Viêm cơ tứ đầu đùi: Dấu hiệu, nguyên nhân và điều trị

Viêm cơ tứ đầu đùi thường ít phổ biến hơn so với tình trạng viêm gân bánh chè là kết quả của hoạt động quá tải lặp đi lặp lại từ nhiều tuần đến nhiều tháng, khiến gân không có đủ thời gian để hồi phục. Bệnh lý sẽ cần phải được chẩn đoán và điều trị sớm để hạn chế tối đa các biến chứng nghiêm trọng không mong muốn. Cùng tìm hiểu chi tiết hơn về hội chứng bệnh lý này trong bài viết dưới đây.

Cấu tạo và chức năng của gân tứ đầu đùi

Gân cơ tứ đầu đùi xuất phát từ nơi gắn kết của cơ thẳng đùi, cơ rộng ngoài, cơ rộng trong với cơ rộng giữa và chúng liên kết với phần đỉnh của xương bánh chè. Gân này có nhiều lớp, kết hợp với xương bánh chè để tạo ra chuyển động duỗi cẳng chân. Hệ thống phức tạp này sẽ được kiểm soát bởi thần kinh và nuôi dưỡng từ mạch máu ở đùi.

Các cơ rộng ngoài, rộng giữa và rộng trong đóng vai trò quan trọng trong tổ hợp duỗi gối và duy trì sự ổn định khi xương bánh chè chuyển động. Cụ thể, cơ rộng ngoài, là cơ lớn nhất trong bốn cơ, khi co lại, sẽ kéo xương bánh chè đi ra phía ngoài. Cơ rộng trong, ngược lại, giúp duy trì sự ổn định bằng cách kéo xương bánh chè về phía trong. Cơ rộng giữa hỗ trợ giữ cho xương bánh chè ở vị trí chính giữa trong quá trình di chuyển.

Khi các cơ này hoạt động cùng nhau sẽ tạo ra chuyển động duỗi cẳng chân. ngoài ra, cơ thẳng đùi cũng đóng góp vào chuyển động gập háng.

Như vậy, mức độ tổn thương của gân tứ đầu sẽ xác định mức độ hạn chế khả năng duỗi gối. Các tổn thương nhỏ có tác động ít quan trọng, trong khi nứt hoặc gãy gân hoàn toàn sẽ gây mất chức năng duỗi.

Viêm gân tứ đầu đùi là gì?

Viêm gân tứ đầu hoặc bệnh gân tứ đầu là tình trạng tổn thương gân tứ đầu do tải trọng quá mức, thường là kết quả của việc chịu đựng áp lực lặp đi lặp lại trên hệ thống cơ. Bệnh lý này không chỉ xảy ra ở vận động viên mà còn ở những người không tham gia hoạt động thể thao.

Cụ thể, khi không có đủ thời gian để phục hồi, những tác động bên ngoài có thể dần dần thay đổi cấu trúc, gây ra thoái hóa gân từng giai đoạn. Nếu không được điều trị kịp thời, hậu quả cuối cùng có thể là vôi hóa gân, bị nứt ở phần nào đó hoặc nứt hoàn toàn gân tứ đầu.

Nguyên nhân gây ra viêm gân tứ đầu đùi

Nguyên nhân phổ biến nhất gây bệnh viêm gân tứ đầu đùi thường là do hoạt động lặp đi lặp lại quá mức, khiến cho gân không có đủ thời gian để hồi phục. Điều này thường xảy ra trong nhiều tình huống, bao gồm:

Hoạt động thể thao và lao động:

• Thực hiện các hoạt động thể thao hoặc lao động một cách quá mức.
• Chấn thương, nhảy bật, hoặc tiếp đất trên bề mặt cứng.

Tăng cường độ hoạt động đột ngột:

• Tăng cường độ hoạt động thể chất một cách đột ngột.
• Thực hiện các bài tập với tư thế không đúng.

Yếu tố nguy cơ:

• Chơi các môn thể thao đòi hỏi nhiều nhảy bật như bóng chuyền, bóng rổ;
• Thiếu khởi động trước khi tập luyện;
• Không có đủ thời gian để phục hồi sau luyện tập nặng.

Yếu tố tăng nguy cơ khác:

• Quá trình lão hóa làm cho gân trở nên ít linh hoạt và phục hồi chậm;
• Béo phì tăng áp lực lên gân;
• Bệnh mạn tính và rối loạn chuyển hóa như lupus ban đỏ, tiểu đường có thể làm giảm vận chuyển máu tới gân và tăng nguy cơ tổn thương.

Triệu chứng thường gặp

Viêm gân tứ đầu gây đau ở phần trước đầu gối, ngay trên xương bánh chè. Thông thường, cơn đau sẽ âm ỉ và có xu hướng tăng dần theo thời gian, đặc biệt khi ngồi lâu, ngồi xổm hoặc khi tham gia các hoạt động như chạy nhảy, đi bộ.

Trong một số trường hợp, các cơn đau có thể giảm nhẹ khi đang hoạt động và tái phát khi nghỉ ngơi. Các triệu chứng khác có thể bao gồm cả việc cảm thấy cứng khớp, đặc biệt là vào buổi sáng, sưng tấy, cảm giác đau khi sử dụng lực, yếu cơ và khả năng di chuyển giảm đi.

Khi bệnh tình trở nên nặng nề, nó có thể ảnh hưởng đến cả dáng đi và giới hạn khả năng di chuyển của đầu gối, khiến cho người bệnh khó khăn trong việc chịu đựng trọng lượng toàn bộ cơ thể.

Cách điều trị viêm gân cơ tứ đầu đùi

Sau khi xác định mức độ nghiêm trọng của tổn thương, bác sĩ sẽ lên một kế hoạch điều trị phù hợp. Dưới đây là một số chỉ định thông thường:

Điều trị không phẫu thuật

Đối với viêm gân tứ đầu, hướng điều trị thường giống như đối với viêm gân bánh chè, do hiếm gặp và thiếu bằng chứng hướng dẫn cụ thể. Phương pháp chính là điều trị bảo tồn hoặc điều chỉnh hoạt động gây đau và phục hồi chức năng qua bài tập kháng lực kiểm soát trong 6 – 12 tuần.

Điều trị hỗ trợ

Chườm đá, băng gối, đai cố định bánh chè nitroglycerin tại chỗ có thể hỗ trợ nếu tập luyện đơn thuần không đủ. Việc sử dụng đợt kháng viêm đường uống hoặc tại chỗ cũng giúp giảm đau.

Trong các biện pháp hỗ trợ, sóng xung kích là lựa chọn được nhiều bác sĩ ưa chuộng với nhiều bằng chứng chứng minh hiệu quả. Do đó, nếu không có sự cải thiện sau 6 – 12 tuần với tập luyện, có thể xem xét thực hiện sóng xung kích.

Điều trị thay thế

Các phương pháp thay thế như tiêm máu tự thân, tiêm huyết tương giàu tiểu cầu, tiêm glucocorticoid, tiêm tế bào gốc trưởng thành hiện chưa có bằng chứng hiệu quả, cần nghiên cứu thêm. Vì vậy, đến thời điểm hiện tại, không khuyến khích sử dụng các phương pháp này thông thường.

Phẫu thuật

Đa số trường hợp viêm gân ở đầu đùi đều có thể được điều trị thành công mà không cần phải thực hiện phẫu thuật. Tuy nhiên, nếu sau một thời gian tập luyện có kế hoạch và thử nghiệm các biện pháp hỗ trợ mà không thấy cải thiện triệu chứng thì quá trình điều trị nên được đánh giá lại với các bác sĩ chỉnh hình.

Biện pháp phòng ngừa

Có một số biện pháp hữu ích giúp ngăn chặn hiệu quả tình trạng viêm gân cơ tứ đầu đùi:

• Luyện tập đúng kỹ thuật: Thực hiện các bài tập thể dục và thể thao với kỹ thuật đúng để tránh chấn thương.
• Khởi động kỹ trước luyện tập: Luôn bắt đầu bằng quá trình khởi động kỹ trước khi bắt đầu luyện tập, giúp cơ bắt đầu hoạt động một cách nhẹ nhàng.
• Chọn giày dép phù hợp: Mang giày có kích thước vừa vặn, phù hợp với từng loại hoạt động để hỗ trợ chân và tránh áp lực không mong muốn lên vùng đầu gối.

Như vậy, trên đây là những thông tin cơ bản về tình trạng viêm cơ tứ đầu đùi. Để bạn hiểu được vai trò của nó, chăm sóc nó đúng cách, giúp ngăn ngừa các bệnh liên quan tới cơ tứ đầu đùi.