Áp xe gan: Triệu chứng, nguyên nhân và cách điều trị

Áp xe gan là gì?

Áp xe gan là tình trạng hình thành các khối mủ trong gan, thường xảy ra do tổn thương trực tiếp tại gan hoặc nhiễm trùng lan từ các vị trí khác trong cơ thể đến gan. Nguyên nhân chủ yếu bao gồm nhiễm khuẩn và nhiễm amip. Một số trường hợp hiếm gặp có thể do nấm hoặc các loại ký sinh trùng khác gây ra.

Gan là nơi nhận máu từ cả tuần hoàn hệ thống lẫn hệ cửa nên gan có khả năng tiếp xúc với nhiều vi khuẩn. Áp xe gan là một sang thương nhiễm trùng dạng hang có chứa dịch trong gan. Dịch này gồm bạch cầu, xác của các tế bào được hình thành khi cơ thể chống lại tình trạng nhiễm trùng.

Có 4 giai đoạn hình thành áp xe gan bao gồm:

• Giai đoạn viêm: Trong giai đoạn này, khu vực bị nhiễm trùng trong gan bắt đầu viêm và sưng tấy. Không có mủ rõ ràng được hình thành ở giai đoạn này, nhưng bệnh nhân có thể bắt đầu cảm thấy đau và mệt mỏi.
• Giai đoạn hình thành mủ: Đây là giai đoạn mà các tế bào bạch cầu và chất lỏng viêm tích tụ tạo thành mủ. Giai đoạn này đánh dấu sự hình thành của một túi mủ, và các triệu chứng như sốt, đau nhiều hơn ở vùng gan, và tăng men gan có thể xuất hiện.
• Giai đoạn mủ hoàn chỉnh: Mủ bắt đầu tích tụ đầy trong túi đã hình thành, và áp xe gan bây giờ có thể được xác định rõ qua các phương pháp chẩn đoán hình ảnh như siêu âm hoặc CT scan. Triệu chứng có thể bao gồm vàng da, sụt cân, và buồn nôn.
• Giai đoạn hồi phục hoặc biến chứng: Tùy vào việc điều trị có hiệu quả hay không, giai đoạn này có thể dẫn đến hồi phục hoặc các biến chứng nghiêm trọng như vỡ áp xe gây nhiễm trùng máu (sepsis), sự lan rộng của nhiễm trùng đến các bộ phận khác của cơ thể, hoặc thậm chí là tử vong nếu không được can thiệp kịp thời.

Những triệu chứng của áp xe gan

Những triệu chứng phổ biến của bệnh áp xe gan bao gồm:

• Sốt (có thể sốt cao 39 - 40 độ C), ớn lạnh, đổ mồ hôi ban đêm: Đây là triệu chứng thường gặp nhất;
• Đau bụng ở vùng gan, có thể lan lên vai phải.
• Sốt dao động.
• Đổ mồ hôi về đêm.
• Rối loạn tiêu hóa.
• Ho.
• Khó thở.
• Vàng da.

Biến chứng có thể gặp khi mắc bệnh áp xe gan

Khi không được chẩn đoán và điều trị kịp thời, bệnh nhân bị áp xe gan có thể có các biến chứng nguy hiểm như:

• Nhiễm trùng huyết: Là biến chứng chính, thường gặp ở bệnh nhân mắc áp xe gan vi trùng. Đây là tình trạng nhiễm trùng toàn thân nghiêm trọng cần được điều trị tích cực bằng kháng sinh và bù dịch truyền tĩnh mạch.
• Vỡ áp xe gan: Khối áp xe có thể vỡ vào màng phổi, màng tim cũng như vỡ vào ổ bụng. Tình trạng này có thể điều trị bằng sử dụng thuốc kháng sinh, kháng amip và dẫn lưu mủ.

Khi nào cần gặp bác sĩ?

Nếu có bất kỳ triệu chứng nào nêu trên xảy ra, bạn nên liên hệ ngay với bác sĩ để được kiểm tra và tư vấn. Chẩn đoán và điều trị sớm sẽ giảm nguy cơ tăng nặng của bệnh và giúp bạn mau chóng hồi phục sức khỏe.

Nguyên nhân gây bệnh áp xe gan

Ba nhóm tác nhân chính thường gây áp xe gan thường gặp là:

• Vi trùng: Thường do nhiều loại vi trùng đặc biệt là nhóm vi trùng đường ruột, thường do tổn thương trực tiếp hay từ đường máu. Đa số ổ áp xe do vi trùng thường nằm ở thuỳ gan bên phải;
• Amip: Đây là tác nhân thường gặp ở nước nhiệt đới như Việt Nam. Amip gặp ở những bệnh nhân dùng nguồn nước sinh hoạt bị nhiễm bẩn và ăn rau sống chưa được rửa sạch, không đảm bảo an toàn thực phẩm;
• Nấm: Thường gặp là nhóm Candida.

Yếu tố làm tăng nguy cơ mắc phải áp xe gan

Gan là nơi nhận máu từ cả tuần hoàn hệ thống lẫn hệ cửa nên gan có khả năng tiếp xúc với nhiều loại tác nhân gây bệnh. Tuy nhiên, nhờ có tế bào Kupffer, gan có khả năng tiêu diệt các tác nhân này. Tuy nhiên, một số yếu tố có thể làm tăng nguy cơ mắc áp xe gan ở bệnh nhân bao gồm:

• Bệnh lý đường mật, túi mật: Đây là nguyên nhân chính gây áp xe gan, đặc biệt là viêm túi mật, nhiễm trùng đường mật.
• Nhiễm trùng ổ bụng như viêm ruột thừa là 1 nguyên nhân thường gặp.
• Chấn thương gan;
• Nhiễm trùng huyết;
• Các yếu tố nguy cơ khác: Tình trạng đái tháo đường, nghiện rượu, sử dụng thực phẩm không đảm bảo vệ sinh, có thói quen ăn rau sống, sử dụng nguồn nước bẩn…

Xem thêm: Bệnh áp xe gan có lây không? Những điều cần biết về áp xe gan

Phương pháp xét nghiệm và chẩn đoán áp xe gan

Khi bệnh nhân có các triệu chứng nêu trên cần đến khám ngay để được phát hiện sớm và điều trị bệnh. Bác sĩ có thể yêu cầu kết hợp cấy máu và hình ảnh học để chẩn đoán bệnh. Các phương pháp xét nghiệm có thể được thực hiện:

• Công thức máu: Để tìm tình trạng nhiễm trùng.
• Cấy máu để tìm sự phát triển của vi khuẩn để lựa chọn các loại kháng sinh nhạy với tác nhân gây bệnh.
• Siêu âm bụng để xác định vị trí áp xe.
• Chụp CT Scan có thuốc cản quang tĩnh mạch để xác định vị trí, kích thước áp xe.
• Chụp MRI bụng.

Phương pháp điều trị áp xe gan hiệu quả

Nội khoa:

Bệnh nhân bị áp xe gan tuỳ theo tác nhân có thể được điều trị với kháng sinh trong 4-6 tuần hoặc kháng amip trong 7-10 ngày. Việc điều trị kháng sinh hoặc kháng amip cần được sử dụng ngay sau khi có chẩn đoán để ngăn ngừa biến chứng nhiễm trùng huyết. Đôi khi, điều trị thuốc đơn thuần cũng đủ giúp chữa khỏi bệnh. Tuy nhiên, hầu hết đều cần dẫn lưu áp xe hoặc chọc hút mủ và đây được coi là phương pháp điều trị lý tưởng.

Ngoại khoa:

Dẫn lưu áp xe hoặc chọc hút mủ là một thủ thuật bao gồm đặt một ống qua da tới gan để dẫn mủ ra ngoài cơ thể. Ngoài ra, phẫu thuật cũng là phương pháp đặt ra khi điều trị dẫn lưu và thuốc thất bại.

Xem thêm: Áp xe gan có chữa khỏi được không?

Những thói quen sinh hoạt chăm sóc bệnh nhân áp xe gan

Chế độ sinh hoạt:

• Tuân thủ theo hướng dẫn của bác sĩ trong việc điều trị.
• Thăm khám định kỳ để được theo dõi tình trạng sức khỏe, diễn tiến của bệnh và để bác sĩ tìm hướng điều trị phù hợp trong thời gian tiếp theo nếu bệnh chưa có dấu hiệu thuyên giảm.

Chế độ dinh dưỡng:

• Bổ sung đầy đủ chất dinh dưỡng.
• Dùng nguồn nước sinh hoạt sạch và ăn rau sạch, đảm bảo an toàn thực phẩm.
• Không ăn đồ sống như tiết canh, gỏi cá,...

Xem thêm: Người bị áp xe gan nên ăn gì trong quá trình điều trị bệnh?

Phương pháp phòng ngừa áp xe gan hiệu quả

Để phòng ngừa bệnh hiệu quả, bạn có thể tham khảo một số gợi ý dưới đây:

• Thực hiện ăn chín uống sôi;
• Không nên sử dụng nguồn nước bẩn từ các ao hồ tự nhiên, nước lã từ bể chứa nước như chum, vại, vòi nước;
• Không nên ăn rau chưa được rửa sạch hoặc rau sống;
• Không nên ăn đồ sống, chưa được nấu chín như tiết canh, gỏi cá,…
• Trước mỗi bữa ăn và sau khi đi vệ sinh nên rửa sạch tay bằng xà bông dưới vòi nước chảy.