Tìm hiểu về các nhóm máu phổ biến và quy tắc truyền máu cơ bản

Chắc hẳn ai cũng đã biết máu là một vật chất có vai trò vô cùng quan trọng đến sức khỏe của con người, việc thiếu máu cấp tính có thể dẫn đến nguy cơ tử vong rất cao. Trong bài viết này các bạn hãy cùng Nhà thuốc Long Châu tìm hiểu về các nhóm máu phổ biến và những quy tắc truyền máu cơ bản nhé.

Tìm hiểu về các nhóm máu phổ biến nhất

Khi cơ thể bị những tổn thương ngoài da sẽ khiến xuất hiện tình trạng chảy máu, khi chảy máu chúng ta sẽ dễ dàng nhận ra tất cả các loại máu đều có màu đỏ. Tuy nhiên khi đi sâu phân tích thì chúng ta sẽ biết được rằng có rất nhiều nhóm máu khác nhau, nhóm máu sẽ được xác định dựa vào số lượng các loại kháng nguyên có trong tế bào hồng cầu.

Về cơ bản thì máu trong cơ thể con người được cấu tạo nên bởi hồng cầu, bạch cầu và tiểu cầu, đồng thời được chia thành các nhóm máu phổ biến sau theo hệ ABO:

• Nhóm máu A+ (dương tính) và A- (âm tính).
• Nhóm máu AB+ (dương tính) và AB- (âm tính).
• Nhóm máu B+ (dương tính) và B- (âm tính).
• Nhóm máu O+ (dương tính) và O- (âm tính).

Đến cuối những năm 30 của thế kỷ 20, các nhà khoa học đã đưa ra lý thuyết về một hệ nhóm máu khác so với hệ ABO, được gọi là hệ nhóm máu Rh (Viết tắt của Rhesus – tên một loài khỉ đã được lấy máu để tiến hành nghiên cứu). Hệ nhóm máu Rh sẽ có Rh+ và Rh- dựa vào sự có mặt của kháng nguyên D trong tế bào hồng cầu. Máu có kháng nguyên D sẽ là Rh+, nếu không sẽ là Rh-.

Hầu hết máu của chúng ta nếu chia theo hệ Rh sẽ thuộc nhóm Rh+, chỉ có khoảng dưới 0,1% người mang hệ máu Rh-, chính vì vậy nhóm máu Rh- còn được gọi là máu hiếm.

Các quy tắc truyền máu cơ bản cần phải biết

Truyền máu là một thao tác rất phổ biến trong y học nhằm cứu sống những bệnh nhân đang bị mất mấu cấp tính và có khả năng bị nguy hiểm đến tính mạng. Việc truyền máu được thực hiện để giúp bệnh nhân có được sự bù đắp cho lượng máu đã mất và điều chỉnh những bất thường trong máu mà không thể sử dụng cách thức nào khác để thay thế được.

Truyền máu là một thao tác y khoa phức tạp và đòi hỏi phải tuân theo các quy tắc truyền máu sau đây:

• Máu được sử dụng để truyền cho bệnh nhân cần phải được xét nghiệm kỹ để tránh các bệnh truyền nhiễm lây truyền qua máu như viêm gan B, viêm gan C, HIV, bệnh lậu, giang mai,…
• Việc truyền máu đòi hỏi sự tương thích giữa máu được truyền và nhóm máu của người nhận. Tối ưu nhất là người được nhận máu được truyền loại máu cùng nhóm với nhóm máu của mình để tránh trường hợp phản ứng tạo nên sự ngưng kết hồng cầu có thể gây tai biến nặng, thậm chí tử vong.
• Khi không thể tìm được nhóm máu cùng loại với nhóm máu của bệnh nhân, có thể chấp nhận việc truyền máu khác nhóm nhưng đòi hỏi phải đáp ứng yêu cầu bắt buộc: Hồng cầu có trong máu của người cho không tạo phản ứng ngưng kết với huyết thanh trong máu của người nhận.

Cụ thể đối với từng nhóm máu thì quy tắc truyền máu như sau:

Nhóm máu O: Có thể truyền cho tất cả các nhóm máu A, B, AB và O nhưng chỉ nhận được nhóm máu O.

Nhóm máu A: Có thể truyền cho người có nhóm máu A, AB và có thể nhận được nhóm máu A, O.

Nhóm máu B: Có thể truyền cho người có nhóm máu B, AB và có thể nhận được nhóm máu B, O.

Nhóm máu AB: Chỉ truyền được cho người có nhóm máu AB nhưng có thể nhận được nhóm máu A, B, AB và O.

Trước khi truyền máu cần phải làm xét nghiệm kỹ lưỡng để tránh lây lan các bệnh truyền nhiễm

Khi thực hiện thao tác truyền máu khác nhóm máu thì cần điều chỉnh tốc độ truyền máu chậm và trong lần đầu không truyền quá 250ml để theo dõi phản ứng của cơ thể.

Lưu ý quan trọng: Quy tắc truyền máu nói trên là yếu tố chẩn đoán một cách tổng quát trước khi có yêu cầu truyền máu, còn muốn thực hiện thao tác truyền máu thì cần phải dựa trên hệ phân loại Rh. Cụ thể những người có nhóm máu Rh- (máu hiếm) thì chỉ có thể nhận được máu Rh-, trong khi Rh+ thì có thể nhận được máu Rh+ lẫn Rh-.

Như đã nói ở trên, truyền máu là một thao tác y khoa phức tạp và có thể gây ra nhiều biến chứng nguy hiểm cho cơ thể như tắc mạch, đông máu rải rác nội mạch,… Chính vì vậy bắt buộc phải được thực hiện tại các cơ sở y tế để đảm bảo an toàn.

Việc truyền máu bắt buộc phải được thực hiện bởi những người có kiến thức chuyên môn

Như vậy các bạn vừa cùng Nhà thuốc Long Châu tìm hiểu qua về các nhóm máu phổ biến nhất và những quy tắc truyền máu cần lưu ý. Việc xác định chính xác nhóm máu có vai trò vô cùng quan trọng để có thể giúp tiết kiệm thời gian xét nghiệm mỗi khi cần cấp cứu khi mất máu cấp tính, chính vì vậy các bạn nên tìm đến cơ sở y tế để xét nghiệm và xác định chính xác nhóm máu của mình nhé.

Trung Kiên

Nguồn tham khảo: Tổng hợp