Tìm hiểu chung về Trigger Point và các phương pháp điều trị

Trong cơ thể mỗi chúng ta đều tồn tại hệ thống cơ với hàng trăm loại cơ khác nhau, chúng được sắp xếp thành từng lớp, từng bó theo nhóm nhằm đảm bảo chức năng riêng. Tuy nhiên, trong một số trường hợp những nhóm cơ này phải làm việc quá tải, chúng buộc phải hình thành điểm nút cơ để nghỉ ngơi. Từ những điểm nút cơ khi còn nhỏ xíu này, những cơn đau dần hình thành mà không ai để ý đến.

Khái niệm Trigger Point

Hệ cơ là một thành phần quan trọng trong cơ thể con người, chiếm phần lớn khối lượng cơ thể. Hệ cơ bao gồm cơ vân, cơ tim, cơ trơn, là nhóm mô sợi phân bổ khắp nơi trên cơ thể, gắn với xương, nội tạng và mạch máu. Hệ cơ đảm nhận vai trò chuyển động, sinh nhiệt và tuần hoàn máu cho cơ thể. Trong 3 nhóm cơ chính, cơ vân là nhóm cơ tự nguyện và được hoạt động dưới sự kiểm soát của hệ thần kinh. Đây cũng chính là nhóm cơ dễ gặp phải các vấn đề như mỏi cơ, yếu cơ, chấn thương, đặc biệt là các điểm nút cơ Trigger Point.

Điểm nút cơ Trigger Point là vị trí cơ phình to ra hơn so với những sợi cơ bình thường gây ra đau đớn và tồn tại ngay cả trong những mô mềm. Đây chính là nguyên nhân gây ra các cơn đau nhức, khó chịu khi chúng ta stress, căng thẳng, hoạt động sai tư thế trong thời gian dài, rối loạn chuyển hóa, chấn thương cấp và mãn tính. Điểm nút cơ có thể xuất hiện ngay tại vị trí đau hoặc ở vị trí xung quanh do sợi cơ dài.

Một số triệu chứng của điểm nút cơ Trigger Point như:

• Đau cơ ở vùng cơ bị ảnh hưởng, có thể đau lan sang các vùng lân cận do hiệu ứng lan tỏa;
• Có cảm giác cơ bị căng cứng, khó chịu, yếu cơ;
• Khả năng vận động bị giảm;
• Có thể kèm theo các triệu chứng toàn thân khác như đau đầu, mất ngủ, kém tập trung.

Trigger Point có thể gặp ở nhiều vị trí khác nhau trên cơ thể và có xu hướng tồn tại lâu dài, thậm chí mãi mãi nếu không được điều trị sớm. Tình trạng hệ cơ bị co cứng trong thời gian dài sẽ làm giảm khả năng vận động và ảnh hưởng tới cuộc sống sinh hoạt của người bệnh.

Lo lắng, căng thẳng, vận động sai tư thế, chấn thương,... chính là những nguyên nhân hàng đầu làm xuất hiện Trigger Point. Khi hình thành Trigger Point, các cơ sẽ bị co rút lại làm tăng áp lực lên các sợi cơ. Bên cạnh đó, điểm nút cơ chính là nơi tích tụ các chất thải của cơ không được đào thải ra ngoài trong quá trình vận động, dẫn đến tình trạng đau mỏi cơ.

Các loại Trigger Point phổ biến

Điểm nút cơ tiềm tàng

Một số trường hợp hình thành điểm nút cơ nhưng không biểu hiện ra ngoài thông qua các cơn đau nếu không có tác động vật lý từ bên ngoài trong quá trình trị liệu, đó chính là điểm nút cơ tiềm tàng (hay Trigger Point tiềm ẩn). Hiểu đơn giản, người bệnh bị Trigger Point tiềm tàng sẽ không cảm thấy điều bất thường nào ở trên cơ bắp nên thường rơi vào tình trạng co cơ diễn ra trong âm thầm, lặng lẽ. Nếu kéo dài, Trigger Point tiềm tàng sẽ khiến hệ cơ yếu đi mà người bệnh không hề hay biết.

Điểm nút cơ hoạt động

Với dạng Trigger Point sẽ được chia làm 2 phân loại nhỏ hơn là Trigger Point nguyên phát và Trigger Point thứ phát. Trong đó, điểm nút cơ nguyên phát được hình thành từ sự quá tải đầu tiên gây ra cơn đau cơ cấp tính. Tình trạng này thường gặp ở người đang khỏe mạnh nhưng bỗng nhiên bị đau do vận động sai tư thế. Còn điểm nút cơ thứ phát lại được hình thành do điểm nút cơ nguyên phát và có thể gây ra các cơn đau mạn tính.

Trong Trigger Point thứ phát lại được chia thành điểm nút cơ chức năng và điểm nút cơ vệ tinh dựa vào nguyên nhân hình thành. Theo đó, điểm nút cơ chức năng xuất phát từ 2 cơ chế rối loạn chức năng khác nhau gồm làm vùng cơ bị quá tải gây ra điểm nút cơ nguyên phát ở chính vị trí đó và làm cơ thể luôn trong trạng thái chịu đựng cơn đau dẫn đến quá tải và hình thành các nút cơ chức năng ở vị trí khác. Điểm nút cơ vệ tinh lại gây ra cơn đau cơ ở vùng khác bằng cách phát tín hiệu đau từ điểm nút cơ nguyên phát sang các cơ có liên quan. Theo thời gian, các nhóm cơ nhận tín hiệu đau sẽ trở nên quá tải và hình thành nên Trigger Point vệ tinh.

Ảnh hưởng của Trigger Point và một số phương pháp điều trị

Điểm nút cơ Trigger Point có thể gây ra những tác động tiêu cực đối với hệ cơ nói riêng và sức khỏe nói chung. Tình trạng này chính là căn nguyên gây ra đau nhức cơ xương khớp ở mọi lứa tuổi. Ngoài ra, không chỉ khiến cơ yếu đi, co cơ và tăng áp lực lên cấu trúc xương, cột sống mà điểm nút cơ còn hình thành các cơn đau lan sang vùng lân cận.

Sự hình thành các Trigger Point trên cơ thể còn làm hạn chế khả năng chuyển động cơ, dẫn đến chức năng tuần hoàn bị ảnh hưởng và hậu quả là thiếu oxy và dinh dưỡng cung cấp cho cơ. Đồng thời các chất cặn bã bị ứ đọng lại gây tổn thương và phá hủy hệ thống thần kinh dẫn đến viêm cơ, xơ cứng cơ. Cơ thể người bệnh lúc này sẽ phải chịu cùng lúc những cơn đau cơ học từ điểm nút cơ và từ chất thải ứ đọng gây ra.

Đặc biệt, điểm nút cơ Trigger Point còn gây ra sự chèn ép tĩnh mạch khiến máu trong tĩnh mạch giảm khiến bàn tay bị sưng. Còn khi điểm nút cơ chèn ép động mạch sẽ khiến bàn tay bị lạnh do giảm nhiệt độ.

Các cơn đau từ điểm nút cơ Trigger Point có thể được cải thiện bằng cách áp dụng các phương pháp điều trị phổ biến hiện nay gồm:

• Mát xa: Đây là phương pháp được nhiều người áp dụng với mục tiêu làm giãn cơ và tăng cường tuần hoàn máu. Bạn có thể tự mát xa tại nhà hoặc nhờ người khác giúp đỡ. Mỗi ngày chỉ cần mát xa nhẹ nhàng lên vùng cơ bị ảnh hưởng trong 5 đến 10 phút, bạn sẽ cảm thấy hiệu quả đáng kể.
• Áp lực: Sử dụng lực từ bên ngoài để tạo áp lực lên vùng cơ bị ảnh hưởng trong 30 giây là phương pháp đơn giản để giải phóng điểm nút cơ. Bạn có thể sử dụng ngón tay, cùi chỏ, bàn tay hay các dụng cụ phù hợp để tạo áp lực, có thể áp dụng cách này nhiều lần trong ngày cho đến khi bớt đau.
• Vật lý trị liệu: Đây là phương pháp sử dụng thiết bị hoặc kỹ thuật đặc biệt như siêu âm, laser, châm cứu, điện trị liệu,... để kích thích mô mềm và giải phóng điểm nút cơ Trigger Point.
• Tập luyện: Không chỉ giúp cải thiện sức khỏe, tập luyện vừa sức còn giúp phòng ngừa và hỗ trợ điều trị điểm nút cơ. Lưu ý, nên tập các bài tập nhẹ nhàng, phù hợp với khả năng của bản thân và hãy nhớ duỗi cơ trước và sau quá trình tập luyện để tránh tình trạng co cứng cơ.

Có thể thấy, ảnh hưởng của điểm nút cơ Trigger Point là không hề nhỏ. Ban đầu chúng chỉ làm giảm khả năng vận động nhưng nếu tồn tại trong thời gian dài mà không được giải quyết triệt để, cơ thể sẽ phải gánh chịu những hệ lụy khôn lường. Từ những cơn đau nhẹ đến những cơn đau dữ dội, xơ cứng cơ, giảm khả năng vận động, thậm chí mất khả năng vận động vĩnh viễn. Hy vọng những thông tin trong bài viết sẽ giúp bạn có thêm kiến thức về tình trạng này, đồng thời biết cách phòng tránh và xử trí đúng cách khi gặp các cơn đau từ điểm nút cơ.