Viêm kết mạc có lây không? Dấu hiệu và cách phòng tránh

Viêm kết mạc là một bệnh lý về mắt khá phổ biến, thường gây đỏ, ngứa và khó chịu ở mắt. Nhiều người thắc mắc “viêm kết mạc có lây không”, bởi đây là yếu tố quan trọng ảnh hưởng đến cách phòng tránh và bảo vệ sức khỏe cho bản thân cũng như những người xung quanh. Việc hiểu rõ khả năng lây truyền của bệnh sẽ giúp chúng ta có biện pháp chăm sóc và phòng ngừa hiệu quả hơn.

Nguyên nhân gây viêm kết mạc

Kết mạc là lớp màng mỏng bao phủ lòng trắng mắt và mặt trong mí, nơi chứa nhiều mạch máu li ti. Khi lớp niêm mạc này chịu tác động của vi khuẩn, virus, dị nguyên hoặc các yếu tố kích ứng, mắt có thể xuất hiện đỏ, rát và tăng tiết dịch. Việc xác định nguyên nhân không chỉ giúp điều trị đúng hướng mà còn liên quan trực tiếp đến vấn đề viêm kết mạc có lây không.

Các nguyên nhân thường gặp gồm:

Viêm kết mạc do vi khuẩn

Một số vi khuẩn như Staphylococcus aureus, Haemophilus influenzae có thể xâm nhập vào mắt qua tay bẩn, khăn mặt nhiễm khuẩn, mỹ phẩm mắt kém vệ sinh hoặc việc sử dụng kính áp tròng không đúng cách. Đặc trưng của thể này là ghèn đặc màu vàng hoặc xanh, mí mắt dễ dính chặt vào buổi sáng.

Viêm kết mạc do virus

Virus, đặc biệt là adenovirus, là nguyên nhân phổ biến và có khả năng lây lan cao. Bệnh thường khởi phát ở một mắt rồi lan sang mắt còn lại, kèm theo chảy nước mắt nhiều, cảm giác cộm rát, đôi khi có các triệu chứng toàn thân như viêm họng, hắt hơi hoặc sốt nhẹ.

Viêm kết mạc dị ứng

Xảy ra ở người có cơ địa dị ứng khi tiếp xúc với phấn hoa, bụi mịn, lông thú, nấm mốc hoặc một số hóa chất, mỹ phẩm. Triệu chứng nổi bật là ngứa mắt dữ dội, chảy nước mắt trong, thường kèm hắt hơi hoặc nghẹt mũi.

Viêm kết mạc do kích ứng

Khói thuốc, Clo trong hồ bơi, hóa chất tẩy rửa hoặc bụi gió mạnh có thể gây kích ứng kết mạc tạm thời. Trường hợp này không liên quan đến nhiễm trùng.

Các nguyên nhân khác

Ngoài các nguyên nhân thường gặp, viêm kết mạc còn có thể khởi phát từ một số nguyên nhân khác như:

• Dị vật trong mắt (bụi, cát, lông nhỏ): Bụi, cát hoặc lông nhỏ bám trên bề mặt kết mạc có thể tạo ma sát gây viêm nếu không được lấy ra và rửa mắt đúng cách.
• Rối loạn tuyến lệ: Tắc nghẽn tuyến lệ khiến nước mắt không dẫn lưu tốt, gây kích ứng kéo dài và tăng nguy cơ viêm nhiễm.
• Sử dụng kính áp tròng không đúng quy trình: Đeo quá lâu, không sát khuẩn đúng quy trình hoặc dùng dung dịch bảo quản kém chất lượng tạo môi trường thuận lợi cho vi khuẩn phát triển và gây viêm.

Viêm kết mạc có lây không?

Để trả lời chính xác câu hỏi viêm kết mạc có lây không, cần dựa vào tác nhân gây bệnh. Không phải mọi trường hợp viêm kết mạc đều có khả năng lây lan, nhưng một số thể bệnh lại rất dễ truyền từ người này sang người khác trong sinh hoạt hằng ngày. Việc nhận biết sự khác biệt giữa từng nguyên nhân giúp chủ động bảo vệ bản thân và hạn chế lây sang người xung quanh.

Các trường hợp có khả năng lây:

• Viêm kết mạc do virus: Đây là nhóm có mức độ lây lan cao nhất. Virus có thể truyền từ người bệnh sang người khỏe qua giọt bắn khi ho, hắt hơi, qua tay chạm vào mắt rồi tiếp xúc lên bề mặt đồ vật, hoặc dùng chung vật dụng cá nhân. Một số trường hợp, người bệnh đã mang virus và có khả năng lây trước cả khi xuất hiện triệu chứng.
• Viêm kết mạc do vi khuẩn: Tình trạng này cũng có thể lây nhiễm, đặc biệt khi tiếp xúc với dịch tiết mắt, dùng chung khăn mặt, gối ngủ hoặc chạm vào đồ vật dính vi khuẩn. Mắt thường tiết ghèn đặc, dễ dính chặt khi ngủ dậy nên nguy cơ phát tán mầm bệnh cao hơn nếu vệ sinh không đảm bảo.

Các trường hợp không lây:

• Viêm kết mạc do dị ứng: Đây là phản ứng của cơ thể trước các dị nguyên như phấn hoa, lông thú, bụi nhà… nên không lây từ người này sang người khác.
• Viêm kết mạc do kích ứng: Khi mắt tiếp xúc hóa chất, khói bụi, hồ bơi chứa clo hoặc môi trường ô nhiễm, kết mạc có thể bị viêm nhưng hoàn toàn không mang tính lây nhiễm.

Như vậy, câu trả lời cho viêm kết mạc có lây không phụ thuộc rất lớn vào nguyên nhân cụ thể gây bệnh.

Dấu hiệu nhận biết viêm kết mạc có nguy cơ lây lan

Không phải mọi trường hợp viêm kết mạc đều mang tính truyền nhiễm. Tuy vậy, có một số biểu hiện đặc trưng giúp bạn sớm nhận biết tình trạng đang gặp phải có thể lan sang người khác hay không.

Những dấu hiệu thường gặp khi viêm kết mạc có tính lây:

• Đỏ mắt rõ rệt, lan đều ở lòng trắng.
• Cảm giác xốn, rát hoặc ngứa khiến người bệnh thường muốn dụi mắt.
• Tiết dịch bất thường như ghèn trắng, vàng hoặc dính thành mảng.
• Chảy nước mắt nhiều, có thể kèm theo sự nhạy sáng.
• Mí mắt dính chặt vào buổi sáng, khó mở mắt ngay sau khi thức dậy.

Phân biệt nguy cơ lây lan theo từng dạng viêm kết mạc:

Nhận diện sớm những dấu hiệu trên giúp bạn chủ động giữ khoảng cách, tránh dùng chung đồ cá nhân và giảm nguy cơ phát tán bệnh trong cộng đồng. Nếu triệu chứng tiến triển nhanh hoặc kéo dài, nên thăm khám sớm để được hướng dẫn điều trị phù hợp.

Các biện pháp phòng tránh viêm kết mạc

Viêm kết mạc do virus và vi khuẩn có khả năng lan truyền nhanh, vì vậy việc chủ động phòng ngừa đóng vai trò rất quan trọng. Dưới đây là những biện pháp giúp giảm nguy cơ mắc bệnh cũng như hạn chế lây nhiễm cho người xung quanh.

• Rửa tay bằng xà phòng hoặc dung dịch sát khuẩn trước khi chạm vào mắt.
• Tránh dụi mắt, đặc biệt khi tay chưa sạch.
• Không dùng chung khăn mặt, gối, mỹ phẩm mắt để hạn chế vi khuẩn, virus.
• Vệ sinh đồ dùng và bề mặt thường xuyên tiếp xúc, đặc biệt quan trọng khi trong nhà có người đang mắc bệnh.
• Sử dụng kính áp tròng đúng cách, ngưng dùng khi mắt đỏ.
• Đeo kính bảo hộ khi tiếp xúc khói bụi hoặc hóa chất.
• Hạn chế tiếp xúc gần khi mắt đang viêm.
• Thăm khám sớm nếu triệu chứng mắt đỏ kéo dài, sưng đau hoặc tiết dịch nhiều.

Giải đáp rõ ràng câu hỏi “viêm kết mạc có lây không” giúp mỗi người hiểu được mức độ nguy hiểm và cách bảo vệ bản thân trước nguy cơ lây nhiễm. Dù bệnh thường nhẹ, việc chăm sóc đúng cách và khám sớm khi triệu chứng kéo dài sẽ giúp hạn chế biến chứng và rút ngắn thời gian hồi phục. Nếu bạn vẫn còn băn khoăn về dấu hiệu lây lan hoặc cách phòng tránh viêm kết mạc, hãy chủ động hỏi ý kiến bác sĩ để được hướng dẫn phù hợp.