Thế nào là Pap Smear? Vì sao phụ nữ cần xét nghiệm pap smear?

Ung thư cổ tử cung là bệnh lý nguy hiểm ở nữ giới, đứng thứ 3 chỉ sau ung thư vú và buồng trứng về tỷ lệ gây tử vong trên thế giới. Khi bắt đầu quan hệ tình dục, tất cả phụ nữ đều là đối tượng có nguy cơ mắc bệnh. Tuy nhiên, sau khi thực hiện xét nghiệm Pap Smear, chị em có thể tầm soát sớm bệnhh ung thư cổ tử cung. Vậy xét nghiệm Pap Smear là gì, được thực hiện như thế nào và bao lâu thì nên làm lại?

Xét nghiệm Pap Smear là gì?

Xét nghiệm Pap Smear hay còn còn gọi là phết tế bào cổ tử cung hoặc xét nghiệm pap, là một xét nghiệm tế bào học để phụ nữ tầm soát phát hiện ung thư cổ tử cung. 

Để tiến hành xét nghiệm Pap Smear, bác sĩ thu thập và kiểm tra các tế bào ở khu vực cổ tử cung, là một đoạn hẹp nằm dưới tử cung, phía trên âm đạo của phụ nữ.

Việc thực hiện xét nghiệm Pap Smear để sàng lọc và phát hiện sớm ung thư cổ tử cung có ý nghĩa rất quan trọng. Vì phát hiện bệnh sớm hay muộn là yếu tố quyết định có chữa được bệnh ung thư cổ tử cung hay không. 

Không những đem lại cơ hội chữa trị cao hơn cho bệnh nhân, xét nghiệp pap còn giúp phát hiện những dấu hiệu bất thường trong cấu trúc và hoạt động của tế bào cổ tử cung, từ đó cảnh báo nguy cơ xảy ra ung thư trong tương lai. Đây là bước đầu tiên để ngăn chặn khả năng phát triển của bệnh ung thư cổ tử cung.

Cách thực hiện xét nghiệm Pap Smear 

Bạn sẽ thực hiện xét nghiệm Pap Smear trong phòng lấy mẫu dành riêng cho phụ nữ, người trực tiếp thực hiện là bác sĩ và thời gian xét nghiệm chỉ mất vài phút. 

Xét nghiệm Pap Smear hoàn toàn không gây đau hay tổn thương, lại nhanh chóng và an toàn nữa.

Để thực hiện, bạn nằm ngửa trong tư thế thả lỏng, cong đầu gối lại. Bác sĩ sẽ chèn nhẹ nhàng dụng cụ mỏ vịt vào bên trong âm đạo. Công dụng của mỏ vịt là mở rộng và cố định thành âm đạo để bác sĩ có thể dễ dàng quan sát khu vực cổ tử cung bên trong. Đôi khi, bạn sẽ có cảm giác việc chèn mỏ vịt vào âm đạo sẽ ép lên vùng xương chậu của bạn.

Sau đó, bác sĩ sẽ lấy mẫu tế bào cổ tử cung bằng bàn chải mềm và một dụng cụ giống như cái thìa. Tuy xét nghiệm pap thường không gây đau nhưng nếu bạn làm lần đầu sẽ cảm thấy không quen.

Bao lâu thì nên làm lại Pap Smear?

Theo Hiệp hội Sản Phụ khoa Hoa Kỳ, phụ nữ trong độ tuổi từ 21 đến 29 tuổi nên lặp lại xét nghiệm Pap Smear mỗi ba năm một lần. Phụ nữ từ 30 tuổi trở lên nên làm lại Pap Smear khi nào sẽ tùy thuộc vào kết quả xét nghiệm HPV.

Mục đích của xét nghiệm HPV là phát hiện ra virus HPV, một trong những tác nhân phổ biến gây nên bệnh ung thư cổ tử cung. Do đó, bạn có thể thực hiện đồng thời xét nghiệm Pap Smear và HPV gọi chung là xét nghiệm Co-testing.

Dựa vào kết quả cận lâm sàng HPV là âm tính hay dương tính, có 2 trường hợp xảy ra tương ứng:

• Kết quả xét nghiệm HPV âm tính nghĩa là không bị nhiễm HPV: Nên thực hiện Co-testing mỗi 5 năm một lần hoặc vẫn làm Pap Smear 3 năm/lần.
• Kết quả xét nghiệm HPV dương tính nghĩa là có nhiễm HPV: Cần thực hiện Co-testing trong 12 tháng tiếp theo.

Quy trình xét nghiệm HPV cũng tương tự như Pap Smear là được thực hiện dựa trên mẫu tế bào lấy từ cổ tử cung của phụ nữ, gọi là xét nghiệm HPV phân biệt, nhằm phát hiện HPV 16 và HPV 18, là hai loại HPV gây ra ung thư cổ tử cung. 

Nếu kết quả xét nghiệm dương tính với HPV, bạn cần phải làm thêm xét nghiệm HPV phân biệt.

Bác sĩ sẽ khuyên bạn nên làm xét nghiệm Pap Smear với tần suất nhiều hơn nếu nhận thấy bạn có một số yếu tố nguy cơ sau:

• Đã được bác sĩ chẩn đoán phát hiện tế bào ung thư cổ tử cung hoặc phát hiện các tế bào tiền ung thư sau khi xét nghiệm pap.
• Trước khi sinh, đã sử dụng thuốc diethylstilbestrol, một loại estrogen tổng hợp. 
• Bị nhiễm HIV.
• Do phẫu thuật ghép tạng, sử dụng thuốc có chứa corticosteroid trong thời gian dài, hóa trị khiến hệ thống miễn dịch suy yếu.
• Có thói quen hút thuốc lá.

Tại sao cần phải làm lại Pap Smear nhiều lần?

Tuy xét nghiệm Pap Smear là phương pháp an toàn và hiệu quả để sàng lọc ung thư cổ tử cung nhưng vẫn có thể cho ra kết quả âm tính giả, có nghĩa là bạn đang có các tế bào bất thường trong cơ thể nhưng kết quả xét nghiệm lại không phát hiện thấy bất kỳ dấu hiệu ung thư nào.

Kết quả xét nghiệm là âm tính giả không phải do quy trình thực hiện sai. Một số yếu tố khách quan có thể gây ra kết quả âm tính giả không thể kiểm soát được, bao gồm:

• Thu được quá ít lượng tế bào phết cổ tử cung.
• Chưa đủ ngưỡng phát hiện.
• Các tế bào máu che khuất các tế bào bất thường.

Tuy qua một lần xét nghiệm Pap Smear không phát hiện mầm mống ung thư nhưng những tế bào bất thường này có thể được phát hiện trong lần xét nghiệm tiếp theo. Ung thư cổ tử cung phải mất vài năm để phát triển nên bạn vẫn còn nhiều thời gian. Do đó, phụ nữ cần xét nghiệm Pap Smear để tầm soát ung thư cổ tử cung định kỳ nhiều lần để kịp thời phát hiện bệnh, từ đó điều trị sớm nhất có thể.

Khi nào có thể ngừng xét nghiệm Pap Smear?

Bác sĩ sẽ cho ngừng thực hiện xét nghiệm Pap Smear trong một số trường hợp sau đây:

• Phụ nữ cắt toàn bộ tử cung: Bác sĩ sẽ cân nhắc ngừng thực hiện xét nghiệm pap nếu bạn đã cắt bỏ tử cung hoàn toàn, bao gồm cả cổ tử cung với nguyên nhân do bệnh lý không liên quan đến ung thư, ví dụ như u xơ tử cung.
• Trường hợp phẫu thuật cắt tử cung để loại bỏ các tế bào ung thư cổ tử cung hay tiền ung thư, bác sĩ sẽ khuyên bạn nên tiếp tục thực hiện pap.
• Phụ nữ cao tuổi: Phụ nữ ngoài tuổi 65 không cần thiết làm xét nghiệm Pap Smear thường quy, đặc biệt là khi các kết quả trước đây đều âm tính.

Tóm lại, thông qua xét nghiệm Pap Smear để sàng lọc tầm soát và phát hiện sớm ung thư liên quan phụ khoa, có thể phát hiện sớm nguy cơ bị ung thư, giúp kết quả điều trị mang lại hiệu quả cao, giảm chi phí điều trị đáng kể và giảm nguy cơ tử vong.

Xem thêm: Tìm hiểu chi tiết về thủ thuật khoét chóp cổ tử cung