Triệu chứng giun chui ống mật: Nguyên nhân và cách phòng tránh

Trước đây, giun chui ống mật là một bệnh lý phổ biến do tỷ lệ nhiễm giun sán cao. Tuy nhiên, nhờ công tác phòng ngừa và tẩy giun định kỳ hiệu quả, tỷ lệ người mắc bệnh đã giảm đáng kể trong cộng đồng. Triệu chứng giun chui ống mật xảy ra khi số lượng giun tăng lên đáng kể trong hệ tiêu hóa và chúng di chuyển ngược lên hệ thống đường mật. Hãy cùng tìm hiểu về những đặc trưng của triệu chứng giun chui ống mật và tác động của nó đến cuộc sống hàng ngày của chúng ta.

Tổng quan về triệu chứng giun chui ống mật

Giun chui ống mật là một biến chứng phát sinh khi bị nhiễm giun trong hệ tiêu hóa. Khi có giun ký sinh trong ruột non, chúng có khả năng di chuyển lên tá tràng, tiếp tục vào cơ vòng oddi và xâm nhập vào hệ thống ống mật, bao gồm ống mật chủ, ống gan chung, ống túi mật và hệ thống đường mật trong gan. Trong hệ thống đường mật, giun có thể sống ký sinh tại chỗ và sau khi chết, xác giun trở thành nguyên nhân hình thành sỏi đường mật.

Biến chứng của triệu chứng giun chui ống mật có thể bao gồm nhiễm trùng đường mật, tắc nghẽn đường mật và áp xe gan. Triệu chứng giun chui ống mật có thể xảy ra ở mọi độ tuổi, tuy nhiên phổ biến nhất là ở trẻ nhỏ dưới 10 tuổi. Các yếu tố tạo điều kiện thuận lợi cho sự mắc bệnh bao gồm chế độ ăn thiếu protein, thể trạng suy nhược và các bệnh nhiễm khuẩn khác.

Tại sao có triệu chứng giun chui ống mật?

Hệ thống đường mật trong cơ thể bao gồm trong gan và ngoài gan. Đường mật ngoài gan bao gồm ống gan chung, ống túi mật, túi mật và ống mật chủ kết nối với hệ tiêu hóa tại tá tràng, tạo thành bóng Vater. Lỗ mở của ống mật chủ vào tá tràng được bao quanh bởi cơ vòng Oddi, mở ra khi mật được đưa xuống ruột tiêu hóa thức ăn. Giun chui vào ống mật là tình trạng khi giun di chuyển ngược từ ruột non vào ống mật thông qua lỗ cơ vòng Oddi. Giun đũa là loại giun thường xuyên xâm nhập vào ống mật nhất.

Sự hiện diện quá nhiều giun trong ruột non là một trong những yếu tố quan trọng để giun có thể chui vào ống mật. Khi đó, nguồn dinh dưỡng trong ruột non không đủ cho giun và chúng phải di chuyển đến các môi trường khác trong cơ thể. Điều này thường xảy ra nhiều nhất ở trẻ em.

Bởi vì, khi ăn uống không đảm bảo vệ sinh hoặc không sử dụng hoặc sử dụng thuốc tẩy giun không hiệu quả, giun vẫn tiếp tục tồn tại và sinh sống trong hệ tiêu hóa. Việc sử dụng thuốc tẩy giun không hiệu quả cũng có thể gây ra rối loạn vận động, khiến giun di chuyển không đều, tăng nguy cơ xâm nhập vào lỗ cơ vòng Oddi tại tá tràng và di chuyển ngược lên ống mật chủ, ống túi mật, túi mật và các ống mật khác.

Ngoài ra, khi dịch vị tiêu hóa từ dạ dày giảm tính axit, môi trường trong hệ tiêu hóa không còn thích hợp cho sự tồn tại của giun. Do đó, chúng sẽ di chuyển đến vị trí khác để tìm kiếm môi trường tốt hơn. Người bệnh đã phẫu thuật cắt bỏ một phần dạ dày hoặc mắc các bệnh nhiễm trùng gây thay đổi môi trường nội sinh trong hệ tiêu hóa có nguy cơ cao hơn mắc phải giun chui vào ống mật khi ăn uống không đảm bảo vệ sinh và không tiến hành tẩy giun định kỳ.

Người bệnh mắc triệu chứng giun chui ống mật biểu hiện như thế nào?

Triệu chứng giun chui ống mật có những biểu hiện khác nhau trên lâm sàng, bao gồm:

• Đau bụng: Thường là đau ở vùng dưới hạ sườn phải, gần hệ thống đường mật. Cơn đau thường xuất hiện từng cơn, đau dữ dội và có thể lan ra vai phải. Tư thế chổng mông thường giúp giảm đau và trẻ em thường được bế vác trên vai để giảm khó chịu.
• Nôn mửa: Buồn nôn và nôn cũng là triệu chứng có thể xảy ra. Trong trường hợp nhiễm giun nặng, người bệnh có thể nôn ra con giun trưởng thành.

Nếu giun chui ống mật gây ra biến chứng, người bệnh có thể trải qua những triệu chứng nghiêm trọng hơn, bao gồm:

• Sốt cao: Sốt dao động từ 38 đến 39 độ C, thường đi kèm với cảm giác rét run khi có áp xe đường mật hoặc áp xe tại gan.
• Mệt mỏi và chán ăn: Người bệnh có thể đau yếu, mệt mỏi, mất sự ngon miệng, cảm thấy mệt mỏi và suy nhược.
• Đau ở vùng hạ sườn phải: Cảm giác đau âm ỉ ở vùng này thường thay thế cho các cơn đau cấp trong giai đoạn đầu.
• Vàng da và mắt vàng: Người bệnh có thể trở nên vàng da và mắt. Đây là dấu hiệu của tình trạng giun chui ống mật nghiêm trọng.
• Tăng kích thước gan: Gan có thể tăng kích thước, khi sờ vào có thể gây đau và khi rung gan có kết quả dương tính.

Khi có bất kỳ dấu hiệu nghi ngờ giun chui ống mật, quan trọng là phải đến cơ sở y tế sớm nhất có thể để được khám và điều trị, nhằm ngăn chặn sự tiến triển của bệnh và giảm nguy cơ gặp phải các biến chứng nguy hiểm.

Cách phòng tránh triệu chứng giun chui ống mật

Để phòng tránh triệu chứng giun chui ống mật, bạn có thể thực hiện những biện pháp sau:

• Vệ sinh cá nhân và sử dụng nước sạch: Rửa tay kỹ trước khi ăn và sau khi tiếp xúc với đất đai, động vật hoặc nguồn nước không an toàn. Sử dụng nước uống được sục sôi, nước đóng chai hoặc nước đã qua xử lý an toàn.
• Đảm bảo thực phẩm an toàn: Ảnh hưởng của giun chui ống mật có thể từ thực phẩm không được chế biến đúng cách. Hãy đảm bảo thực phẩm được chế biến hoàn toàn, nấu chín kỹ và tránh ăn thực phẩm sống hoặc chưa chín.
• Kiểm soát việc tiếp xúc với động vật và môi trường có nguy cơ: Tránh tiếp xúc trực tiếp với động vật có thể mang giun ký sinh và tránh tiếp xúc với đất đai bị nhiễm giun. Đặc biệt, tránh ăn các loại rau sống hoặc chưa rửa sạch.
• Đảm bảo vệ sinh môi trường sống: Giữ vệ sinh sạch sẽ trong nhà cửa, đặc biệt là trong khu vực bếp, nhà vệ sinh và vườn. Tránh để rác thải, phân động vật hoặc chất thải hữu cơ xung quanh khu vực sinh hoạt.
• Duy trì vệ sinh cá nhân và môi trường: Thực hiện việc rửa tay thường xuyên, rửa rau quả sạch trước khi ăn và duy trì vệ sinh cá nhân, cũng như môi trường sạch sẽ là biện pháp quan trọng để ngăn chặn sự lây lan của giun chui ống mật.

Trong trường hợp bạn nghi ngờ mắc phải triệu chứng giun chui ống mật hoặc có bất kỳ dấu hiệu nào liên quan, việc tìm kiếm sự tư vấn và điều trị từ bác sĩ là cần thiết. Hãy nhớ rằng việc phòng ngừa là quan trọng hơn là chữa trị. Vì vậy, tuân thủ các biện pháp vệ sinh cá nhân, kiểm soát chất lượng thực phẩm và duy trì môi trường sống sạch sẽ là cách tốt nhất để ngăn chặn sự lây lan của giun chui ống mật.

Nếu bạn hoặc người thân gặp bất kỳ triệu chứng nghi ngờ nào, hãy đến khám tại các cơ sở y tế sớm nhất có thể để được đánh giá và điều trị kịp thời. Điều này sẽ giúp ngăn chặn sự tiến triển của bệnh và giảm nguy cơ gặp phải các biến chứng nguy hiểm. Hãy luôn quan tâm đến sức khỏe của bản thân và thực hiện các biện pháp phòng ngừa để duy trì một cuộc sống khỏe mạnh và tránh những rủi ro không mong muốn.

Xem thêm:

• Bệnh giun chỉ bạch huyết: Triệu chứng, nguyên nhân và cách phòng ngừa
• Đang uống kháng sinh có uống thuốc tẩy giun được không?