Suy gan mạn là gì? Nguyên nhân, triệu chứng, điều trị và cách phòng ngừa suy gan mạn

Suy gan mạn là gì?

Suy gan mạn là một quá trình bệnh ở gan liên quan đến sự phá hủy dần dần và tái tạo nhu mô gan dẫn đến xơ hóa và xơ gan. Do đó, các tĩnh mạch đổ vào gan giảm dần, dẫn đến áp lực tĩnh mạch cửa tăng cao. Tăng áp lực tĩnh mạch cửa sau đó dẫn đến lách to, gây thiếu máu và giảm tiểu cầu. Cổ trướng, hội chứng gan thận, hội chứng gan phổi, xuất huyết do vỡ giãn tĩnh mạch thực quản và bệnh não gan đều là những biến chứng của suy gan mạn.

Người bệnh xơ gan có thể có chức năng gan ổn định trong thời gian dài và tổn thương cấp tính khi xơ gan tiến triển và dự trữ chức năng giảm có thể dẫn đến tình trạng gan mất bù. Những người bệnh này có thể bị mất bù theo hai cách:

• Phổ biến nhất là tình trạng mất bù tiến triển dần dẫn đến bệnh gan giai đoạn cuối.
• Tình trạng mất bù gan cấp tính do một sự kiện thúc đẩy như xuất huyết do vỡ giãn tĩnh mạch thực quản hoặc nhiễm trùng huyết.

Những dấu hiệu và triệu chứng của suy gan mạn

Dấu hiệu của suy gan mạn:

• Các dấu hiệu chung: Suy nhược, bầm tím dưới da và xanh xao.
• Dấu hiệu ở bàn tay: Lòng bàn tay son, ngón tay dùi trống, co rút dupuytren.
• Dấu hiệu ở ngực/bụng: Dấu sao mạch (4 dấu hoặc nhiều hơn là bệnh lý), tĩnh mạch vùng bụng nổi (tuần hoàn bàng hệ cửa – chủ), giảm lông trên cơ thể, vú to ở nam giới, teo tinh hoàn, cổ trướng.
• Các dấu hiệu về gan: Có thể sờ thấy một khối to dưới bờ sườn bên phải (gan to).
• Dấu hiệu gợi ý nguyên nhân của suy gan mạn: Béo phì gợi ý bệnh gan nhiễm mỡ không do rượu, run rẩy gợi ý bệnh gan do rượu.
• Bệnh gan còn bù hay mất bù: Sự hiện diện của vàng da, cổ trướng, tuần hoàn bàng hệ hoặc bệnh não gan gợi ý bệnh gan mất bù.

Các triệu chứng của suy gan mạn:

• Đau bụng;
• Vàng da;
• Ngứa da;
• Buồn nôn và nôn mửa;
• Mệt mỏi và buồn ngủ có thể gợi ý bệnh não gan;
• Xuất hiện cổ trướng hoặc phù nề (ban đầu người bệnh có thể cảm thấy tăng cân).

Biến chứng có thể gặp khi mắc bệnh suy gan mạn

Sau đây là những biến chứng có thể gặp của bệnh suy gan mạn:

• Bệnh não gan;
• Hội chứng gan thận;
• Hội chứng gan phổi;
• Ung thư biểu mô tế bào gan;
• Xuất huyết do vỡ giãn tĩnh mạch thực quản;
• Cổ trướng và viêm phúc mạc nhiễm khuẩn nguyên phát.

Khi nào cần gặp bác sĩ?

Nếu có bất kỳ triệu chứng nào nêu trên xảy ra, bạn nên liên hệ ngay với bác sĩ để được thăm khám và tư vấn. Chẩn đoán và điều trị sớm suy gan mạn sẽ giảm nguy cơ tăng nặng của bệnh và giúp bạn mau chóng hồi phục sức khỏe.

Nguyên nhân dẫn đến suy gan mạn

Sau đây là những nguyên nhân phổ biến nhất:

• Bệnh gan do rượu (Alcoholic Liver Disease): Bệnh gan do rượu là một bệnh phổ biến bao gồm gan nhiễm mỡ do rượu có hoặc không có viêm gan, viêm gan do rượu (có thể hồi phục) dẫn đến xơ gan (không thể hồi phục). Đây là nguyên nhân thường gặp nhất của suy gan mạn.
• Bệnh gan nhiễm mỡ không do rượu (NAFLD/NASH): Bệnh có mối liên quan với hội chứng chuyển hóa (béo phì, rối loạn mỡ máu và đái tháo đường). Một số người bệnh này dẫn đến xơ hóa gan. Tất cả các yếu tố nguy cơ của hội chứng chuyển hóa đều có thể làm nặng thêm tình trạng bệnh.
• Viêm gan siêu vi mạn: Nhiễm viêm gan virus B, C và D mạn tính là nguyên nhân phổ biến nhất gây ra suy gan mạn ở Đông Á và Châu Phi cận Sahara. Viêm gan virus C mạn nếu không được điều trị có thể dẫn đến ung thư biểu mô tế bào gan.

Nguyên nhân di truyền:

• Thiếu hụt Alpha-1 antitrypsin: Đây là nguyên nhân di truyền phổ biến nhất gây ra suy gan mạn ở trẻ em.
• Bệnh nhiễm sắc tố sắt mô di truyền: Đây là bệnh rối loạn hấp thu sắt trên nhiễm sắc thể thường do đột biến liên quan đến gen HFE điều hòa sự hấp thu sắt từ ruột nên lượng sắt dư thừa sẽ được hấp thu qua đường tiêu hóa. Kết quả là tăng lượng sắt trong cơ thể (chẳng hạn như ferritin và hemosiderin) dẫn đến tạo ra các gốc tự do hydroxyl, từ đó gây ra tình trạng xơ hóa các cơ quan.
• Bệnh Wilson: Rối loạn gen lặn trên nhiễm sắc thể thường dẫn đến tích tụ chất đồng.

Nguyên nhân tự miễn: Viêm gan tự miễn là một bệnh hiếm gặp trong đó nhu mô gan bị phá hủy bởi các kháng thể tự miễn. Hầu hết người bệnh mắc bệnh này đều đã tiến triển đến bệnh xơ gan. Phụ nữ thường bị ảnh hưởng nhiều hơn nam giới. Bao gồm các bệnh:

• Viêm đường mật nguyên phát (PBC);
• Viêm đường mật xơ cứng nguyên phát (PSC);
• Viêm gan tự miễn (AIH).

Các nguyên nhân khác của suy gan mạn:

• Thuốc: Amiodarone, isoniazid, methotrexate, phenytoin, nitrofurantoin;
• Mạch máu: Hội chứng Budd-Chiari;
• Vô căn: Khoảng 15%.