Phản xạ Moro ở trẻ sơ sinh và những điều bạn nên biết

Phản xạ Moro là một hiện tượng sinh lý hoàn toàn bình thường ở trẻ sơ sinh, thường chỉ kéo dài trong vài giây rồi kết thúc ngay sau đó, các bậc cha mẹ không cần quá lo lắng. Tuy nhiên, cũng có một số tình trạng liên quan đến vấn đề bệnh lý. Bài viết sẽ giúp bạn hiểu rõ hơn về phản xạ tự nhiên này và cũng đề cập đến các nguyên nhân bệnh lý có thể.

Tìm hiểu về phản xạ Moro

Phản xạ Moro là gì?

Phản xạ Moro là phản xạ nguyên thủy, bình thường của trẻ sơ sinh. Phản xạ Moro là một phản ứng vận động bảo vệ không tự chủ chống lại sự mất cân bằng đột ngột của cơ thể hoặc kích thích cực kỳ đột ngột. Ernst Moro lần đầu tiên mô tả phản xạ Moro vào năm 1918. Phản xạ được hình thành sớm nhất là 25 tuần tuổi sau khi thụ thai và thường xuất hiện ở tuần thứ 30 sau khi thụ thai.

Phản xạ được kích thích bằng cách kéo cánh tay của trẻ lên trong tư thế nằm ngửa và thả tay gây ra cảm giác ngã. Việc tạo ra phản xạ là do sự kích thích xảy ra đột ngột chứ không phải do khoảng cách rơi. Không cần phải nhấc đầu trẻ ra khỏi giường để tạo ra phản xạ này. Phản xạ Moro bình thường bắt đầu bằng việc dang các chi trên và dang rộng cánh tay. Các ngón tay duỗi ra, cổ và cột sống hơi nhô ra. Sau đó, cánh tay khép lại và bàn tay đưa ra phía trước cơ thể.

Phản xạ Moro đặc biệt yếu ở trẻ sinh non do trương lực cơ thấp hơn, khả năng chống lại các chuyển động thụ động không đủ và độ giật cánh tay chậm so với phản xạ của trẻ sơ sinh đủ tháng ở cùng độ tuổi sau nhận thức. Việc không có phản xạ Moro trong thời kỳ sơ sinh và giai đoạn đầu nhũ nhi có tính chẩn đoán cao, cho thấy nhiều tình trạng tổn thương khác nhau.

Phản xạ Moro kéo dài bao lâu và khi nào biến mất?

Phản xạ Moro bắt đầu từ khi sinh và trên thực tế, các bác sĩ sẽ kiểm tra phản xạ này trong những giờ đầu tiên sau khi con bạn chào đời. Phản xạ này thường kéo dài trong một vài tháng. Mặc dù mỗi em bé đều khác nhau nhưng hầu hết các bậc cha mẹ đều nhận thấy phản xạ Moro của con mình đạt đỉnh điểm trong tháng đầu tiên, bắt đầu giảm dần vào khoảng 2 đến 4 tháng, và biến mất hoàn toàn sau 6 tháng. Khi não của bé trưởng thành, bé kiểm soát tốt hơn các chuyển động của mình thì những phản xạ này sẽ không còn cần thiết nữa.

Ý nghĩa lâm sàng của phản xạ Moro

Sự hiện diện của phản xạ Moro mang một số ý nghĩa lâm sàng nhất định:

• Việc giảm hoặc biến mất sớm của phản xạ Moro có thể do chấn thương khi sinh, bị ngạt nặng trong quá trình sinh nở, xuất huyết nội sọ, nhiễm trùng, dị tật não, yếu cơ nói chung do bất kỳ nguyên nhân nào và bại não thể co cứng.
• Moro bất đối xứng được cho là do chấn thương cục bộ. Tổn thương thần kinh ngoại biên, tủy cổ hoặc gãy xương đòn là những nguyên nhân phổ biến dẫn đến phản xạ Moro không đối xứng và gây ức chế phản xạ ở bên bị ảnh hưởng.
• Việc duy trì phản xạ Moro kéo dài được cho là dấu hiệu của bệnh bại não thể co cứng.

Một nghiên cứu cho thấy mối liên hệ rõ ràng giữa các phản xạ nguyên thủy còn sót lại và sự chậm phát triển vận động ở trẻ sơ sinh rất nhẹ cân. Trong một nghiên cứu khác cho thấy phản xạ Moro có liên quan nhiều hơn đến sự phát triển của trẻ sơ sinh và ít có khả năng liên quan đến các tình trạng bệnh lý.

Một số cách để giảm phản xạ Moro ở trẻ sơ sinh

Phản xạ Moro biểu hiện quá mức đôi khi có thể làm gián đoạn giấc ngủ của bé. Dưới đây là một số cách bạn có thể thử để giúp bé ngủ ngon giấc hơn:

• Quấn bé: Kỹ thuật quấn tã từ cổ xuống bằng vải mềm và thoáng khí giúp bé cảm thấy thoải mái, ấm áp, ngăn ngừa phản xạ Moro thường xuyên làm bé tỉnh giấc.
• Mặc đồ cho bé: Việc mặc đồ cho bé bao gồm việc tiếp xúc da kề da với bé, không chỉ giữ bé ấm, mà còn tạo ra cảm giác an toàn, giúp giảm stress và xây dựng mối quan hệ gắn bó với bé.
• Di chuyển nhẹ nhàng: Đảm bảo di chuyển bé một cách nhẹ nhàng để tránh kích thích phản xạ giật mình. Khi đặt bé vào nôi, hãy làm mọi thứ rất nhẹ nhàng, để bé tiếp xúc với nệm trước khi đặt đầu xuống. Điều này có thể giúp tránh cảm giác ngã và giảm tác động của phản xạ Moro.
• Cho bé ngậm núm vú giả: Khi bé đạt khoảng 4 tuần tuổi, bạn có thể cho bé ngậm núm vú giả trong thời gian ngủ trưa và trước khi đi ngủ vào buổi tối. Hành động này có thể giúp bé cảm thấy bình tĩnh hơn và giảm tác động của phản xạ khi bé ngủ. Tuy nhiên, không nên ép bé sử dụng núm vú giả và không buộc nó vào quần áo hoặc cũi của bé.

Khi nào cần liên hệ bác sĩ?

Một số trường hợp sau cha mẹ cần chú ý đưa trẻ đến cơ sở y tế để được kiểm tra và chăm sóc:

• Nếu em bé không có bất kỳ phản xạ Moro nào thì đó có thể là do bệnh lý, bao gồm chấn thương khi sinh, các vấn đề về não hoặc yếu cơ nói chung.
• ‌Phản xạ Moro bất thường như phản xạ chỉ xảy ra ở một bên cơ thể (không đối xứng) có thể là do chấn thương, chẳng hạn như tổn thương dây thần kinh, tủy sống hoặc gãy xương đòn. 
• Nếu phản xạ Moro của con bạn không biến mất sau 6 tháng, đây có thể là dấu hiệu của các vấn đề khác chẳng hạn như chậm phát triển các kỹ năng vận động hoặc bại não. Bệnh tự kỷ, rối loạn tăng động giảm chú ý, rối loạn về học tập và phát triển có liên quan đến phản xạ Moro đang diễn ra.
• Phản xạ Moro quá mức: Những em bé có phản xạ giật mình gây ra phản ứng cực độ trước chuyển động, tiếng ồn hoặc va chạm đột ngột có thể mắc chứng rối loạn di truyền hiếm gặp được gọi là chứng tăng trương lực. Phản xạ Moro đi kèm với co thắt, cứng khớp hoặc chớp mắt nhanh là dấu hiệu của chứng bệnh này.

Hy vọng bài viết này không chỉ giúp bạn hiểu được tính chất tự nhiên của phản xạ Moro mà còn giúp các bậc cha mẹ nhận biết được sự phát triển bình thường của trẻ. Việc hiểu và xử lý phản xạ Moro đúng cách có thể giúp giảm bớt lo lắng không cần thiết và đem lại cảm giác an tâm khi chăm sóc trẻ.