Tìm hiểu chi tiết về diễn biến dẫn đến suy gan và cách phòng ngừa

Gan là cơ quan quan trọng đảm nhiệm nhiều chức năng sống còn của cơ thể. Tuy nhiên, cơ quan này cũng rất dễ bị tổn thương bởi nhiều nguyên nhân khác nhau. Suy gan là tình trạng gan mất dần chức năng, không thể hoạt động bình thường. Biết được diễn biến dẫn đến suy gan sẽ giúp chúng ta nhận biết sớm các dấu hiệu cảnh báo, từ đó có biện pháp can thiệp kịp thời để bảo vệ sức khỏe của chính mình.

Bạn đã biết gì về bệnh suy gan?

Gan là cơ quan nội tạng lớn nhất trong cơ thể, đóng vai trò như một "nhà máy lọc máu" đa năng, đảm nhiệm rất nhiều chức năng quan trọng để duy trì sự sống. Bệnh suy gan có thể xảy ra đột ngột (suy gan cấp) hoặc tiến triển từ từ qua nhiều năm (suy gan mạn).

Bệnh nhân mắc bệnh suy gan có thể bị rối loạn chức năng gan khi gan không thể thực hiện các chức năng quan trọng như chuyển hóa, giải độc, tổng hợp protein… Gan không xử lý được bilirubin và các chất thải khác có thể dẫn đến vàng da, phù nề, chảy máu. Chất độc tích tụ trong máu ảnh hưởng đến não, gây ra bệnh não gan với triệu chứng lú lẫn, mất ý thức, hôn mê. Suy gan nặng có thể dẫn đến tử vong nếu không được điều trị kịp thời.

Các giai đoạn diễn biến dẫn đến suy gan

Hiểu rõ về diễn biến dẫn đến suy gan là rất quan trọng để nhận biết sớm các dấu hiệu suy gan và có biện pháp can thiệp kịp thời. Suy gan không phải là một bệnh lý xuất hiện đột ngột, mà thường là một quá trình diễn biến âm thầm qua nhiều giai đoạn. Bệnh khởi phát từ những tổn thương nhỏ đến sự suy giảm hoàn toàn chức năng gan. Dưới đây là các giai đoạn của suy gan mà tất cả chúng ta đều nên biết:

Giai đoạn 1: Viêm gan

Đây là giai đoạn đầu tiên của quá trình tổn thương gan. Viêm gan có thể do nhiều nguyên nhân gây ra, bao gồm nhiễm virus viêm gan B, C, D, E, lạm dụng rượu bia, sử dụng thuốc không đúng cách, tiếp xúc với hóa chất độc hại hoặc do bệnh tự miễn. 

Ở giai đoạn này, người bệnh có thể gặp các triệu chứng như mệt mỏi, chán ăn, vàng da, đau bụng, buồn nôn... Nếu không được điều trị kịp thời, viêm gan có thể tiến triển thành xơ gan.

Giai đoạn 2: Xơ gan

Xơ gan là giai đoạn tiếp theo của diễn biến dẫn đến suy gan. Ở giai đoạn này, tế bào gan bị tổn thương nghiêm trọng và được thay thế bằng các mô sẹo. Nguyên nhân chính gây xơ gan là viêm gan mạn tính, lạm dụng rượu bia và bệnh gan nhiễm mỡ không do rượu (NAFLD). 

Khi xơ gan tiến triển nặng hơn, người bệnh có thể gặp các triệu chứng như mệt mỏi, vàng da, phù chân, chảy máu cam, bầm tím dễ dàng… Theo thống kê của Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), xơ gan là nguyên nhân gây tử vong thứ 11 trên toàn cầu, với khoảng 1,3 triệu ca tử vong mỗi năm.

Giai đoạn 3: Suy gan

Khi gan mất hoàn toàn khả năng hoạt động, bệnh nhân đã bị suy gan. Các chất độc tích tụ trong cơ thể, người bệnh sẽ gặp các triệu chứng nghiêm trọng như: Vàng da nặng, phù toàn thân, rối loạn đông máu, hôn mê gan... Nếu không được điều trị kịp thời, suy gan có thể dẫn đến tử vong.

Các yếu tố nguy cơ đẩy nhanh diễn biến dẫn đến suy gan

Có thể kể đến một số yếu tố nguy cơ đẩy nhanh diễn biến dẫn đến suy gan như:

• Lạm dụng rượu bia là một trong những nguyên nhân hàng đầu gây ra suy gan. Rượu bia gây tổn thương trực tiếp đến tế bào gan, dẫn đến viêm gan do rượu, xơ gan và cuối cùng là suy gan. Người mắc các bệnh về gan nếu uống nhiều rượu bia sẽ càng sớm bị suy gan.
• Béo phì và thừa cân làm tăng nguy cơ mắc bệnh gan nhiễm mỡ không do rượu (NAFLD), một tình trạng tích tụ mỡ trong gan. NAFLD có thể tiến triển thành viêm gan nhiễm mỡ không do rượu (NASH), xơ gan và suy gan. Theo một nghiên cứu trên tạp chí Gastroenterology, tỷ lệ NAFLD ở người béo phì là khoảng 75%.
• Viêm gan B và C là những bệnh nhiễm trùng do virus gây ra, có thể dẫn đến viêm gan mạn tính, xơ gan và suy gan nếu không được điều trị kịp thời.
• Một số loại thuốc, đặc biệt là thuốc giảm đau, kháng sinh và thuốc điều trị ung thư có thể gây tổn thương gan và dẫn đến suy gan nếu sử dụng quá liều hoặc kéo dài.

Phòng ngừa và làm chậm diễn biến dẫn đến suy gan

Suy gan là một tình trạng nguy hiểm nhưng hoàn toàn có thể phòng ngừa được. Dưới đây là những biện pháp phòng ngừa, làm chậm diễn biến dẫn đến suy gan một cách hiệu quả:

• Viêm gan B là một trong những nguyên nhân hàng đầu gây xơ gan và suy gan. Vì vậy, tiêm phòng viêm gan B là việc cần thiết để phòng ngừa viêm gan B, xơ gan, suy gan. Theo Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), tỷ lệ mắc viêm gan B mạn tính đã giảm đáng kể nhờ chương trình tiêm chủng mở rộng.
• Nếu bạn uống rượu bia, hãy uống có chừng mực và không vượt quá giới hạn khuyến nghị. Theo Viện Quốc gia về Lạm dụng Rượu và Nghiện rượu Hoa Kỳ (NIAAA), nam giới không nên uống quá 2 đơn vị rượu mỗi ngày, còn phụ nữ không nên uống quá 1 đơn vị.
• Hãy duy trì cân nặng hợp lý bằng cách ăn uống lành mạnh và tập thể dục thường xuyên.
• Chế độ ăn uống cân bằng, giàu rau xanh, trái cây, ngũ cốc nguyên hạt và protein nạc sẽ giúp bảo vệ gan khỏi các tác nhân gây hại. Bạn cũng nên hạn chế đồ ăn nhiều dầu mỡ, đồ ăn chế biến sẵn, đường và muối.
• Hãy dành ít nhất 150 phút mỗi tuần cho các hoạt động thể chất vừa phải như đi bộ, chạy bộ, bơi lội hoặc đạp xe.
• Khám sức khỏe định kỳ (ít nhất mỗi năm một lần) giúp phát hiện sớm các bệnh lý về gan, từ đó có biện pháp can thiệp kịp thời.

Suy gan là một căn bệnh nguy hiểm, nhưng không phải là không thể phòng ngừa. Bằng cách hiểu rõ về các diễn biến dẫn đến suy gan, chúng ta có thể nhận biết sớm các dấu hiệu cảnh báo và có biện pháp can thiệp kịp thời. Hãy bảo vệ lá gan của bạn ngay hôm nay để có một cuộc sống khỏe mạnh và hạnh phúc.