Vắc xin zona thần kinh và những điều bạn cần biết

Theo thống kê, mỗi năm tại Hoa Kỳ, khoảng 1-4% bệnh nhân mắc bệnh zona thần kinh phải nhập viện cấp cứu do các biến chứng và gần 100 người tử vong vì căn bệnh này. Từ khi vắc xin zona thần kinh được ra mắt, tỷ lệ mắc bệnh đã giảm rõ rệt. Vắc xin này có khả năng giảm nguy cơ mắc bệnh lên đến 97%, giúp bảo vệ sức khỏe cho người lớn tuổi, những người có hệ miễn dịch yếu và những ai có nguy cơ cao mắc zona. Sau đây là một vài thông tin về vắc xin zona thần kinh mà bạn nên biết.

Một vài thông tin về vắc xin zona thần kinh

Trước khi tìm hiểu rõ hơn về hai loại vắc xin zona thần kinh và vắc xin phòng bệnh thủy đậu thì sau đây là một số thông tin mà bạn đọc nên biết.

Vắc xin zona thần kinh là gì?

Bệnh zona thần kinh là một biến chứng của bệnh zona, là sự tái hoạt động của virus thủy đậu (VZV), có thể gây cơn đau dữ dội với mụn nước theo dây thần kinh cảm giác. Triệu chứng khởi đầu bằng vết sưng đỏ, sau đó phát triển thành mụn nước ngứa rát. Nếu không điều trị kịp thời, bệnh có thể dẫn đến biến chứng nghiêm trọng như đau dây thần kinh sau zona, suy giảm thị lực, hoặc thậm chí tử vong.

Vắc xin zona thần kinh được phát triển để bảo vệ cơ thể khỏi bệnh zona, do virus thủy đậu tái hoạt động ở người đã mắc bệnh. Tiêm vắc xin giúp cơ thể sản xuất kháng thể ngăn chặn virus Varicella Zoster (VZV) bùng phát.

Nguồn gốc của vắc xin zona

Zostavax là vắc xin zona thần kinh đầu tiên, được phát triển vào năm 1995 và ra mắt tại Hoa Kỳ năm 2006. Sử dụng virus sống, vắc xin này được CDC khuyến nghị vào năm 2008 nhưng đã bị ngừng sử dụng ở Hoa Kỳ từ tháng 11/2020 do hạn chế cho người có hệ miễn dịch yếu. Để khắc phục vấn đề này, vắc xin Shingrix không sử dụng virus sống đã được phát triển và phê duyệt vào năm 2018. Vắc xin này bao gồm một mũi tăng cường sau sáu tháng và có hiệu quả đạt từ 90-97%. Tính đến tháng 09/2023, Shingrix đã được triển khai tại 51 quốc gia, trong đó 14 quốc gia đã đưa vào chương trình tiêm chủng quốc gia.

Cách thức hoạt động của vắc xin zona thần kinh

Vắc xin Zostavax kích thích hệ miễn dịch sản sinh kháng thể chống lại virus Varicella Zoster (VZV). Khi tiêm, các virus sống đã được làm yếu sẽ xâm nhập vào cơ thể, nhân lên và kích thích sản sinh kháng thể, giúp cơ thể chuẩn bị ứng phó nếu virus tái phát, từ đó ngăn ngừa hoặc giảm nhẹ triệu chứng của bệnh.

Ngược lại, vắc xin Shingrix là vắc xin bất hoạt, với thành phần chính là glycoprotein E (gE) có trên bề mặt VZV. Khi tiếp xúc với gE, cơ thể sẽ nhận diện và sản sinh kháng thể đặc hiệu để tiêu diệt virus. Shingrix còn có hệ thống bổ trợ AS01B, giúp tăng cường khả năng miễn dịch và mang lại hiệu quả bảo vệ lâu dài hơn.

Một số lợi ích mà vắc xin zona thần kinh mang lại

Vắc xin zona thần kinh mang lại nhiều lợi ích quan trọng cho sức khỏe, đặc biệt đối với những người có nguy cơ cao. Dưới đây là một số lợi ích chính:

• Giảm nguy cơ mắc bệnh: Vắc xin giúp cơ thể sản sinh kháng thể chống lại virus Varicella Zoster (VZV), từ đó giảm nguy cơ mắc bệnh zona.
• Ngăn ngừa biến chứng: Bệnh zona có thể gây ra nhiều biến chứng nghiêm trọng như đau dây thần kinh sau zona, suy giảm hoặc mất thị lực và hội chứng Ramsay Hunt.
• Giảm mức độ nghiêm trọng của bệnh: Nếu mắc bệnh zona sau khi tiêm vắc xin, triệu chứng thường nhẹ hơn, thời gian hồi phục nhanh hơn và ít đau đớn hơn so với những người chưa tiêm.
• Ngăn ngừa lây nhiễm: Mặc dù bệnh zona không lây trực tiếp như thủy đậu, virus VZV có thể lây nhiễm cho những người chưa từng mắc thủy đậu qua tiếp xúc với mụn nước. Tiêm vắc xin giúp giảm nguy cơ lây nhiễm cho những người xung quanh.

Tóm lại, việc tiêm vắc xin zona thần kinh là một biện pháp phòng ngừa hiệu quả, không chỉ bảo vệ sức khỏe cá nhân mà còn góp phần bảo vệ cộng đồng.

Các loại vắc xin zona thần kinh hiện nay

Sau đây là thông tin cụ thể về loại vắc xin zona thần kinh và vắc xin phòng bệnh thủy đậu có mặt hiện nay.

Shingrix - Vắc xin phòng bệnh zona

Vắc xin Shingrix phòng bệnh zona thần kinh do hãng dược phẩm GSK sản xuất. Vắc xin chứa hoạt chất bột đông khô Glycoprotein E (gE) được hoàn nguyên với hỗn dịch tá dược AS01B tăng cường miễn dịch. Vắc xin Shingrix hoạt động bằng cách kích hoạt và tăng cường khả năng tự vệ của hệ miễn dịch của cơ thể chống lại VZV, từ đó ngăn chặn sự phát triển của các triệu chứng của bệnh zona.

Vắc xin Shingrix có hiệu lực trên 97%, dành cho người từ 50 tuổi trở lên với sức khỏe bình thường hoặc cho người từ 18 tuổi trở lên có nguy cơ cao mắc zona do có tình trạng suy giảm miễn dịch. Vắc xin không sử dụng cho trẻ em và không được khuyến cáo sử dụng để ngăn ngừa bệnh thủy đậu. Lịch tiêm 2 mũi, mỗi mũi 0.5ml, cách nhau 2-6 tháng. Trong trường hợp cần thiết, những người có hệ miễn dịch suy yếu có thể tiêm liều thứ 2 sau liều tiêm đầu tiên từ 1-2 tháng.

Varilrix - Vắc xin phòng bệnh thủy đậu

Vắc xin Varilrix được nghiên cứu và phát triển bởi tập đoàn dược phẩm và chế phẩm sinh học hàng đầu GlaxoSmithKline (GSK), sản xuất tại Bỉ. Vắc xin này được khuyến cáo tiêm cho trẻ từ 9 tháng tuổi và người lớn chưa có miễn dịch. Varilrix được tiêm dưới da ở vùng cơ delta hoặc vùng ngoài đùi với liều 0,5 ml. Lịch tiêm như sau:

• Trẻ từ 9 tháng đến 12 tuổi: Mũi 1: Lần tiêm đầu tiên. Mũi 2: 3 tháng sau mũi 1.
• Trẻ từ 13 tuổi trở lên và người lớn: Mũi 1: Lần tiêm đầu tiên. Mũi 2: Ít nhất 1 tháng sau mũi 1.

Chống chỉ định vắc xin Varilrix bao gồm những người mẫn cảm với bất kỳ thành phần nào, có loạn sản máu, bệnh bạch cầu, u lympho, hoặc bệnh ác tính.

Varivax - Vắc xin phòng bệnh thủy đậu

Varivax là vắc xin phổ biến dùng để phòng bệnh thủy đậu, được phát triển bởi tập đoàn dược phẩm hàng đầu Merck Sharp and Dohme (MSD). Vắc xin này giúp cơ thể sản sinh kháng thể, bảo vệ chống lại nguy cơ mắc bệnh thủy đậu nếu tiếp xúc với virus trong tương lai. Varivax được chỉ định cho trẻ em từ 12 tháng tuổi trở lên với lịch tiêm như sau:

• Trẻ từ 12 tháng đến 12 tuổi: Mũi 1: Lần tiêm đầu tiên. Mũi 2: 3 tháng sau mũi 1 (ưu tiên) hoặc tiêm khi trẻ 4-6 tuổi.
• Trẻ từ 13 tuổi trở lên và người lớn: Mũi 1: Lần tiêm đầu tiên. Mũi 2: Cách mũi 1 ít nhất 1 tháng.

Cũng giống như varilrix, varivax cũng chống chỉ định những người mẫn cảm với bất kỳ thành phần nào, có loạn sản máu, bệnh bạch cầu, u lympho hoặc bệnh ác tính.

Varicella - Vắc xin phòng bệnh thủy đậu

Vắc xin Varicella được phát triển và sản xuất bởi Green Cross tại Hàn Quốc, được khuyến nghị sử dụng để tạo miễn dịch chủ động chống lại bệnh thủy đậu do virus VZV gây ra. Vắc xin này được chỉ định tiêm cho trẻ em từ 12 tháng tuổi và người lớn, với lịch tiêm như sau:

• Đối với trẻ từ 12 tháng đến 12 tuổi: Mũi 1: Lần tiêm đầu tiên. Mũi 2: Sau mũi 1 từ 3 tháng (ưu tiên) hoặc vào lúc 4-6 tuổi.
• Đối với trẻ từ 13 tuổi và người lớn: Mũi 1: Lần tiêm đầu tiên. Mũi 2: Cách mũi 1 ít nhất 1 tháng.

Đặc biệt, vắc xin Varicella có thể được sử dụng thay thế cho những người đã tiêm 1 mũi thủy đậu khác trước đó và ngược lại.

Ngoài ra, nhiều người thắc mắc vắc xin zona thần kinh giá bao nhiêu? Hiện nay, vắc xin Shingrix phòng bệnh zona thần kinh đã được cung cấp đầy đủ tại Việt Nam. Giá của mỗi liều vắc xin Shingrix khi được tiêm tại Trung tâm Tiêm chủng Long Châu là 3.800.000 đ, một khoản chi phí hợp lý cho việc phòng ngừa các triệu chứng đau đớn và biến chứng nguy hiểm mà bệnh có thể gây ra (giá có thể thay đổi tùy theo thời điểm thực tế).

Mặc dù nhiều người đã tiêm vắc xin thủy đậu hoặc mắc bệnh này từ nhỏ nhưng việc tiêm vắc xin zona thần kinh vẫn rất cần thiết. Hy vọng những thông tin trong bài viết trên có thể giúp bạn đọc giải đáp được những thắc mắc liên quan đến vắc xin zona thần kinh, để từ đó chủ động tiêm ngừa để bảo vệ sức khỏe cho bản thân và gia đình.