Tìm hiểu về sinh thiết trung thất dưới cắt lớp vi tính

Sinh thiết trung thất dưới cắt lớp vi tính bằng kim là phương pháp được ưu tiên khi điều kiện cho phép vì mô bệnh học đáng tin cậy hơn để xác định đặc điểm của khối u, đặc biệt là ung thư hạch. Vậy sinh thiết trung thất là gì? Nó được thực hiện như thế nào?

Tổng quan về sinh thiết trung thất

Vị trí trung thất

Trung thất không phải là một cơ quan mà là một vùng giải phẫu. Trung thất nằm giữa hai bên lồng ngực, phía sau xương ức, bên cạnh cột sống. Nó bao gồm tim và các mạch máu lớn đi vào và ra khỏi tim, thực quản, khí quản, tuyến ức, mô liên kết dây thần kinh và hạch bạch huyết nên là nơi tập trung các cơ quan quan trọng của sự sống.

Để thuận tiện cho việc chẩn đoán và điều trị, trên lâm sàng, nó được chia thành bốn khu vực là trung thất trên, trung thất dưới, trung thất trước và trung thất sau.

U trung thất

Trong trung thất có rất nhiều mô và cơ quan nên có thể xuất hiện nhiều loại khối u và u nang, ngay cả những khối u nhỏ cũng có thể gây rối loạn chức năng tuần hoàn, hô hấp, tiêu hóa và hệ thần kinh. Các khối u trung thất nguyên phát phổ biến nhất bao gồm khối u thần kinh, u tuyến ức, u quái, khối u tuyến giáp ngoài tử cung, ung thư hạch,... Trong số đó, khối u thần kinh, u quái và bướu cổ sau xương ức là những khối u lành tính.

Hầu hết các khối u trung thất không có triệu chứng lâm sàng rõ ràng và thường được phát hiện tình cờ. Các khối u lành tính phát triển chậm và có thể phát triển đến kích thước đáng kể mà không có triệu chứng hoặc có triệu chứng nhẹ. Các khối u ác tính có tính xâm lấn cao và tiến triển nhanh, khi còn nhỏ có thể gây ra các triệu chứng rõ ràng như tức ngực, đau ngực, ho, khó thở và các triệu chứng toàn thân khác như sụp mí mắt, co đồng tử, trán và mặt,...

Sinh thiết trung thất là gì?

Sinh thiết trung thất là một trong những xét nghiệm chẩn đoán khối u trung thất chính xác, có đặc điểm ít chấn thương, hồi phục nhanh, tiết kiệm, an toàn nhất, ít đau và ít biến chứng sau phẫu thuật. Nó có thể được thực hiện dưới sự hướng dẫn của CT theo 3 cách:

• Sinh thiết phẫu thuật (nội soi trung thất).
• Sinh thiết qua nội soi phế quản.
• Sinh thiết qua da.

Chỉ định sinh thiết trung thất dưới cắt lớp vi tính

Sinh thiết trung thất dưới cắt lớp vi tính thích hợp trong những trường hợp:

• Chẩn đoán phân biệt khối u lành tính và ác tính ở trung thất.
• Đối với các khối u ác tính ở trung thất không thể phẫu thuật cắt bỏ thì cần có chẩn đoán bệnh lý rõ ràng để hướng dẫn xạ trị hoặc hóa trị.
• Chẩn đoán thêm tổn thương trung thất lành tính.

Chống chỉ định sinh thiết trung thất dưới cắt lớp vi tính

• Những người có xu hướng chảy máu nghiêm trọng.
• Những người bị suy nhược nặng không thể chịu đựng được xét nghiệm này.
• Những người bị khí thũng nặng, bệnh tim phổi, tăng huyết áp phổi, suy tim, bệnh mạch máu phổi.
• Những người không thể hợp tác hoặc ho dữ dội.

Quy trình sinh thiết trung thất dưới cắt lớp vi tính

Chuẩn bị

• Trước khi bệnh nhân chuẩn bị chọc dò sinh thiết sẽ được kiểm tra thời gian đông máu, số lượng tiểu cầu và thời gian protrombin. Những người bị ho nên uống thuốc chống ho, còn những người quá lo lắng thì nên dùng thuốc an thần.
• Bác sĩ có thể thực hiện chụp CT kèm siêu âm, MRI trước khi phẫu thuật để hiểu đầy đủ mối liên quan giữa tổn thương trung thất, mạch máu và tim và loại trừ khả năng phình động mạch chủ.
• Bệnh nhân được gây tê cục bộ.

Sinh thiết trung thất dưới cắt lớp vi tính

• Tùy vào vị trí khối u mà bệnh nhân được đặt ở tư thế nằm ngửa hoặc nằm sấp.
• Xác định điểm đâm và đường đâm kim theo vị trí và kích thước của tổn thương và không có vùng hoại tử được thể hiện trên CT.
• Đâm kim vào đúng vị trí khối u và lấy sinh thiết.
• Lấy bệnh phẩm gửi đi xét nghiệm giải phẫu bệnh. Nếu có mủ, nên thực hiện nuôi cấy vi khuẩn.

Chăm sóc sau sinh thiết trung thất dưới cắt lớp vi tính

• Sau khi sinh thiết chọc thủng cần theo dõi từ 2 đến 4 giờ, nếu soi huỳnh quang, chụp X quang hoặc chụp CT không có gì bất thường thì có thể về nhà quan sát.
• Bệnh nhân có khối u trung thất nên di chuyển càng sớm càng tốt sau phẫu thuật để ngăn ngừa biến chứng.
• Ăn chế độ ăn giàu protein, nhiều vitamin, nhiều calo, dễ tiêu hóa hoặc bán lỏng, tránh ăn quá nhiều.
• Giữ cho đường hô hấp thông thoáng và hít thở oxy cho những người khó thở.

Biện pháp phòng ngừa rủi ro khi sinh thiết trung thất dưới cắt lớp vi tính

• Tràn khí màng phổi: Là biến chứng thường gặp nhất. Nếu phổi bị nén 20% và các triệu chứng có xu hướng xấu đi thì cần phải điều trị tích cực.
• Chảy máu: Trung thất chứa nhiều mạch máu lớn nên trong quá trình lấy sinh thiết, nếu kim sinh thiết đâm thủng mạch máu sẽ gây xuất huyết nhẹ đến nặng như ho ra máu, tràn máu màng phổi,... Trong trường hợp này, bác sĩ cần thực hiện các biện pháp cầm máu cho bệnh nhân.
• Nhiễm trùng: Vệ sinh vết rạch trên da đúng cách.
• Thuyên tắc khí: Hậu quả hiếm gặp nhưng nghiêm trọng. Trong quá trình phẫu thuật, cần chú ý tránh xâm nhập vào mạch máu phổi.
• Lây lan khối u: Hiếm gặp, khi rút kim, lõi kim phải được bảo vệ đúng cách để tránh mẫu sinh thiết rơi ra theo đường kim.

Sinh thiết trung thất dưới hướng dẫn chụp cắt lớp vi tính (CT) là một thủ thuật phổ biến và rất quan trọng trong việc điều tra và điều trị khối u ở trung vực trung thất. Các biến chứng thường gặp của sinh thiết trung thất dưới hướng dẫn của CT bao gồm tràn khí màng phổi, khối máu tụ nhỏ hoặc ho ra máu tự giới hạn nhưng hiếm khi gây tử vong.

Xem thêm: Quá trình sinh thiết đường mật qua da dưới X quang tăng sáng