Nguyên nhân, triệu chứng của thiếu axit trong dạ dày​ và biện pháp khắc phục hiệu quả

Thiếu axit trong dạ dày là tình trạng thường gặp nhưng dễ bị bỏ qua, gây ảnh hưởng lớn đến quá trình tiêu hóa và hấp thu dưỡng chất. Không chỉ khiến cơ thể dễ thiếu hụt dinh dưỡng, tình trạng này còn làm tăng nguy cơ nhiễm khuẩn và gây ra các vấn đề đường ruột kéo dài. Việc nhận biết các dấu hiệu và áp dụng phương pháp cải thiện phù hợp sẽ giúp hệ tiêu hóa hoạt động hiệu quả, bảo vệ sức khỏe tổng thể.

Nguyên nhân của tình trạng thiếu axit trong dạ dày

Thiếu axit dạ dày xảy ra khi nồng độ pH vượt ngưỡng 4.5 và lượng axit dạ dày thấp hơn mức bình thường, phản ánh một sự rối loạn trong hệ tiêu hóa. Đây là một tình trạng phổ biến nhưng thường bị xem nhẹ, có thể dẫn đến nhiều vấn đề sức khỏe nghiêm trọng nếu không được xử lý kịp thời. Nguyên nhân gây thiếu axit dạ dày do lối sống thiếu khoa học và một số yếu tố khác có thể làm giảm tiết axit dạ dày, bao gồm:

• Thói quen ăn uống không khoa học: Ăn không đúng giờ, thiếu hụt dinh dưỡng (đặc biệt là kẽm) khiến lớp bảo vệ dạ dày suy yếu, làm giảm khả năng tiết axit.
• Lạm dụng thuốc: Việc sử dụng thuốc kháng axit hoặc kháng sinh không đúng cách có thể ức chế quá trình sản sinh axit dạ dày.
• Căng thẳng kéo dài: Stress và lo lắng liên tục gây áp lực lên hệ thần kinh, làm giảm hoạt động của dạ dày và ức chế tiết dịch vị axit.

Triệu chứng của thiếu axit dạ dày

Thiếu axit dạ dày thường đi kèm với các triệu chứng phổ biến sau:

• Đầy hơi hoặc ợ hơi sau ăn: Tình trạng này thường xuất hiện khoảng 60 phút sau bữa ăn. Nguyên nhân là do dạ dày thiếu axit cần thiết để tiêu hóa thực phẩm, khiến thức ăn lưu lại trong dạ dày lâu hơn. Thực phẩm có thể lên men và sinh hơi, gây cảm giác đầy bụng khó chịu.
• Trào ngược không do axit: Khí tích tụ trong dạ dày tạo áp lực lên cơ vòng thực quản, khiến van mở sai thời điểm. Hậu quả là axit và thức ăn chưa tiêu hóa trào ngược lên thực quản, gây khó chịu.
• Hôi miệng: Hơi thở có mùi khó chịu do quá trình lên men vi khuẩn trong dạ dày vì thức ăn không được tiêu hóa hiệu quả.
• Đi ngoài phân sống: Hiện tượng phân sống, đặc biệt sau khi ăn thịt, là dấu hiệu rõ ràng cho thấy axit dạ dày không đủ để tiêu hóa thức ăn.
• Dù no vẫn cảm thấy đói: Cảm giác thèm ăn liên tục xảy ra khi cơ thể không hấp thụ đủ chất dinh dưỡng từ thức ăn do dạ dày hoạt động kém hiệu quả.

Người lớn tuổi thường thiếu các chất như vitamin B1, B6 và kẽm, vốn cần thiết cho quá trình sản xuất axit dạ dày. Ngoài ra, mất nước mãn tính hoặc chế độ ăn ít muối (thiếu natri clorua) cũng là nguyên nhân dẫn đến tình trạng này.

Thiếu axit dạ dày có thể gây những hệ luỵ gì?

Thiếu axit dạ dày có thể dẫn đến nhiều hậu quả nghiêm trọng cho sức khỏe:

• Xuất hiện nhiều triệu chứng khác: Bao gồm đầy hơi, đắng miệng, chướng bụng và ợ nóng.
• Sự phát triển của vi khuẩn có hại: Gây ra nhiều bệnh lý như rối loạn tiêu hóa, xuất huyết dạ dày và viêm loét dạ dày.
• Biến chứng nghiêm trọng: Có thể dẫn đến viêm teo niêm mạc dạ dày, tăng nguy cơ ung thư dạ dày, cùng với các vấn đề tiêu hóa mãn tính và dễ bị nhiễm khuẩn đường tiêu hóa do axit dạ dày thiếu hụt, làm vi khuẩn dễ tấn công vào hệ tiêu hóa hơn.

Biện pháp cải thiện tình trạng thiếu axit trong dạ dày

Khi xác định rõ nguyên nhân gây thiếu dịch vị dạ dày, chúng ta có thể áp dụng một số biện pháp sau để cải thiện triệu chứng:

• Sử dụng thực phẩm lên men: Các loại rau lên men như dưa cải muối chua, kim chi và những sản phẩm lên men khác giúp điều chỉnh nồng độ axit trong dạ dày. Rau lên men chứa probiotics, có tác dụng ức chế vi khuẩn H.pylori và sản xuất các vitamin thiết yếu mà cơ thể không thể tự tổng hợp.
• Bổ sung kẽm: Kẽm là yếu tố cần thiết để kích thích dạ dày sản xuất axit. Bạn có thể bổ sung kẽm từ thực phẩm như thịt gà, bí ngô, thịt bò, cua, cá hồi và tôm hùm. Các sản phẩm lên men như sữa chua và phô mai cũng là nguồn bổ sung kẽm hiệu quả.
• Thay đổi thói quen ăn uống: Tránh ăn trước khi đi ngủ, không nằm ngay sau khi ăn và không ăn vặt giữa các bữa để cải thiện hệ tiêu hóa.
• Tránh nước lạnh khi ăn: Nước lạnh có thể giảm khả năng sản xuất axit của dạ dày và làm chậm quá trình tiêu hóa.
• Thực hiện chế độ ăn low carb: Đối với những người bị trào ngược dạ dày, việc cắt giảm lượng carb có thể giúp giảm áp lực lên các cơ vòng dưới thực quản.
• Nhai thức ăn kỹ: Nhai đủ lâu giúp quá trình tiêu hóa diễn ra thuận lợi hơn và ngăn ngừa các triệu chứng như buồn nôn, ợ nóng hay đầy hơi.
• Quản lý cảm xúc: Học cách quản lý cảm xúc và tránh căng thẳng giúp quá trình tạo enzyme tiêu hóa diễn ra tốt hơn, giảm thiểu tình trạng đầy hơi.

Tình trạng thiếu axit trong dạ dày có thể dẫn đến nhiều hệ lụy nghiêm trọng cho sức khỏe, từ các triệu chứng khó chịu như đầy hơi, ợ chua cho đến nguy cơ mắc phải những bệnh lý nghiêm trọng hơn. Để cải thiện tình trạng này, việc nhận diện nguyên nhân và áp dụng những biện pháp khắc phục hợp lý là rất quan trọng. Nếu gặp phải các triệu chứng liên quan, người bệnh nên chủ động thăm khám và điều trị kịp thời để tránh những biến chứng không mong muốn, bảo vệ sức khỏe của hệ tiêu hóa cũng như nâng cao chất lượng cuộc sống.