Thuốc chống trầm cảm 3 vòng là gì? Các tác dụng phụ bạn cần biết

Thuốc chống trầm cảm 3 vòng là nhóm thuốc được sử dụng để điều trị và cải thiện chứng rối loạn trầm cảm hoặc một số bệnh lý tâm thần khác. Loại thuốc này sẽ giúp người bệnh kiểm soát các triệu chứng và ngăn chặn các suy nghĩ tiêu cực bằng cách tác động toàn diện đến các chất hóa học bên trong não. Vậy cụ thể thuốc chống trầm cảm ba vòng là gì? Cơ chế tác động và tác dụng phụ ra sao? Hãy cùng tìm hiểu chi tiết hơn trong bài viết dưới đây nhé!

Thuốc chống trầm cảm ba vòng là gì?

Thuốc chống trầm cảm 3 vòng (hay thuốc chống trầm cảm tuần hoàn), còn gọi tắt là TCA - Tricyclic Antidepressant là một nhóm thuốc được nghiên cứu và sản xuất từ những năm 1950. Đây là loại thuốc đầu tiên được sử dụng để điều trị trầm cảm và các rối loạn liên quan khác.

Tuy thuốc chống trầm cảm ba vòng từng là lựa chọn phổ biến, nhưng thời gian gần đây y học đã ít sử dụng bởi các nhà khoa học đã phát triển các nhóm thuốc hiệu quả vượt trội và ít gây tác dụng phụ hơn. Vì vậy, chỉ khi các loại thuốc hiện đại không phù hợp hoặc không hiệu quả, TCA mới được cân nhắc sử dụng. Do đó, trong phác đồ điều trị ban đầu cho bệnh nhân trầm cảm, thường không sử dụng các loại thuốc chống trầm cảm ba vòng.

Mặc dù các thuốc nhóm 3 vòng đều mang đến hiệu quả tích cực, giúp kiểm soát và giảm triệu chứng bệnh. Nhưng nhóm thuốc này lại khó dung nạp và tiềm ẩn nhiều tác dụng phụ không mong muốn. Vì vậy, để đảm bảo an toàn cho sức khỏe, người bệnh cần chấp hành chặt chẽ các chỉ định của bác sĩ về việc sử dụng thuốc.

Cơ chế hoạt động của thuốc chống trầm cảm ba vòng là gì?

Thông thường, thuốc chống trầm cảm 3 vòng thường được cân nhắc sau khi người bệnh đã sử dụng các loại thuốc chống trầm cảm khác nhưng không hiệu quả. Nhóm thuốc này hoạt động chủ yếu bằng cách ức chế tái hấp thu serotonin và norepinephrine trong não. Đây là những chất gây ảnh hưởng lớn đến tâm trạng của con người, nhờ đó mà giúp cân bằng và ổn định cảm xúc hơn.

Các nhóm thuốc này cũng có khả năng ngăn chặn các thụ thể như alpha-adrenergic, muscarinic M1 và histamin H1. Đây là loại amin sinh hoạt hoạt động như các chất dẫn truyền thần kinh trong não bộ, tủy sống, tử cung và có liên quan chặt chẽ với hệ thống miễn dịch cục bộ và các chức năng sinh lý ở đường ruột.

Nhờ cơ chế hoạt động này, các loại thuốc chống trầm cảm 3 vòng không chỉ hỗ trợ điều trị trầm cảm mà còn được sử dụng trong các trường hợp như đau mạn tính, đau nửa đầu, rối loạn hoảng sợ, rối loạn ám ảnh cưỡng chế hoặc tiểu dầm mạn tính.

Tuy nhiên, hiệu quả của nhóm thuốc này thường khá chậm, thường từ tuần 2 - 4 sau khi bắt đầu sử dụng thì mới phát huy rõ công dụng. Một số loại thuốc thường được dùng cho người bị trầm cảm bao gồm:

• Amitriptyline: Là loại thuốc chống trầm cảm 3 vòng có tác dụng an thần mạnh, giúp giảm căng thẳng hệ thần kinh hiệu quả với giá thành thấp. Được sử dụng cho trầm cảm, rối loạn lo âu nhưng không nên dùng cho nam giới bị phì đại tiền liệt tuyến, người lớn tuổi hoặc có tiền sử về tim.
• Clomipramine: Loại thuốc này có tác dụng tốt hơn trong việc điều trị trầm cảm và rối loạn ám ảnh do tác động chủ yếu vào serotonin.
• Tianeptine: Thường được dùng cho người cao tuổi có bệnh thực tổn hoặc nam giới chức năng sinh lý kém bị trầm cảm. Tianeptine có khả năng dung nạp tốt, ít tác dụng phụ và ít ảnh hưởng đến chức năng sinh dục, nhưng do thời gian bán hủy ngắn, bệnh nhân cần sử dụng ít nhất 3 lần mỗi ngày.

Tác dụng phụ của thuốc chống trầm cảm 3 vòng

Thuốc chống trầm cảm ba vòng mang lại hiệu quả tốt trong việc điều trị trầm cảm và giúp kiểm soát nhanh các triệu chứng bệnh, giảm nguy cơ phát sinh biến chứng nguy hiểm. Tuy nhiên, nhóm thuốc này cũng có thể gây ra tác dụng phụ không mong muốn, vì vậy các bác sĩ thường sẽ không ưu tiên sử dụng trong phác đồ điều trị.

Một số tác dụng phụ phổ biến có thể xảy ra trong thời gian điều trị như:

• Cảm giác khô miệng, rối loạn thị giác, táo bón, tiểu khó và rối loạn nhận thức ở người cao tuổi.
• Hạ huyết áp khi đứng dẫn đến chóng mặt và buồn nôn, làm cho người bệnh cảm thấy khó chịu và khó thích nghi.
• Độc tính trên tim mạch do thuốc chống trầm cảm 3 vòng có thể gây ức chế hệ acetylcholin, noradrenalin và adrenalin, khiến điện tâm đồ có dạng PQ kéo dài, sóng QT và sóng T có biên độ thấp.
• Dị ứng da, sưng phù, tăng cân.
• Giúp an thần gây buồn ngủ, làm giảm khả năng nhận thức và giảm ngưỡng co giật trong động kinh.
• Làm giảm ham muốn tình dục ở phụ nữ và làm giảm khả năng cương dương, chậm xuất tinh ở nam giới.

Một số vấn đề cần lưu ý khi sử dụng thuốc chống trầm cảm 3 vòng

Để đảm bảo an toàn, khi sử dụng thuốc chống trầm cảm ba vòng cần phải lưu ý một số vấn đề sau:

• Không dùng cho phụ nữ mang thai hoặc đang cho con bú, trẻ em dưới 12 tuổi, người đang hồi phục sau nhồi máu cơ tim và người mẫn cảm với thành phần thuốc.
• Không dùng cùng lúc với IMAO hoặc phải cách nhau ít nhất 14 ngày nếu cần thiết.
• Nên bắt đầu sử dụng thuốc với liều thấp, sau đó tăng dần nếu thấy hiệu quả. Kiên trì sử dụng, không tự ý thay đổi hoặc ngừng sử dụng đột ngột.
• Tuyệt đối không sử dụng bia rượu và chất kích thích trong thời gian điều trị vì có thể tăng độc tính của thuốc.
• Trao đổi với bác sĩ về các loại thuốc đang dùng và tiền sử kích ứng để hạn chế nguy cơ tương tác thuốc.
• Người thân cần đồng hành và theo dõi bệnh nhân trong suốt quá trình điều trị. Khi phát hiện triệu chứng bất thường, cần thông báo ngay với bác sĩ để được xử lý kịp thời.

Hy vọng những thông tin chia sẻ từ bài viết trên đây sẽ giúp bạn hiểu rõ hơn cũng như giải đáp được cho câu hỏi “Thuốc chống trầm cảm ba vòng là gì?”. Đồng thời, nắm được cơ chế hoạt động cũng như những tác dụng phụ khi sử dụng nhóm thuốc này nhé!

Xem thêm:

• Khám trầm cảm ở đâu? Chi phí khám và điều trị trầm cảm
• Mức độ nguy hiểm của trầm cảm nặng không có triệu chứng loạn thần