Liệu pháp oxy là gì? Tìm hiểu chi tiết về liệu pháp oxy

Khi thở, cơ thể chúng ta hít không khí vào phổi với tỷ lệ 79,02% nitơ, 0,03% carbonic và 20,95% oxy. Phổi sẽ hấp thụ oxy từ không khí để chuyển đến các mô, tế bào ở các hệ cơ quan thông qua các mạch máu. Tuy nhiên, vì một lý do nào đó, phổi không được nhận đủ oxy như thông thường, các bác sĩ sẽ chỉ định liệu pháp oxy để giúp người bệnh duy trì sự sống. Bạn đã biết liệu pháp oxy là gì chưa?

Liệu pháp oxy là gì?

Liệu pháp oxy là một kỹ thuật trong y học dùng để cung cấp khí thở cho bệnh nhân trong các trường hợp gặp khó khăn về hô hấp, mắc bệnh lý về hô hấp, suy hô hấp,... dẫn đến thiếu oxy trong cơ thể. Liệu pháp này sẽ giúp người bệnh được thở với nồng độ oxy hơn 21% và có thể duy trì hoạt động sống thông thường.

Một số nguyên nhân dẫn đến tình trạng cơ thể thiếu oxy và cần dùng liệu pháp oxy như:

• Bệnh nhân nuốt phải dị vật, mắc nghẹn, có khối u ở đường hô hấp, sưng phù đường hô hấp,... làm tắc nghẽn đường hô hấp gây khó thở.
• Người mắc một số bệnh như viêm phổi, viêm phế quản, hen suyễn, bạch hầu,...
• Do chấn thương gãy xương sườn, vẹo cột sống, tràn khí màng phổi, tràn dịch màng phổi,... dẫn đến việc thể tích lồng ngực bị hạn chế. Khi đó phổi sẽ không thể hấp thụ đủ oxy cung cấp cho toàn bộ cơ thể.
• Một số bệnh như khí phế thũng, phù phổi, viêm phổi, viêm phế quản,… làm cản trở quá trình khuếch tán khí trong phổi. 
• Một số rối loạn tuần hoàn như thiếu máu, suy tim, bệnh tim bẩm sinh,... cũng có thể làm giảm oxy trong máu. 

Khi nào bác sĩ chỉ định liệu pháp oxy?

Nếu đã tìm hiểu liệu pháp oxy là gì, có lẽ ai trong số chúng ta cũng nhận ra tầm quan trọng của nó. Các bác sĩ sẽ chỉ định dùng liệu pháp này trong các trường hợp:

• Người bệnh có biểu hiện giảm nồng độ oxy trong máu hoặc thiếu oxy máu như: Thở dốc, thở nhanh, khó thở, tim loạn nhịp hoặc đập nhanh bất thường, huyết áp tăng, bồn chồn, rối loạn thần kinh. Nếu bị nặng, người bệnh có thể gặp triệu chứng thở chậm, người tím tái, hạ huyết áp, rối loạn ý thức,...
• Người bị mắc các bệnh suy tim, nhồi máu cơ tim cấp.
• Người bệnh sau phẫu thuật hoặc điều trị gặp khó khăn về hô hấp, cần bổ sung đủ lượng oxy cần thiết để nhanh chóng phục hồi.

Nguyên tắc sử dụng liệu pháp oxy

Oxy được đưa vào cơ thể cũng giống như dùng thuốc. Việc sử dụng liệu pháp oxy cũng cần tuân thủ các nguyên tắc cơ bản như:

Nguyên tắc 1: Đúng liều lượng

Trong liệu pháp oxy, liều lượng oxy cần đạt mức tối thiểu mới có thể mang đến hiệu quả hỗ trợ hô hấp cho người bệnh. Nếu sử dụng liều quá thấp sẽ không có tác dụng, sử dụng liều quá cao sẽ dễ gây ngộ độc.

Nguyên tắc 2: Phòng ngừa nhiễm khuẩn

Ngoài hiểu rõ liệu pháp oxy là gì, các bác sĩ cũng cần nắm được nguyên tắc phòng ngừa nhiễm khuẩn đường hô hấp khi áp dụng liệu pháp này. Vi khuẩn sẽ phát triển thuận lợi trong môi trường khí oxy và xâm nhập vào hệ hô hấp của người bệnh. Vì vậy, khi sử dụng liệu pháp oxy, khả năng nhiễm khuẩn sẽ cao hơn. Đó là lý do cần đảm bảo ống thông, dụng cụ cần được vô trùng sau mỗi lần thở và miệng của bệnh nhân cần được vệ sinh sạch sẽ.

Nguyên tắc 3: Làm ẩm khí oxy

Bình cung cấp khi oxy trong các cơ sở y tế là khí khô. Khi sử dụng liệu pháp oxy bệnh nhân dễ bị khô niêm mạc đường hô hấp. Vì vậy, khí oxy cần được làm ẩm bằng loại dung dịch vô khuẩn thông qua bình làm ẩm. Bình làm ẩm cần đảm bảo luôn được bổ sung đủ nước.

Nguyên tắc 4: Phòng ngừa cháy nổ

Tại khu vực có bệnh nhân sử dụng liệu pháp oxy không được phép hút thuốc hay dùng lửa, đồ có phát lửa. Ngoài ra còn phải dùng dây tiếp đất với các thiết bị điện để tránh tia lửa điện gây cháy nổ.

Phương tiện cung cấp trong liệu pháp oxy 

Nhiều người có thể đã biết liệu pháp oxy là gì nhưng lại không rõ về các phương tiện dụng để cung cấp oxy trong các liệu pháp này. Tùy vào tình trạng thực tế của từng bệnh nhân, người bệnh sẽ được chỉ định dùng một trong các phương tiện sau:

• Ống thông mũi: Sử dụng khi bệnh nhân chỉ thiếu oxy nhẹ và còn tỉnh táo. Người bệnh có thể ăn uống, nói chuyện bình thường trong khi thở oxy.
• Mặt nạ thở: Sử dụng trong cấp cứu hoặc khi hệ hô hấp vùng mũi và hầu của bệnh nhân bị tổn thương. 
• Lều thở oxy: Sử dụng khi 2 phương tiện trên không đáp ứng hoặc sử dụng khi bệnh nhân là trẻ em.

Liệu pháp oxy có hạn chế và biến chứng gì?

Liệu pháp oxy tuy được đánh giá cao về hiệu quả trong các trường hợp suy hô hấp nhưng vẫn tồn tại những hạn chế nhất định như: 

• Hiệu quả không cao với bệnh nhân giảm oxy máu do thiếu máu hoặc suy tuần hoàn. 
• Không thay thế được thông khí nhân tạo khi biện pháp thông khí nhân tạo được chỉ định. 

Ngoài ra, nếu sử dụng không đúng kỹ thuật và liều lượng, liệu pháp oxy có thể dẫn đến một số biến chứng như:

• Nếu sử dụng oxy nồng độ cao trên 60% trong thời gian dài sẽ dễ ngộ độc oxy. 
• Bệnh nhân thở oxy nồng độ cao khiến khí nitơ trong phế nang bị đẩy ra ngoài. Trong khi đó, khí nitơ có tác dụng giữ cho phế nang không bị xẹp khi chúng ta thở ra. Vì vậy, thở oxy nồng độ cao trong thời gian dài dễ khiến phế nang bị xẹp gây ra xẹp phổi. 
• Trẻ sơ sinh nếu thở oxy nồng độ cao dễ bị mù lòa, bong võng mạc. 
• Nếu dụng cụ thở, bình làm ẩm không được tiệt trùng sẽ làm tăng nguy cơ bệnh nhân bị bội nhiễm vi khuẩn. 

Liệu pháp này muốn mang lại hiệu quả cao cần được thực hiện đúng kỹ thuật, đúng nguyên tắc cũng như liều lượng. Hy vọng những thông tin trên đây đã giúp bạn hiểu rõ liệu pháp oxy là gì. Để thực hiện được điều này bệnh nhân nên lựa chọn các bệnh viện uy tín để thực hiện.

Thanh Hương

Nguồn tham khảo: Tổng hợp