Các loại máy thở đang được sử dụng phổ biến hiện nay

Các loại máy thở được sử dụng phổ biến trong những tình huống khẩn cấp, chăm sóc tại nhà cho bệnh nhân suy hô hấp mãn tính và tại các đơn vị chăm sóc đặc biệt. Thiết bị này mang lại nhiều lợi ích quan trọng như giảm mệt mỏi cho cơ hô hấp và hỗ trợ cứu sống bệnh nhân.

Máy thở là gì?

Máy thở là một thiết bị cơ khí tự động, được thiết kế để hỗ trợ hoàn toàn hoặc một phần công việc của cơ thể trong việc đưa khí (chứa oxy) vào và ra khỏi phổi. Quá trình này gọi là sự thở, hoặc chính xác hơn là thông khí (ventilation). Thông khí nhân tạo có thể thay thế một phần hoặc hoàn toàn nhịp thở tự nhiên của bệnh nhân.

Các loại máy thở hoạt động dựa trên nguyên lý tạo ra chênh lệch áp suất để di chuyển khí vào và ra khỏi phổi. Để tạo ra sự chênh lệch này, máy thở có thể sử dụng áp lực dương, áp lực âm hoặc kết hợp cả hai.

Dựa trên cách thức hỗ trợ hô hấp, máy thở được chia thành hai loại chính:

• Máy thở xâm lấn: Yêu cầu đặt nội khí quản hoặc mở khí quản để cung cấp thông khí áp lực dương trực tiếp vào khí quản, phù hợp cho bệnh nhân cần hỗ trợ thở lâu dài.
• Máy thở không xâm lấn: Sử dụng mặt nạ như: CPAP, phù hợp cho người chỉ cần hỗ trợ thở khi ngủ hoặc nghỉ ngơi.

Trường hợp nào được chỉ định thở máy?

Máy thở cơ khí được chỉ định cho những trường hợp bệnh nhân gặp khó khăn khi thở, thiếu oxy để duy trì chức năng cơ thể hoặc đang trong tình trạng nguy kịch cần hỗ trợ hô hấp để bảo toàn tính mạng. Các trường hợp cụ thể bao gồm:

• Tràn dịch màng phổi: Tình trạng này có thể gây tắc nghẽn đường thở và giảm khả năng hô hấp, cần hỗ trợ thở để giảm nguy cơ trở nặng.
• Suy hô hấp cấp: Xảy ra khi phổi không cung cấp đủ oxy hoặc không loại bỏ đủ carbon dioxide ra khỏi cơ thể.
• Bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính (COPD): Một bệnh lý mạn tính làm tắc nghẽn dòng khí và gây khó thở.
• Suy tim: Bệnh nhân suy tim thường gặp khó khăn trong việc hô hấp, cần hỗ trợ để duy trì chức năng cơ thể.
• Bệnh nhân COVID-19: Nhiều bệnh nhân COVID-19 gặp khó khăn trong việc thở và cần hỗ trợ hô hấp để duy trì sự sống.
• Chấn thương hoặc sau phẫu thuật: Bệnh nhân trải qua chấn thương hoặc phẫu thuật có thể cần máy thở cơ khí để hỗ trợ hô hấp trong giai đoạn hồi phục.

Các loại máy thở xâm lấn phổ biến hiện nay

Máy thở xâm lấn là thiết bị hỗ trợ hô hấp bằng cách đưa trực tiếp không khí vào phổi thông qua ống nội khí quản hoặc mở khí quản. Chúng rất cần thiết cho bệnh nhân gặp khó khăn trong việc thở do các tình trạng hô hấp nghiêm trọng, phẫu thuật hoặc bệnh lý nguy kịch. Các loại máy thở xâm lấn phổ biến hiện nay bao gồm:

Máy thở ICU

Dùng trong các đơn vị chăm sóc đặc biệt, máy thở ICU được thiết kế để xử lý những tình trạng y tế phức tạp. Thiết bị này có màn hình hiển thị các chỉ số trên máy thở với độ phân giải cao giúp giám sát các thông số hô hấp quan trọng và hệ thống báo động cảnh báo kịp thời. Máy thở ICU có thể chuyển đổi giữa các chế độ như: Áp lực đường thở dương liên tục (CPAP), thông khí bắt buộc ngắt quãng đồng bộ (SIMV).

Máy thở gây mê

Sử dụng trong phẫu thuật, máy thở gây mê đảm nhiệm chức năng hô hấp cho bệnh nhân dưới tác động của gây mê toàn thân. Thiết bị này cung cấp thông khí kiểm soát để đảm bảo bệnh nhân nhận đủ oxy và khí gây mê, đồng thời tích hợp các tính năng an toàn như cảnh báo khi ngắt kết nối.

Máy thở vận chuyển

Được sử dụng trong các tình huống khẩn cấp, máy thở vận chuyển hỗ trợ hô hấp khi di chuyển bệnh nhân. Chúng có thiết kế nhẹ, gọn, chạy bằng pin với thời gian hoạt động từ 4 đến 8 giờ, đảm bảo cung cấp thông khí ổn định trong quá trình vận chuyển.

Máy thở NICU

Được thiết kế đặc biệt cho trẻ sơ sinh, máy thở NICU cung cấp thông khí nhẹ nhàng và chính xác, rất quan trọng trong điều trị hội chứng suy hô hấp ở trẻ sơ sinh và sinh non. Thiết bị này có chế độ thông khí dao động tần số cao (HFOV) giúp giảm thiểu tổn thương phổi trong khi duy trì trao đổi khí hiệu quả. Máy thường được cài đặt với thể tích khí lưu thông từ 4 đến 6 ml/kg, giúp hỗ trợ khoảng 20% trẻ sinh non gặp khó khăn về hô hấp.

Các loại máy thở không xâm lấn phổ biến hiện nay

Máy thở không xâm lấn là thiết bị hỗ trợ hô hấp mà không cần đặt nội khí quản. Thay vì sử dụng ống vào đường thở, chúng cung cấp không khí qua mặt nạ hoặc ngạnh mũi, mang lại cảm giác thoải mái hơn cho bệnh nhân. Thiết bị này giúp giữ cho đường thở thông thoáng, cải thiện nhịp thở mà không cần phẫu thuật.

Máy thở không xâm lấn tạo ra áp lực tích cực để mở đường thở, nâng cao quá trình oxy hóa và giảm nỗ lực thở. Chúng có nhiều chế độ và cài đặt để đáp ứng nhu cầu cụ thể của từng bệnh nhân, cung cấp hỗ trợ áp suất liên tục hoặc thay đổi. Các loại máy thở không xâm lấn phổ biến hiện nay bao gồm:

Máy thở CPAP (Áp lực đường thở dương liên tục)

CPAP cung cấp luồng không khí liên tục qua mặt nạ, giữ cho đường thở thông thoáng và ngăn ngừa tình trạng tắc nghẽn. Liệu pháp này đặc biệt hiệu quả trong việc quản lý chứng ngưng thở khi ngủ, giảm đáng kể chỉ số apnea-hypopnea (AHI) khoảng 70% ở bệnh nhân mắc chứng này.

Máy thở BiPAP (Áp lực đường thở dương hai mức)

BiPAP cung cấp hai mức áp suất: Cao hơn khi hít vào (IPAP) và thấp hơn khi thở ra (EPAP). Thiết bị này giúp bệnh nhân thở dễ dàng hơn và được sử dụng hiệu quả cho các tình trạng như bệnh phổi tắc nghẽn mãn tính (COPD) và các rối loạn thần kinh cơ, cũng như trong quản lý suy hô hấp cấp tính.

Rủi ro có thể gặp khi sử dụng máy thở

Là thiết bị hỗ trợ thở hiệu quả cho những bệnh nhân mắc các vấn đề về đường hô hấp nhưng việc sử dụng các loại máy thở cũng tiềm ẩn một số rủi ro cần lưu ý sau:

• Viêm phổi liên quan đến thở máy (VAP): Vi khuẩn có thể xâm nhập vào phổi qua ống nội khí quản, đặc biệt là sau 48 giờ sử dụng máy thở. Tình trạng này ảnh hưởng từ 9 - 27% bệnh nhân, với tỷ lệ tử vong có thể lên tới 50% trong những trường hợp nghiêm trọng.
• Tổn thương phổi do máy thở (VALI): Mức áp lực hoặc thể tích khí quá cao có thể dẫn đến tổn thương phổi, ảnh hưởng đến khoảng 30% bệnh nhân.
• Biến chứng từ thuốc an thần: Việc sử dụng thuốc an thần kéo dài có thể gây ra mê sảng và làm tăng nguy cơ mắc rối loạn căng thẳng sau chấn thương (PTSD), với khoảng 80% bệnh nhân gặp phải vấn đề này.
• Yếu cơ và giảm thể lực: Khoảng 50% bệnh nhân sử dụng máy thở lâu dài sẽ mất sức cơ do thiếu hoạt động thể chất.
• Tổn thương đường hô hấp: Việc đặt ống nội khí quản kéo dài có thể gây tổn thương cho dây thanh quản hoặc hẹp khí quản, với khoảng 5% bệnh nhân gặp phải sau một tuần sử dụng.

Biện pháp giảm thiểu rủi ro khi sử dụng máy thở

• Ngăn ngừa VAP: Để giảm nguy cơ viêm phổi liên quan đến thở máy, cần nâng cao đầu giường ít nhất 30 độ và chăm sóc vệ sinh miệng thường xuyên.
• Giảm nguy cơ VALI: Áp dụng phương pháp thông khí bảo vệ phổi bằng cách sử dụng thể tích khí thấp và theo dõi cài đặt PEEP để hạn chế tổn thương phổi.
• Kiểm soát an thần: Thực hiện đánh giá hàng ngày về mức độ sẵn sàng của bệnh nhân để rút máy thở và giảm thiểu việc sử dụng thuốc an thần.
• Hồi phục chức năng cơ bắp: Khuyến khích tập vận động sớm và kết hợp với chương trình vật lý trị liệu cho những bệnh nhân nằm máy thở lâu.

Các loại máy thở là công cụ hỗ trợ quan trọng, đặc biệt trong các tình huống khẩn cấp và điều trị bệnh lý hô hấp. Mỗi loại máy thở có tính năng riêng, phù hợp với từng mức độ và nhu cầu của bệnh nhân, từ hỗ trợ cơ bản đến chăm sóc chuyên sâu. Những thông tin trên hy vọng sẽ giúp bạn hiểu rõ và lựa chọn đúng loại máy thở giúp nâng cao hiệu quả điều trị và cải thiện chất lượng cuộc sống cho người bệnh.