Thở oxy qua cannula là gì? Chỉ định và quy trình thực hiện

Oxy đóng vai trò quan trọng đối với hoạt động của cơ thể người. Nếu nồng độ oxy trong máu thấp sẽ ảnh hưởng đến hoạt động của các cơ quan, thậm chí khiến chúng ngừng hoạt động và dẫn đến tử vong. Chính vì thế, trong một số trường hợp người bệnh cần được cung cấp oxy bằng cách các áp dụng các liệu pháp oxy. Đây là việc làm rất cần thiết nhằm giảm nguy cơ thiếu oxy gây tổn thương cho các mô của cơ thể, đặc biệt là các tế bào não. Trong đó, thở oxy qua cannula là một trong những phương pháp hỗ trợ thở oxy thường gặp.

Vài nét về liệu pháp oxy và phương pháp thở oxy qua cannula

Liệu pháp oxy là kỹ thuật đưa oxy vào cơ thể khi phổi không nhận đủ oxy phân phối đến các cơ quan trong cơ thể. Liệu pháp này có tác dụng cung cấp oxy cho máu động mạch và bổ sung đủ oxy cho các hoạt động bình thường của cơ thể. Bởi nếu thiếu oxy trong thời gian dài sẽ gây ra nhiều hệ lụy như suy đa cơ quan, thậm chí tử vong.

Liệu pháp oxy muốn đạt được hiệu quả thì cần phải thỏa mãn 2 điều kiện sau:

• Nồng độ oxy thích hợp trong khí thở vào: Trong điều kiện bình thường, tỷ lệ oxy khí thở vào là 20,9%. Ở nồng độ này, oxy sẽ khuếch tán qua màng phế nang – mao mạch vào máu cho đến khi áp lực cân bằng giữa 2 bên màng.
• Đảm bảo thông thoáng đường thở và thông khí phổi tốt.

Có rất nhiều phương pháp thở oxy theo từng tình trạng cụ thể như:

• Thở oxy qua cannula mũi;
• Thở oxy qua mặt nạ (mask);
• Thở oxy dòng cao;
• Thở máy CPAP và BIPAP không xâm nhập;
• Thở máy xâm nhập;
• ECMO.

Trong đó, thở oxy qua cannula hay thở oxy gọng kính là một phương pháp hỗ trợ hô hấp cho người bệnh mức độ nhẹ. Kỹ thuật thở oxy qua cannula làm tăng thêm nồng độ oxy khí thở vào FiO2 bằng cách sử dụng dây nhựa mềm 2 nhánh cung cấp oxy qua 2 ống nhỏ vào hai lỗ mũi. Kỹ thuật này giúp cung cấp đủ lượng oxy cần thiết cho quá trình chuyển hóa của người bệnh.

Oxy từ ống cannula thông vào mũi hầu họng để đưa oxy vào đường hô hấp nên người bệnh vẫn có thể ăn uống, nói chuyện bình thường trong khi thở oxy. Liệu pháp oxy này được đánh giá là đơn giản, dễ dàng thực hiện tại nhà.

Lượng oxy cung cấp qua kỹ thuật thở oxy qua cannula có thể lên tới 6 lít mỗi phút và đạt nồng độ oxy trong khí thở vào lên tối đa 40%. Lượng oxy này cần được qua bình nước làm ẩm để không làm khô niêm mạc mũi, gây kích ứng cho người bệnh. Tuy nhiên, nếu sử dụng lưu lượng oxy lớn hơn không những không làm tăng hiệu quả điều trị mà còn làm tăng nguy cơ khí vào dạ dày gây giãn dạ dày. Ngoài ra, các chất dịch tiết có thể gây ra bít tắc ống. Do đó, thở oxy qua cannula thường chỉ áp dụng cho người bệnh khó thở nhẹ và còn tỉnh táo.

Trường hợp chỉ định và chống chỉ định thở oxy qua cannula

Thở oxy qua cannula thường được chỉ định trong những trường hợp sau:

• Người bệnh vẫn có thể tự thở bằng mũi.
• Người bệnh có nhu cầu oxy khí thở vào FiO2 thấp hơn 40%

Chống chỉ định thở oxy cannula trong những trường hợp:

• Niêm mạc mũi của người bệnh bị xung huyết, phù nề nặng, dễ chảy máu.
• Người bệnh không tự thở bằng mũi do lỗ mũi sau hẹp nặng, nhét gạc để cầm máu 2 lỗ mũi.
• Người bệnh có nhu cầu oxy khí thở vào FiO2 lớn hơn 40%.

Nguyên tắc thở oxy qua cannula

Khi thực hiện thở oxy qua cannula người thực hiện cần đảm bảo những nguyên tắc sau:

• Đúng liều lượng: Oxy cần được sử dụng theo chỉ định của bác sĩ với liều lượng phù hợp để có hiệu quả tốt nhất. Bởi dùng oxy không đúng liều lượng có thể gây ra ngộ độc oxy (liều lượng quá cao) hoặc liều lượng thấp sẽ không đủ lượng oxy cần thiết cho người bệnh.
• Phòng tránh nhiễm khuẩn: Sử dụng liệu pháp thở oxy là điều kiện thuận lợi cho vi khuẩn phát triển và xâm nhập vào hệ hô hấp của người bệnh. Do đó, dụng cụ thở oxy cần đảm bảo vô khuẩn, thay ống thông và vệ sinh miệng cho người bệnh sau khi thở oxy.
• Làm ẩm oxy: Để tránh khô đường hô hấp, oxy cần được làm ẩm bằng dung dịch vô khuẩn, bổ sung đầy đủ nước cho bình làm ẩm.
• Phòng ngừa cháy nổ: Đảm bảo an toàn cho khu vực thở oxy bằng cấm hút thuốc và tránh xa các đồ vật có thể phát ra lửa.

Quy trình thực hiện thở oxy qua cannula

Kỹ thuật thở oxy qua cannula rất đơn giản và dễ thực hiện. Đầu tiên, đưa người bệnh vào tư thế nửa nằm nửa ngồi, sau đó đặt 2 ngạch của ống thở oxy vào 2 lỗ mũi tương ứng. Tiếp theo, quàng dây qua tai và vòng xuống dưới cằm rồi cố định ống thở bằng băng dính hoặc nút thắt.

Sau khi gắn dụng cụ lên người bệnh, kiểm tra oxy và đảm bảo bình làm ẩm đủ nước để quá trình thở không bị gián đoạn rồi tiến hành bật oxy. Đồng thời, điều chỉnh lưu lượng oxy theo chỉ định đảm bảo nồng độ bão hòa khí oxy trong máu từ 94% trở lên. Cần kiểm tra, theo dõi thường xuyên để đánh giá đáp ứng của người bệnh về hô hấp, tim mạch, thần kinh, khí máu trong và sau quá trình thở oxy.

Trên đây là những thông tin chi tiết về kỹ thuật thở oxy qua cannula. Mặc dù đây là một kỹ thuật đơn giản, dễ thực hiện nhưng chúng ta không nên tự ý thực hiện tại nhà mà cần có chỉ định và sự theo dõi của bác sĩ, nhân viên y tế.