Trẻ sơ sinh hay đưa tay cào mặt là bình thường hay bất thường?

Nhiều bậc cha mẹ lần đầu nuôi con thường hoảng hốt khi thấy những vết xước đỏ xuất hiện trên khuôn mặt non nớt của trẻ sơ sinh. Họ băn khoăn lo lắng liệu trẻ sơ sinh hay đưa tay cào mặt có sao không? Bài viết dưới đây sẽ giúp bạn hiểu rõ hơn về hành vi đưa tay cào mặt của trẻ.

Nguyên nhân trẻ sơ sinh hay đưa tay cào mặt

Trẻ sơ sinh hay đưa tay lên cào mặt là một hành vi khá phổ biến và có thể bắt nguồn từ nhiều nguyên nhân khác nhau.

Trước hết, hành vi này xuất phát từ việc trẻ không kiểm soát được cử động tay, đặc biệt trong giai đoạn phản xạ Moro đầu đời. Trẻ thường đưa tay cào mặt nhiều hơn khi bé cảm thấy buồn ngủ, mệt mỏi hoặc bị giật mình.

Bên cạnh đó, làn da mỏng manh và nhạy cảm của trẻ sơ sinh rất dễ bị kích ứng bởi mồ hôi, quần áo hoặc yếu tố từ môi trường. Điều này khiến bé cảm thấy ngứa ngáy, dẫn đến hành vi dùng tay để gãi, cào mặt.

Nếu trẻ sơ sinh hay đưa tay cào mặt kèm theo các dấu hiệu khác như da đỏ, khô từng mảng, có vảy hoặc mụn nước, có thể là bệnh ngoài da như chàm sữa, rôm sảy.

Ngoài ra, hành vi cào mặt cũng có thể phản ánh nhu cầu phát triển cảm giác chạm và cầm nắm ở trẻ. Khi chưa có đủ vật dụng để kích thích giác quan, bé có xu hướng khám phá chính cơ thể mình, như một cách để học hỏi và phát triển.

Trẻ sơ sinh hay đưa tay cào mặt có sao không?

Việc trẻ sơ sinh hay đưa tay cào mặt nhìn chung là phản xạ tự nhiên và không quá đáng lo. Tuy nhiên, cha mẹ vẫn cần quan sát và chú ý vì hành động này có thể gây ra một số vấn đề nếu không được kiểm soát.

Nếu móng tay bé dài hoặc sắc nhọn, việc cào mặt có thể khiến trẻ bị trầy xước da, chảy máu. Với làn da mỏng manh và nhạy cảm của trẻ, các vết xước nhỏ cũng có thể dễ dàng bị vi khuẩn xâm nhập, gây nhiễm trùng.

Nếu trẻ hay cào mặt do ngứa ngáy, kích ứng da, dị ứng, chàm sữa, rôm sảy thì sao? Khi da bị trầy xước do cào, vi khuẩn rất dễ xâm nhập gây ra nhiễm trùng da, mưng mủ, lở loét, thậm chí gây viêm mô tế bào.

Khi trẻ càng cào mặt, thì da càng trở nên ngứa ngáy, tạo nên một vòng xoắn bệnh lý: Ngứa – gãi – viêm. Vòng xoắn này khiến bệnh chàm khó lành và dễ tái phát nhiều lần.

Trong một số trường hợp hiếm, nếu trẻ có các hành vi lặp đi lặp lại một cách bất thường (ví dụ trẻ sơ sinh hay đưa tay cào mặt rất nhiều lần trong ngày), đi kèm các dấu hiệu như: Ít giao tiếp bằng mắt, thiếu phản ứng với âm thanh, ánh sáng, giảm khả năng vận động, chậm phát triển ngôn ngữ, phụ huynh nên theo dõi và tham khảo ý kiến chuyên gia.

Bởi vì đây có thể là những dấu hiệu cảnh báo rối loạn phát triển thần kinh cần đặc biệt lưu ý.

Phân biệt hành vi bình thường với dấu hiệu rối loạn phát triển thần kinh

Việc trẻ sơ sinh hay đưa tay cào mặt phần lớn là hành vi bình thường. Nhưng trong một số trường hợp có thể là dấu hiệu cảnh báo sớm của rối loạn phát triển thần kinh. Dưới đây là một số điểm khác biệt giúp cha mẹ nhận biết 2 tình trạng này dễ dàng hơn:

Cần làm gì khi trẻ sơ sinh hay đưa tay cào mặt?

Khi trẻ sơ sinh hay đưa tay cào mặt, cha mẹ cần có những biện pháp chăm sóc phù hợp. Một trong những việc nên làm là cắt móng tay cho bé thường xuyên và đúng cách. Nên sử dụng dụng cụ chuyên dụng dành riêng cho trẻ sơ sinh và cắt móng khi bé đang ngủ. Đeo bao tay cho trẻ giúp hạn chế bé cào mặt, nhưng không nên lạm dụng quá mức. Nếu dùng liên tục có thể làm cản trở sự phát triển xúc giác tự nhiên của trẻ.

Trong một số trường hợp, cha mẹ nên đưa trẻ đi khám như:

• Vết cào trên da sâu, có dấu hiệu sưng đỏ, viêm tấy hoặc có mủ, chảy dịch, sốt, bạn nên đưa trẻ đến gặp bác sĩ. Đây có thể là biểu hiện của nhiễm trùng da, cần được can thiệp y tế để tránh biến chứng.
• Trẻ quấy khóc liên tục, ngủ không ngon, da mặt đỏ bất thường hoặc có kèm theo sốt là dấu hiệu cho thấy bé đang khó chịu hoặc gặp vấn đề về sức khỏe.
• Việc trẻ cào vào mặt liên tục không dứt cũng là dấu hiệu bất thường, cho thấy bé bị ngứa dữ dội hoặc đau rát.
• Cha mẹ cũng nên đưa trẻ đi khám nếu thấy các mảng da bong tróc, khô nứt, nổi mẩn kéo dài. Đây có thể là dấu hiệu của các bệnh lý da liễu như chàm sữa, viêm da cơ địa hoặc dị ứng.

Trong trường hợp nghi ngờ trẻ có dấu hiệu rối loạn phát triển thần kinh, cha mẹ nên ghi lại các hành vi bất thường, thời điểm xuất hiện, tần suất và các yếu tố đi kèm. Sau thời gian theo dõi, bạn hãy đưa bé đến khám tại khoa Nhi chuyên ngành Tâm lý – Thần kinh phát triển. Khi đi khám nên mang theo sổ tiêm chủng, sổ khám sức khỏe định kỳ và các xét nghiệm liên quan nếu có.

Trẻ sơ sinh hay đưa tay cào mặt là hành vi khá thường gặp ở trẻ nhỏ và thường là vấn đề sinh lý. Tuy nhiên, việc trẻ cào mặt quá thường xuyên có thể dẫn đến những tổn thương ngoài mong muốn.

Cha mẹ nên chủ động quan sát, áp dụng các cách chăm sóc phù hợp và phát hiện các dấu hiệu bất thường nếu có. Khi nhận ra các triệu chứng khác lạ, cha mẹ nên đưa bé đi khám để bác sĩ tìm ra chính xác nguyên nhân.