Truyền đạm có tác dụng gì cho cơ thể? Những điều cần lưu ý khi truyền đạm là gì?

Truyền đạm có thể được hiểu là đưa chất dinh dưỡng cho cơ thể qua đường tĩnh mạch. Việc tự ý truyền dịch mà không có chỉ định của bác sĩ có thể dẫn tới nhiều biến chứng như phù phổi, tim hay thậm chí là tử vong do sốc phản vệ mà không được xử trí kịp thời. Vậy truyền đạm có tác dụng gì? Cần lưu ý gì khi truyền đạm?

Truyền đạm có tác dụng gì cho cơ thể

Truyền đạm là truyền các dưỡng chất có lợi cho cơ thể nhằm hỗ trợ phục hồi sức khỏe hay điều trị bệnh. Dịch truyền là dung dịch hòa tan bao gồm nhiều thành phần chất khác nhau, có thể truyền trực tiếp qua đường tĩnh mạch hay tiêm chậm cho người bệnh. Đa phần dung môi trong dịch truyền là nước cất hay cũng sử dụng một số loại dung môi khác có thể hòa tan được dưỡng chất.

Truyền đạm có tác dụng gì cho cơ thể?

Hiện nay, có khoảng trên 20 loại dịch truyền được chia thành 3 nhóm cơ bản sau đây:

• Cung cấp nước và các chất điện giải (lactate ringer, bicarbonate natri 1.4%, dung dịch natri clorua 0.9%...) dùng cho bệnh nhân bị mất máu, mất nước do nôn ói, tiêu chảy, ngộ độc, bỏng.
• Cung cấp các dưỡng chất cần thiết cho cơ thể (các dung dịch chứa vitamin và khoáng chất, chất đạm, chất béo và glucose loại 5%, 10%, 20%, 30%). Đây là nhóm được sử dụng để truyền đạm cho những đối tượng người suy nhược cơ thể, suy dinh dưỡng, phẫu thuật, không ăn được qua đường miệng hoặc không tiêu hóa được thức ăn...
• Nhóm đặc biệt (huyết tương tươi, dung dịch chứa albumin, gelofusine, dung dịch cao phân tử, haes-steril...) dùng cho các trường hợp bệnh nhân cần bù nhanh lượng dịch tuần hoàn và albumin trong cơ thể.

Từng nhóm đối tượng khác nhau sẽ sử dụng mỗi nhóm dịch truyền khác nhau. Để tránh các tai biến nguy hiểm có thể xảy ra, bệnh nhân cần được các bác sĩ khám bệnh, xét nghiệm và truyền đạm theo đơn phù hợp. 

Những trường hợp bệnh nhân cần truyền đạm

Trước khi chỉ định truyền dịch cho bệnh nhân, bác sĩ cần chỉ định xét nghiệm máu và làm các thủ tục đầy đủ khác. Trong cơ thể mỗi người đều có các chỉ số về máu, các chất đường, đạm, muối, điện giải... Nếu các chỉ số nằm trong khoảng bình thường thì cơ thể ở ngưỡng an toàn. Nhưng đối với trường hợp một trong các chỉ số trên thấp hơn mức độ chỉ số bình thường cho phép thì lúc đó chúng ta cần phải bù đắp lại cho người bệnh. Dựa trên các kết quả xét nghiệm, bác sĩ sẽ quyết định bệnh nhân có cần truyền dịch bổ sung hay không và cần bổ sung lượng bao nhiêu.

Truyền đạm chủ yếu dành cho người mắc một số vấn đề sức khỏe hay bị suy kiệt 

Trong những trường hợp đặc biệt, người bệnh bị mất máu, ngộ độc, suy dinh dưỡng, mất nước do nôn, tiêu chảy nhiều hay bệnh nhân trước và sau khi phẫu thuật vẫn có thể được bác sĩ chỉ định truyền đạm ngay cả khi chưa có kết quả xét nghiệm. Đối với những bệnh nhẹ thì không nên truyền dịch.

Đối với những bệnh nhân bị mất nước nhưng vẫn có thể ăn uống được thì truyền đạm không tốt bằng việc bù nước qua đường uống. Cụ thể, một chai glucose 5% chỉ tương đương với gần 1 thìa cà phê đường, một chai dung dịch NaCl 9% chỉ như ăn 1 bát canh nhạt.

Những điều cần lưu ý khi truyền đạm

Cùng với những tác dụng mà truyền đạm đem lại cho sức khỏe thì truyền đạm cũng có thể khiến người bệnh phải đối mặt với những rủi ro và các tác dụng phụ nguy hiểm với sức khỏe. Người bệnh trong bất cứ trường hợp nào phải lưu ý khi truyền dịch để tránh gặp phải tình trạng sốc phản vệ. 

Sốc phản vệ có thể xuất hiện bất cứ khi nào trong quá trình truyền đạm do dịch truyền hoặc dụng cụ tiêm truyền không đảm bảo vô trùng hay tốc độ truyền quá nhanh. Cũng có thể sốc phản vệ xảy ra do người bệnh quá mẫn cảm với các thành phần có trong dung dịch truyền dẫn đến bị ứng. Đặc biệt, không phải mọi nhân viên y tế đều biết và xử trí trước các nguy cơ tai biến nghiêm trọng như sốc, dị ứng, phù não, nhiễm khuẩn… ở các bệnh nhân.

Cần đặc biệt thận trọng đối với một số người khỏe mạnh nhưng tự ý truyền dịch để tăng sức khỏe, tùy trường hợp có thể gây các biến chứng ở dạng nhẹ hay nặng. Trong trường hợp nhẹ có thể bị phù, đau tại vị trí tiêm truyền, chán ăn, nhung mao ruột bị thoái hóa. Trường hợp nặng có thể gây phù tim, thận, viêm tĩnh mạch do cơ thể buộc phải tiếp nhận lượng lớn nước và chất dinh dưỡng. 

Vì vậy, cần lưu ý những vấn đề sau để truyền đạm an toàn cho cơ thể:

• Bệnh nhân tuyệt đối không nên tự đến các cơ sở y tế, hiệu thuốc hoặc mời dược sĩ, người có chuyên môn trong y khoa về nhà truyền đạm khi chưa được khám bệnh, xét nghiệm các chỉ số có liên quan. 
• Người bệnh chỉ được truyền đạm khi có chỉ định của bác sĩ dựa trên tình trạng thực tế của cơ thể.
• Nên lựa chọn truyền đạm ở các cơ sở y tế có bác sĩ chuyên môn tốt, có thiết bị, dụng cụ, thuốc phù hợp để xử trí khi có xảy ra tai biến không mong muốn.
• Trước khi truyền đạm cho bệnh nhân cần kiểm tra lại dịch truyền, hạn sử dụng của bộ dây truyền và túi đựng.
• Trước khi truyền, nhân viên y tế cần cho dịch chảy những giọt đầu ra ngoài nhằm loại bỏ hết khí trong dây truyền trước khi đưa vào mạch máu cho người bệnh.
• Phải tuân thủ tuyệt đối đầy đủ những quy định trong truyền đạm về tốc độ, thời gian, liều lượng, đồng thời cần đảm bảo dụng cụ phải vô khuẩn tuyệt đối và theo dõi liên tục tình trạng người bệnh.
• Cần chú ý những dấu hiệu bất thường như khó thở, phù chỗ tiêm, rét run… người bệnh cần báo ngay cho nhân viên y tế để kịp thời xử lý, tránh xảy ra những biến chứng nghiêm trọng.
• Các cơ sở y tế phải trang bị đầy đủ thuốc chống sốc để xử trí tai biến nhanh nhất.
• Khi cảm thấy cơ thể gầy yếu, chán ăn, người bệnh cần sắp xếp nghỉ ngơi, vận động, bổ sung dinh dưỡng hợp lý trước khi lựa chọn truyền dịch để đảm bảo sự an toàn cho cơ thể.

Nên lựa chọn các cơ sở y tế lớn, uy tín để truyền đạm

Truyền đạm là phương pháp hỗ trợ sức khỏe, cung cấp các chất dinh dưỡng thiết yếu cho cơ thể một cách nhanh chóng nhưng dựa trên các kết quả xét nghiệm và được chỉ định bởi bác sĩ. Không nên tự ý truyền đạm trong bất kỳ trường hợp nào. Hy vọng bài viết trên đây đã cung cấp cho bạn những kiến thức cơ bản như truyền đạm có tác dụng gì và những lưu ý trước khi truyền đạm. Chúc bạn luôn mạnh khỏe!

Ánh Vũ

Nguồn tham khảo: Vinmec.com