Xét nghiệm Fibronectin phát hiện nguy cơ sinh non

Sinh non là nguyên nhân hàng đầu gây bệnh tật và tử vong ở trẻ sơ sinh, không những thế, nó còn gây tổn hại đến sức khỏe tâm lý xã hội của các bậc cha mẹ. Cho nên, việc chẩn đoán nguy cơ sinh non rất quan trọng để giảm những tác động tiêu cực. Xét nghiệm Fibronectin của thai nhi là phương pháp sàng lọc sinh non an toàn và hiệu quả sẽ được đề cập trong bài viết này. 

Sinh non nguy hiểm như thế nào?

Sinh non được chỉ định cho tất cả các ca sinh nở trong khoảng thời gian từ tuần thứ 24 - 36 của thai kỳ, chiếm 70% tỷ lệ tử vong chu sinh. Nhiều trẻ sinh non có thể sống sót có nguy cơ mắc các bệnh lý nghiêm trọng như loạn sản phế quản phổi, xuất huyết não thất, xơ hóa sau thủy tinh thể, các vấn đề về phát triển thần kinh và khó khăn về nhận thức. Biến chứng sinh non là nguyên nhân hàng đầu gây tử vong ở trẻ em dưới 5 tuổi.

Phụ nữ có nguy cơ cao sinh non bao gồm:

• Mang song thai hoặc đa thai;
• Thiếu dinh dưỡng nặng khi mang thai;
• Đã từng sinh non;
• Vỡ ối sớm hoặc sảy thai muộn;
• Phẫu thuật cổ tử cung trước đó;
• Tử cung bất thường hoặc cổ tử cung ngắn hơn 25mm.

Việc chẩn đoán sớm là điều vô cùng quan trọng trong việc giảm tỷ lệ sinh non và chi phí chăm sóc. Xét nghiệm sinh hóa tìm Fibronectin của thai nhi dường như là phương pháp sàng lọc sinh non an toàn, đơn giản và hiệu quả nhất.

Xét nghiệm Fibronectin là gì?

Fibronectin là gì?

Fibronectin (FN) là một glycoprotein đa chức năng, có kích thước dao động từ 230 - 270kDa và thường tồn tại dưới dạng dimer. Nó đóng vai trò quan trọng trong nhiều quá trình sinh học như giúp tăng cường khả năng vận động, tăng sinh và biến đổi của tế bào ở các nguyên bào xương và nguyên bào sợi, điều chỉnh quá trình cầm máu, tái tạo mô trong quá trình tạo phôi, chữa lành vết thương,...

Fibronectin được phân thành hai loại:

• Fibronectin huyết tương: Được tổng hợp chủ yếu bởi tế bào gan và lưu thông trong máu với nồng độ cao (khoảng 300µg/mL);
• Fibronectin tế bào: Được sản xuất cục bộ bởi nhiều loại tế bào bao gồm nguyên bào sợi, tế bào sụn, tế bào cơ và tế bào hoạt dịch. Fibronectin tế bào đã được chứng minh là có hiệu quả gấp 50 lần trong việc khôi phục sự liên kết và hình thái nguyên bào sợi bình thường sau khi biến đổi tế bào và cũng cho thấy hiệu quả trong quá trình ngưng kết hồng cầu cao hơn hơn Fibronectin huyết tương.

Những thay đổi về nồng độ Fibronectin trong mô và dịch cơ thể đã được báo cáo trong nhiều tình trạng bệnh khác nhau. Nồng độ Fibronectin tăng cao là do tăng tổng hợp các cytokine tiền viêm và giải phóng ma trận ngoại bào chứa Fibronectin, có thể gặp ở bệnh nhân viêm mạch máu dạng thấp, bệnh mạch máu collagen, đái tháo đường, bệnh phổi tắc nghẽn mãn tính, bệnh tim thiếu máu cục bộ,...

Xét nghiệm Fibronectin có vai trò gì?

Fibronectin của thai nhi (FFN) hoạt động như chất keo liên kết để gắn màng ối vào tử cung. Nó tăng cao trong dịch tiết cổ tử cung trong 24 tuần đầu của thai kỳ nhưng giảm dần từ tuần 24 đến 34 ở thai kỳ bình thường. Sự hiện diện của FFN trong dịch tiết âm đạo sau tuần 22 thường chỉ ra rằng đã xảy ra sự gián đoạn liên kết tử cung và nhau thai. Khi nồng độ của nó trong dịch tiết cổ tử cung từ tuần thứ 22 - 36 của thai kỳ là ≥ 50ng/mL là dấu hiệu cảnh báo sinh non ở phụ nữ mang thai không có triệu chứng đẻ non hay những phụ nữ có triệu chứng đe dọa sinh non. Phụ nữ mang thai có triệu chứng với xét nghiệm Fibronectin thai nhi dương tính có nguy cơ sinh non trong vòng 7 ngày tiếp theo và sinh non khi thai chưa đủ 36 tuần.

Cách thực hiện xét nghiệm Fibronectin

Mẫu Fibronectin được lấy trong quá trình kiểm tra bằng mỏ vịt, bằng cách sử dụng tăm bông dacron đưa vào phần sau của âm đạo và để giữ trong 10 giây. Sau đó, đặt tăm bông vào dung dịch đệm và phân tích ngay lập tức, bằng cách hút 200µL mẫu vào hộp chứa dải xét nghiệm sắc ký miễn dịch được đọc bằng thiết bị tự động đặt cạnh giường. Bất kỳ nhân viên y tế có khả năng sử dụng mỏ vịt âm đạo đều có thể thực hiện thủ thuật này mà không cần đào tạo nhiều.

Không nên thực hiện kiểm tra kỹ thuật số cổ tử cung trước khi xét nghiệm FFN, không sử dụng gel bôi trơn, không quan hệ tình dục trong 48 giờ trước khi thực hiện xét nghiệm này, không đặt dụng cụ đặt âm đạo trong vòng 24 giờ, không chảy máu âm đạo hoặc rò rỉ, không khuyến cáo sử dụng khi đã xác nhận vỡ ối thai nhi vì điều này có thể dẫn đến các giá trị dương tính giả.

Tóm lại, xét nghiệm Fibronectin trong dịch cổ tử cung đã được chứng minh là rất hữu ích trong việc dự đoán chuyển dạ sinh non thực sự. Xét nghiệm Fibronectin dương tính của thai nhi giúp nâng cao khả năng của bác sĩ lâm sàng trong việc dự đoán sinh non ở nhóm phụ nữ mang thai không có triệu chứng hoặc nhóm phụ nữ mang thai có triệu chứng không rõ ràng. Do đó, việc giảm tỷ lệ sinh non thông qua việc sử dụng xét nghiệm Fibronectin của thai nhi sẽ giúp giảm các biến chứng, tỷ lệ mắc bệnh, tỷ lệ tử vong và chi phí chăm sóc do sinh non.

Xem thêm:

• Xét nghiệm sàng lọc ADN ngoại bào là như thế nào?
• Xét nghiệm định lượng Phospho cho biết điều gì?