Xạ trị ung thư máu là gì? Các phương pháp điều trị ung thư máu

Ung thư máu là một loại ung thư nguy hiểm, xảy ra khi cơ thể xuất hiện sự tăng sinh bất thường của các tế bào bạch cầu. Bệnh ung thư máu ác tính được phân loại thành nhiều thể khác nhau. Quá trình điều trị bệnh này thường phức tạp, đòi hỏi chi phí cao và đi kèm với nguy cơ tử vong lớn. Theo dõi bài viết dưới đây để cùng tìm hiểu về các phương pháp điều trị trong đó có xạ trị ung thư máu.

Ung thư máu là gì?

Ung thư máu hay còn gọi là bệnh bạch cầu cấp, là một bệnh lý ác tính ảnh hưởng đến hệ thống tạo máu. Vì các tế bào ung thư có thể di chuyển đến nhiều nơi trong cơ thể, bệnh nhân thường có biểu hiện triệu chứng ở nhiều bộ phận khác nhau. Ung thư máu gồm ba loại chính là: Bạch cầu cấp, Lympho và đa u tủy xương, với mỗi loại có đặc điểm bệnh lý, phương pháp điều trị và tiên lượng riêng.

Đây là một bệnh lý tiến triển nhanh; nếu không điều trị sớm, tế bào ác tính sẽ làm gián đoạn quá trình tạo máu tự nhiên và có thể gây tử vong. Ngược lại, việc chẩn đoán và điều trị kịp thời, chính xác có thể giúp bệnh nhân đẩy lùi bệnh.

Ung thư máu có chữa được không?

Không phải bệnh nhân nào cũng dễ dàng chấp nhận chẩn đoán ung thư máu và thường có những băn khoăn như “ung thư máu có thể chữa khỏi không?”. Dù đây là một bệnh lý ác tính nguy hiểm, nhưng trong thời gian gần đây, các phương pháp điều trị tiên tiến đã mang lại nhiều tiến bộ lớn trong việc điều trị bệnh.

Việc trả lời chính xác câu hỏi ung thư máu có chữa được hay không là rất khó, vì tiên lượng phụ thuộc vào nhiều yếu tố như:

• Loại ung thư máu.
• Đặc điểm bệnh và mức độ nghiêm trọng của triệu chứng.
• Giai đoạn phát hiện bệnh.
• Độ tuổi và tình trạng sức khỏe chung của bệnh nhân.
• Phương pháp điều trị, cũng như khả năng đáp ứng của từng bệnh nhân.
• Yếu tố tài chính.
• Ý chí điều trị, thái độ lạc quan của bệnh nhân, cũng như sự hỗ trợ từ gia đình và người thân.

Phần lớn các trường hợp bạch cầu cấp ở trẻ em có khả năng chữa khỏi nếu phát hiện sớm và điều trị đúng cách. Trong khi đó, tỷ lệ chữa khỏi bạch cầu cấp ở người lớn chỉ khoảng 40% và còn phụ thuộc vào nhiều yếu tố khác. Các loại ung thư máu có tỷ lệ đáp ứng tốt với điều trị khá cao, với khoảng 75% bệnh nhân u lympho không Hodgkin có kết quả điều trị khả quan và tỷ lệ khỏi bệnh của u lympho Hodgkin có thể đạt tới 80%, nếu bệnh được phát hiện sớm và điều trị đầy đủ.

Phương pháp xạ trị ung thư máu

Xạ trị ung thư máu là phương pháp điều trị ung thư bằng cách sử dụng các tia năng lượng cao (tia X hoặc các loại tia khác) nhằm tiêu diệt tế bào ung thư. Bác sĩ phụ trách liệu pháp này được gọi là bác sĩ chuyên khoa X-quang. Phương pháp phổ biến nhất là xạ trị chùm tia ngoài, tức là các tia phóng xạ được chiếu từ bên ngoài cơ thể. Do AML hiện diện trong máu, nên xạ trị thường chỉ được áp dụng khi tế bào ung thư bạch cầu lan đến não hoặc để làm giảm kích thước sarcoma tủy sống.

Các tác dụng phụ của xạ trị bao gồm cảm giác mệt mỏi, phản ứng da, khó tiêu, đau dạ dày và giảm nhu động ruột. Phần lớn các tác dụng phụ này sẽ dần biến mất sau khi kết thúc liệu trình xạ trị.

Các phương pháp điều trị ung thư máu khác

Phương pháp hóa trị

Hóa trị là phương pháp điều trị chủ yếu cho bệnh ung thư máu, trong đó các loại hóa chất được sử dụng nhằm tiêu diệt tế bào ác tính. Liệu pháp này hoạt động bằng cách ngăn chặn hoặc làm chậm quá trình phát triển của các tế bào ung thư trong cơ thể. Tùy thuộc vào từng loại ung thư máu và mức độ tiến triển của bệnh, bác sĩ sẽ quyết định áp dụng liệu pháp đơn hóa trị (sử dụng một loại hóa chất duy nhất) hoặc đa hóa trị (phối hợp nhiều loại hóa chất). Trong đa hóa trị, các loại thuốc khác nhau được sử dụng nhằm tấn công tế bào ung thư theo nhiều cơ chế, giúp tăng cường hiệu quả điều trị và giảm khả năng kháng thuốc của tế bào ung thư.

Ghép tủy (Ghép tế bào gốc)

Các phương pháp ghép tủy chính hiện nay bao gồm:

Ghép tự thân (tự ghép)

Với phương pháp này, tế bào gốc được lấy trực tiếp từ cơ thể bệnh nhân, thông qua máu ngoại vi được huy động hoặc dịch tủy xương và sau đó được bảo quản bằng phương pháp đông lạnh. Trước khi ghép lại, bệnh nhân sẽ trải qua điều trị bằng hóa chất hoặc xạ trị để loại bỏ các tế bào ung thư còn sót. Sau đó, các tế bào gốc đã được lưu trữ sẽ được truyền trở lại để tái tạo hệ thống tạo máu, giúp giảm thời gian suy tủy. Phương pháp ghép tế bào gốc tự thân thường được sử dụng để điều trị các bệnh ung thư máu ác tính như đa u tủy xương, u lympho không Hodgkin và u lympho Hodgkin.

Ghép đồng loài (dị ghép)

Đối với ghép đồng loài, tế bào gốc sẽ được thu thập từ một người hiến có kháng nguyên bạch cầu người (HLA) phù hợp hoàn toàn hoặc một phần với bệnh nhân. Người hiến có thể là anh chị em ruột, bố mẹ hoặc người không cùng huyết thống nhưng có HLA tương thích. Nguồn tế bào gốc cho ghép đồng loài có thể lấy từ máu ngoại vi, dịch tủy xương hoặc máu dây rốn. Phương pháp này được chỉ định cho các trường hợp bệnh nhân mắc các loại ung thư máu ác tính.

Một số phương pháp điều trị khác

Ngoài các phương pháp điều trị xạ trị ung thư máu, hóa trị và ghép tế bào gốc đã được áp dụng rộng rãi, còn có thêm một số liệu pháp khác đang được sử dụng và phát triển. Những phương pháp này bao gồm:

• Liệu pháp nhắm mục tiêu: Phương pháp này tập trung vào các đặc điểm bất thường của tế bào ung thư để tiêu diệt chúng một cách có chọn lọc. Trước khi điều trị, bệnh nhân sẽ được kiểm tra xem liệu liệu pháp nhắm mục tiêu có phù hợp hay không, giúp xác định mức độ đáp ứng của tế bào ung thư với liệu pháp.
• Liệu pháp miễn dịch: Liệu pháp miễn dịch sử dụng hệ miễn dịch của chính bệnh nhân để chống lại ung thư, tăng cường khả năng phát hiện và tiêu diệt tế bào ác tính của các tế bào miễn dịch. Đối với một số loại bệnh bạch cầu cấp, liệu pháp CAR-T có thể được áp dụng, đây là phương pháp đặc biệt lấy tế bào T của bệnh nhân, sau đó tái lập trình thành các tế bào CAR-T có chứa thụ thể kháng nguyên để nhận diện và tiêu diệt tế bào ung thư.
• Thử nghiệm lâm sàng: Ngoài các phương pháp điều trị được phê duyệt, bệnh nhân có thể chọn tham gia các thử nghiệm lâm sàng nhằm tìm kiếm các phương pháp điều trị ung thư mới. Tuy nhiên, vì thử nghiệm lâm sàng chưa chắc chắn về mức độ hiệu quả và rủi ro, bệnh nhân nên trao đổi kỹ lưỡng với bác sĩ trước khi tham gia.

Như vậy bài viết về phương pháp xạ trị ung thư máu đã khép lại. Có thể thấy rằng xạ trị là một phương pháp quan trọng trong điều trị ung thư máu, giúp tiêu diệt các tế bào ung thư và ngăn ngừa sự lan rộng của chúng. Tuy không phải là lựa chọn điều trị duy nhất, nhưng khi kết hợp với các phương pháp khác như hóa trị hoặc cấy ghép tế bào gốc, xạ trị có thể mang lại hiệu quả tích cực trong việc kéo dài tuổi thọ và cải thiện chất lượng sống của bệnh nhân.