan niệm sai lầm. Giai đoạn nguy hiểm nhất của sốt xuất huyết thường rơi vào khoảng ngày thứ 4 đến thứ 6, tức sau khi cơn sốt đã giảm. Đây là lúc virus bắt đầu ảnh hưởng mạnh đến hệ mạch máu và gây ra nguy cơ xuất huyết hoặc suy cơ quan. Ở giai đoạn này, nếu không được theo dõi kỹ, người bệnh có thể gặp phải các biến chứng nặng như sốc do xuất huyết nội tạng, suy gan, suy thận,...

Vì sao cần đến bệnh viện thay vì tự theo dõi tại nhà?

Việc điều trị và theo dõi sốt xuất huyết không chỉ dựa vào triệu chứng bên ngoài mà còn cần xét nghiệm máu định kỳ để kiểm tra các chỉ số quan trọng như tiểu cầu và hematocrit. Chỉ bác sĩ mới có thể đánh giá chính xác tình trạng và chỉ định xử lý kịp thời. Do đó, nếu nghi ngờ bản thân hoặc người thân mắc sốt xuất huyết, tuyệt đối không nên tự điều trị tại nhà mà cần nhanh chóng đến cơ sở y tế để được chẩn đoán và theo dõi sát sao.

Sốt xuất huyết là bệnh lý nguy hiểm không thể xem nhẹ, đặc biệt khi bạn đã từng mắc bệnh. Việc nhiều người thắc mắc sốt xuất huyết có bị lại không là hoàn toàn dễ hiểu, bởi không phải ai cũng biết virus gây bệnh tồn tại tới bốn tuýp huyết thanh khác nhau và không tạo ra miễn dịch chéo bền vững. Điều này đồng nghĩa, một người có thể mắc sốt xuất huyết nhiều lần trong đời và lần sau thậm chí còn nghiêm trọng hơn lần đầu nếu không được theo dõi sát sao. Hãy chủ động bảo vệ sức khỏe của bản thân và gia đình bằng cách tránh muỗi đốt, giữ gìn vệ sinh môi trường sống, tăng cường sức đề kháng và không chủ quan dù đã từng mắc bệnh.