Tốt nghiệp Đại học Y Dược TP. Hồ Chí Minh. Có nhiều năm trong lĩnh vực dược phẩm. Hiện đang là giảng viên cho Dược sĩ tại Nhà thuốc Long Châu.
Thanh Hương
Mặc định
Lớn hơn
Trẻ sơ sinh hay đưa tay cào mặt khiến nhiều bố mẹ lo lắng không biết có phải dấu hiệu bất thường. Hành vi này thường liên quan đến phản xạ tự nhiên, nhưng cũng có thể là lời cảnh báo sớm cho một vấn đề tiềm ẩn. Bài viết dưới đây của Nhà thuốc Long Châu sẽ thông tin rõ hơn về thói quen này của trẻ.
Nhiều bậc cha mẹ lần đầu nuôi con thường hoảng hốt khi thấy những vết xước đỏ xuất hiện trên khuôn mặt non nớt của trẻ sơ sinh. Họ băn khoăn lo lắng liệu trẻ sơ sinh hay đưa tay cào mặt có sao không? Bài viết dưới đây sẽ giúp bạn hiểu rõ hơn về hành vi đưa tay cào mặt của trẻ.
Trẻ sơ sinh hay đưa tay lên cào mặt là một hành vi khá phổ biến và có thể bắt nguồn từ nhiều nguyên nhân khác nhau.
Trước hết, hành vi này xuất phát từ việc trẻ không kiểm soát được cử động tay, đặc biệt trong giai đoạn phản xạ Moro đầu đời. Trẻ thường đưa tay cào mặt nhiều hơn khi bé cảm thấy buồn ngủ, mệt mỏi hoặc bị giật mình.
Bên cạnh đó, làn da mỏng manh và nhạy cảm của trẻ sơ sinh rất dễ bị kích ứng bởi mồ hôi, quần áo hoặc yếu tố từ môi trường. Điều này khiến bé cảm thấy ngứa ngáy, dẫn đến hành vi dùng tay để gãi, cào mặt.
Nếu trẻ sơ sinh hay đưa tay cào mặt kèm theo các dấu hiệu khác như da đỏ, khô từng mảng, có vảy hoặc mụn nước, có thể là bệnh ngoài da như chàm sữa, rôm sảy.
Ngoài ra, hành vi cào mặt cũng có thể phản ánh nhu cầu phát triển cảm giác chạm và cầm nắm ở trẻ. Khi chưa có đủ vật dụng để kích thích giác quan, bé có xu hướng khám phá chính cơ thể mình, như một cách để học hỏi và phát triển.
Việc trẻ sơ sinh hay đưa tay cào mặt nhìn chung là phản xạ tự nhiên và không quá đáng lo. Tuy nhiên, cha mẹ vẫn cần quan sát và chú ý vì hành động này có thể gây ra một số vấn đề nếu không được kiểm soát.
Nếu móng tay bé dài hoặc sắc nhọn, việc cào mặt có thể khiến trẻ bị trầy xước da, chảy máu. Với làn da mỏng manh và nhạy cảm của trẻ, các vết xước nhỏ cũng có thể dễ dàng bị vi khuẩn xâm nhập, gây nhiễm trùng.
Nếu trẻ hay cào mặt do ngứa ngáy, kích ứng da, dị ứng, chàm sữa, rôm sảy thì sao? Khi da bị trầy xước do cào, vi khuẩn rất dễ xâm nhập gây ra nhiễm trùng da, mưng mủ, lở loét, thậm chí gây viêm mô tế bào.
Khi trẻ càng cào mặt, thì da càng trở nên ngứa ngáy, tạo nên một vòng xoắn bệnh lý: Ngứa – gãi – viêm. Vòng xoắn này khiến bệnh chàm khó lành và dễ tái phát nhiều lần.
Trong một số trường hợp hiếm, nếu trẻ có các hành vi lặp đi lặp lại một cách bất thường (ví dụ trẻ sơ sinh hay đưa tay cào mặt rất nhiều lần trong ngày), đi kèm các dấu hiệu như: Ít giao tiếp bằng mắt, thiếu phản ứng với âm thanh, ánh sáng, giảm khả năng vận động, chậm phát triển ngôn ngữ, phụ huynh nên theo dõi và tham khảo ý kiến chuyên gia.
Bởi vì đây có thể là những dấu hiệu cảnh báo rối loạn phát triển thần kinh cần đặc biệt lưu ý.
Việc trẻ sơ sinh hay đưa tay cào mặt phần lớn là hành vi bình thường. Nhưng trong một số trường hợp có thể là dấu hiệu cảnh báo sớm của rối loạn phát triển thần kinh. Dưới đây là một số điểm khác biệt giúp cha mẹ nhận biết 2 tình trạng này dễ dàng hơn:
Tiêu chí so sánh | Hành vi bình thường | Dấu hiệu của rối loạn phát triển thần kinh |
Tần suất | Thỉnh thoảng, không thường xuyên | Lặp đi lặp lại liên tục trong ngày, không có dấu hiệu giảm dần theo thời gian |
Thời điểm xuất hiện | Thường xảy ra khi bé buồn ngủ, mệt, đói hoặc giật mình | Không phụ thuộc vào thời điểm, diễn ra bất kể hoàn cảnh |
Mục đích | Phản xạ tự nhiên, khám phá cơ thể, giải tỏa cảm giác ngứa hoặc khó chịu | Hành vi mang tính tự kích thích, lặp lại máy móc không mục đích |
Đáp ứng với môi trường | Bé vẫn phản ứng tốt với âm thanh, ánh mắt, giọng nói, có sự tương tác với người khác | Bé ít giao tiếp bằng mắt, khó thu hút sự chú ý, dường như không nhận biết xung quanh |
Kèm theo hành vi khác | Bé vẫn có nhiều cử động đa dạng khác như mỉm cười, với tay, nhìn theo đồ vật | Có nhiều hành vi lặp lại bất thường khác như vẫy tay, lắc đầu, xoay người, nhìn chằm chằm vào tay |
Diễn tiến theo thời gian | Giảm dần khi bé lớn lên và biết kiểm soát cơ thể | Không thay đổi hoặc ngày càng rõ rệt theo thời gian |
Khi trẻ sơ sinh hay đưa tay cào mặt, cha mẹ cần có những biện pháp chăm sóc phù hợp. Một trong những việc nên làm là cắt móng tay cho bé thường xuyên và đúng cách. Nên sử dụng dụng cụ chuyên dụng dành riêng cho trẻ sơ sinh và cắt móng khi bé đang ngủ. Đeo bao tay cho trẻ giúp hạn chế bé cào mặt, nhưng không nên lạm dụng quá mức. Nếu dùng liên tục có thể làm cản trở sự phát triển xúc giác tự nhiên của trẻ.
Trong một số trường hợp, cha mẹ nên đưa trẻ đi khám như:
Trong trường hợp nghi ngờ trẻ có dấu hiệu rối loạn phát triển thần kinh, cha mẹ nên ghi lại các hành vi bất thường, thời điểm xuất hiện, tần suất và các yếu tố đi kèm. Sau thời gian theo dõi, bạn hãy đưa bé đến khám tại khoa Nhi chuyên ngành Tâm lý – Thần kinh phát triển. Khi đi khám nên mang theo sổ tiêm chủng, sổ khám sức khỏe định kỳ và các xét nghiệm liên quan nếu có.
Trẻ sơ sinh hay đưa tay cào mặt là hành vi khá thường gặp ở trẻ nhỏ và thường là vấn đề sinh lý. Tuy nhiên, việc trẻ cào mặt quá thường xuyên có thể dẫn đến những tổn thương ngoài mong muốn.
Cha mẹ nên chủ động quan sát, áp dụng các cách chăm sóc phù hợp và phát hiện các dấu hiệu bất thường nếu có. Khi nhận ra các triệu chứng khác lạ, cha mẹ nên đưa bé đi khám để bác sĩ tìm ra chính xác nguyên nhân.
Dược sĩ Đại họcNguyễn Vũ Kiều Ngân
Tốt nghiệp Đại học Y Dược TP. Hồ Chí Minh. Có nhiều năm trong lĩnh vực dược phẩm. Hiện đang là giảng viên cho Dược sĩ tại Nhà thuốc Long Châu.