Viêm mũi có lây không? Cách phòng tránh viêm mũi

Viêm mũi có thể xuất phát từ nhiều nguyên nhân như dị ứng, thay đổi thời tiết, nhiễm khuẩn hoặc virus. Viêm mũi là một trong những bệnh lý hô hấp phổ biến có thể xuất hiện quanh năm và gây ảnh hưởng không nhỏ đến chất lượng cuộc sống. Nhiều người lo ngại về khả năng lây lan của bệnh nhưng không phải trường hợp nào cũng có nguy cơ truyền nhiễm. Việc hiểu rõ nguyên nhân gây viêm mũi và phân biệt các dạng bệnh sẽ giúp bạn nhận biết sớm và có biện pháp phòng tránh hiệu quả trong sinh hoạt hằng ngày.

Viêm mũi có lây không?

Tùy thuộc nguyên nhân gây bệnh. Một số thể viêm mũi có thể lây truyền trong khi nhiều loại viêm mũi khác hoàn toàn không có khả năng lây lan từ người sang người.

Viêm mũi dị ứng

Viêm mũi dị ứng là một bệnh lý không có khả năng lây truyền. Nguyên nhân gây bệnh là do hệ miễn dịch phản ứng quá mức với các yếu tố môi trường như phấn hoa, bụi mịn, nấm mốc hay lông động vật. Khi tiếp xúc với các dị nguyên này, cơ thể sản sinh kháng thể IgE khiến tế bào mast giải phóng histamin và các chất trung gian gây viêm. Triệu chứng điển hình gồm ngứa mũi, hắt hơi, nghẹt mũi và chảy nước mũi trong.

Viêm mũi vận mạch

Viêm mũi vận mạch cũng không phải là bệnh lây nhiễm. Đây là dạng viêm mũi không dị ứng, xảy ra do sự rối loạn hoạt động của hệ thần kinh tự động tại niêm mạc mũi. Tình trạng này khiến người bệnh thường xuyên bị nghẹt mũi, chảy nước mũi dai dẳng mà không tìm thấy nguyên nhân rõ ràng.

Rối loạn này liên quan đến sự mất cân bằng giữa thần kinh giao cảm và phó giao cảm, làm tăng tiết nhầy và gây sung huyết niêm mạc. Viêm mũi vận mạch không do virus hay vi khuẩn nên hoàn toàn không có nguy cơ lây lan trong cộng đồng.

Viêm mũi không do nhiễm trùng

Viêm mũi không do nhiễm trùng là nhóm bệnh viêm mũi không liên quan đến tác nhân vi sinh vật. Các nguyên nhân thường gặp gồm: Lệch vách ngăn mũi, biến dạng cuốn mũi, thay đổi hormone (ở phụ nữ mang thai hoặc tiền mãn kinh), thay đổi áp suất khí quyển hoặc tác dụng phụ của thuốc.

Do không có yếu tố truyền nhiễm, loại viêm mũi này không thể lây từ người này sang người khác.

Viêm mũi do virus hoặc vi khuẩn

Khác với các loại viêm mũi kể trên, viêm mũi do virus hoặc vi khuẩn có khả năng lây truyền, đặc biệt là qua đường hô hấp. Các tác nhân gây bệnh phổ biến gồm virus cúm, Rhinovirus, Coronavirus, RSV hoặc các loại vi khuẩn hô hấp.

Vi khuẩn và virus có thể phát tán qua giọt bắn khi người bệnh ho, hắt hơi hoặc nói chuyện. Khi xâm nhập vào cơ thể qua mũi miệng, chúng tấn công niêm mạc đường hô hấp, gây viêm mũi với triệu chứng sốt, ho, nghẹt mũi, chảy nước mũi, mệt mỏi...

Với câu hỏi viêm mũi có lây không thì trường hợp do virus hoặc vi khuẩn là có thể lây và cần cách ly hợp lý để tránh lây lan, nhất là trong cộng đồng, trường học và môi trường làm việc.

Những lưu ý khi cách ly người bị viêm mũi

Thắc mắc viêm mũi có lây không thường khiến nhiều người lo ngại khi sống chung với người bệnh. Thực tế, không phải tất cả các trường hợp viêm mũi đều cần cách ly. Dưới đây là những lưu ý quan trọng:

• Người bị viêm mũi dị ứng, viêm mũi vận mạch hoặc viêm mũi không do nhiễm trùng không cần cách ly vì các dạng bệnh này không có khả năng lây qua tiếp xúc hay đường hô hấp.
• Trường hợp viêm mũi do virus hoặc vi khuẩn thì nên chủ động cách ly để tránh lây lan cho người khác, đặc biệt là người cao tuổi, trẻ nhỏ, phụ nữ mang thai và người có bệnh nền.
• Nên cách ly tại phòng riêng thông thoáng và được vệ sinh thường xuyên. Nếu không có phòng riêng thì giường bệnh nhân nên cách giường người khác ít nhất 2 mét.
• Hạn chế tối đa việc ra ngoài phòng riêng hay tiếp xúc với người khác trong gia đình.
• Ăn uống riêng, không dùng chung bát đũa hoặc ly uống nước.
• Luôn đeo khẩu trang đúng cách và rửa tay thường xuyên bằng xà phòng hoặc dung dịch sát khuẩn.
• Theo dõi sát các triệu chứng như ho, sốt, đau họng hay nghẹt mũi để xử lý kịp thời.
• Rác thải như khẩu trang, khăn giấy đã sử dụng cần được bỏ vào túi riêng để tránh phát tán mầm bệnh.

Cách phòng tránh viêm mũi lây nhiễm

Viêm mũi do virus hoặc vi khuẩn có khả năng lây lan nhanh chóng qua đường hô hấp và tiếp xúc. Do đó, việc chủ động phòng ngừa là rất cần thiết để giảm thiểu nguy cơ mắc bệnh và tránh lây lan cho người khác.

Sau khi đã hiểu được viêm mũi có lây không thì bạn cần lưu ý những điều sau đây để phòng tránh hiệu quả:

• Đeo khẩu trang khi ra ngoài, đặc biệt ở nơi đông người hay khu vực có dịch cúm.
• Che kín miệng và mũi khi ho hay hắt hơi bằng khuỷu tay áo hoặc khăn giấy dùng một lần.
• Khẩu trang và khăn giấy đã sử dụng cần được vứt vào thùng rác có nắp đậy đúng quy định.
• Rửa tay thường xuyên bằng xà phòng hoặc dung dịch sát khuẩn tay nhanh sau khi tiếp xúc với người khác hay các bề mặt công cộng.
• Làm sạch và khử khuẩn định kỳ các vật dụng thường xuyên chạm vào như điện thoại, tay nắm cửa, bàn ghế…
• Hạn chế tiếp xúc gần với người có dấu hiệu cúm hoặc các triệu chứng đường hô hấp.
• Tăng cường miễn dịch bằng chế độ ăn uống đủ dinh dưỡng, nghỉ ngơi hợp lý, tập thể dục đều đặn và tiêm phòng vắc xin cúm hàng năm.
• Nếu xuất hiện các biểu hiện như nghẹt mũi, chảy nước mũi, ho, sốt… kéo dài trên 3 ngày thì nên đến cơ sở y tế để khám và điều trị kịp thời.

Viêm mũi không phải lúc nào cũng là bệnh truyền nhiễm, tuy nhiên nếu nguyên nhân là do virus hoặc vi khuẩn thì khả năng lây lan là hoàn toàn có thể xảy ra. Hiểu đúng viêm mũi có lây không và áp dụng các biện pháp phòng tránh như đeo khẩu trang, rửa tay thường xuyên và tăng cường miễn dịch sẽ giúp hạn chế nguy cơ lây nhiễm và bảo vệ sức khỏe hiệu quả trong mùa cao điểm của bệnh hô hấp.