Xét nghiệm Cystatin C có ý nghĩa gì đối với sức khỏe thận?

Các bệnh liên quan đến cơ quan thận là một trong những mối quan tâm lớn đối với sức khỏe cộng đồng. Chức năng thận suy giảm sẽ có thể dẫn đến các hậu quả như thiếu máu, bệnh tim mạch, sưng phù. Chính vì vậy bạn nên thăm khám để có thể kịp thời phát hiện và điều trị nếu có dấu hiệu ảnh hưởng đến thận.  Xét nghiệm Cystatin C có thể giúp bạn kiểm soát sức khỏe thận của mình tốt hơn. Bài viết này sẽ giúp bạn tìm hiểu thêm về loại xét nghiệm này.

Cystatin C là gì?

Cystatin C là một protein được sản xuất bởi các tế bào có nhân trong cơ thể. Các đặc tính của nó được coi là một dấu hiệu nhạy cảm được dùng để đánh giá chức năng thận, đặc biệt là trong quá trình đầu của bệnh. Ngoài vai trò là chất đánh giá chức năng thận, Cystatin C còn đóng vai trò sinh lý và bệnh lý bao gồm tăng sinh và phát triển tế bào, điều hòa miễn dịch, phản ứng viêm, di căn các khối u và rối loạn thoái hóa thần kinh. 

Các tiểu cầu thận lọc Cystatin C khỏi máu, còn nước, chất hòa tan và chất thải được đào thải thông qua các mạch máu nhỏ trong thận mà vẫn giữ lại các tế bào máu và protein có kích thước lớn hơn. Sau khi đi qua cầu thận tạo thành dịch lọc, thận sẽ tái hấp thu Cystatin C, glucose và các chất khác. Tuy nhiên Cystatin C sau khi được tái hấp thu sẽ bị phân hủy và không trở lại vào máu.

Xét nghiệm Cystatin C là gì?

Xét nghiệm Cystatin C là một loại xét nghiệm máu khá nhạy nhằm mục đích kiểm tra sức khỏe thận của bạn. Bên cạnh đó, chỉ số Cystatin C còn được dùng để tính tỷ lệ lọc cầu thận (GFR).

Thông thường trước khi tìm đến xét nghiệm Cystatin C, bác sĩ sẽ chỉ kiểm tra eGFR (tỷ lệ lọc cầu thận ước tính) thông qua xét nghiệm máu tìm creatinine - sản phẩm thải do cơ bắp cơ thể tạo ra. Nhưng khác với creatinine, Cystatin C không bị khối lượng cơ ảnh hưởng quá nhiều đến kết quả xét nghiệm, vì vậy loại xét nghiệm này được tin cậy để ước tính chính xác hơn về GFR.

Xét nghiệm Cystatin C có thể có ích nếu:

• Trường hợp các xét nghiệm liên quan đến chức năng thận trước đó không đưa ra được kết quả rõ ràng, bác sĩ sẽ muốn bạn tiến hành xét nghiệm Cystatin để kiểm tra lại chắc chắn hơn.
• Đối tượng bệnh nhân thuộc nhóm người lớn tuổi hoặc có nhiều cơ thì mức creatinin có thể thay đổi. Vì vậy lựa chọn xét nghiệm Cystatin C ở các bệnh nhân này sẽ có thể nhận được kết quả rõ ràng hơn.

Khi thận hoạt động bình thường thì nồng độ Cystatin C có trong máu được duy trì ở mức độ ổn định. Tuy nhiên, khi chức năng thận suy giảm, Cystatin C sẽ tăng lên, đối lập là GFR giảm xuống và dẫn đến việc giúp phát hiện kịp thời điều trị các bất thường về thận để giảm nguy cơ tiến triển nặng.

Xét nghiệm Cystatin C diễn ra như thế nào?

Xét nghiệm Cystatin C thường được lựa chọn nếu những kết quả của các xét nghiệm khác liên quan không đem lại một kết quả hài lòng, chẳng hạn như xét nghiệm creatinin hoặc độ thanh thải creatinin. Ngoài ra, đối với những người lớn tuổi thì xét nghiệm này ngoài mục đích xem xét sức khỏe thận thì còn giúp bác sĩ tìm hiểu về nguy cơ mắc biến chứng trên tim của bệnh nhân.

Khi tiến hành xét nghiệm, nhân viên y tế sẽ lấy mẫu máu tĩnh mạch bằng kim và được thu vào lọ. Không dùng mẫu từ nước tiểu để xét nghiệm Cystatin C vì Cystatin C được tái hấp thu từ dịch lọc cầu thận và sau đó được chuyển hóa ở thận, vì vậy sẽ không thể phát hiện Cystatin C trong nước tiểu.

Phạm vi nồng độ bình thường của Cystatin C trong máu là 0,62 - 1,15 mg/L. Tuy nhiên phạm vi tham chiếu này có thể thay đổi tùy thuộc vào phương pháp xét nghiệm được sử dụng.

Tuy Cystatin C không bị tác động nhiều bởi tuổi tác và khối lượng cơ, nhưng sẽ bị ảnh hưởng bởi các yếu tố khác ở một số bệnh nhân. Bên cạnh GFR, sau đây là một vài các yếu tố có thể ảnh hưởng đến sự tăng giảm nồng độ Cystatin C trong máu:

• Sử dụng các thuốc steroid;
• Tình trạng béo phì;
• Viêm mãn tính;
• Cường giáp;
• Hút thuốc lá.

Kết quả xét nghiệm Cystatin C có ý nghĩa gì?

Kết quả xét nghiệm mức độ Cystatin C trong máu, phản ánh tốc độ lọc cầu thận và cung cấp ước tính về chức năng thận. Đặc biệt, những kết quả này còn khác nhau tùy thuộc vào phương pháp xét nghiệm được sử dụng.

• Nồng độ Cystatin C trong máu cao biểu thị GFR thấp, vì vậy làm giảm khả năng lọc chất thải từ máu qua thận. Chức năng thận bị suy giảm sẽ làm gia tăng nguy cơ mắc các bệnh về thận như suy thận mãn tính, bệnh về tim như suy tim, đột quỵ và có khả năng dẫn đến tử vong.
• Nồng độ Cystatin C trong máu thấp sẽ dẫn đến tình trạng giảm khối lượng cơ hoặc giảm sản xuất Cystatin C đối với một số tình trạng nhất định.

Để có thể đánh giá kết quả xét nghiệm Cystatin C, bác sĩ sẽ thực hiện cùng với các đánh giá lâm sàng khác kết hợp với tiền sử bệnh để có cái nhìn tổng quan và cụ thể hơn đối với sức khỏe thận của bệnh nhân.

Để đảm bảo sức khỏe tốt thì cần phải có sức khỏe thận tốt. Lựa chọn xét nghiệm Cystatin C sẽ đem đến một kết quả rõ ràng hơn về chức năng thận. Mong rằng bài viết này đem đến cho bạn thông tin về xét nghiệm Cystatin C có ý nghĩa như thế nào đối với sức khỏe thận để bạn có cái nhìn rõ ràng hơn về loại xét nghiệm này.