Xét nghiệm xuất huyết giảm tiểu cầu là gì? Quy trình thực hiện

Khi cơ thể xuất hiện các dấu hiệu như dễ bầm tím, chảy máu chân răng hoặc chảy máu kéo dài không rõ nguyên nhân, bác sĩ thường chỉ định thực hiện xét nghiệm đánh giá giảm tiểu cầu kèm xuất huyết để tìm hiểu nguyên nhân. Cùng tìm hiểu chi tiết về xét nghiệm này, từ quy trình thực hiện đến cách đọc kết quả, trong nội dung dưới đây.

Xét nghiệm xuất huyết giảm tiểu cầu là gì?

Xét nghiệm xuất huyết giảm tiểu cầu là một xét nghiệm huyết học nhằm đánh giá số lượng và chất lượng tiểu cầu trong máu, giúp phát hiện tình trạng giảm tiểu cầu, nguyên nhân dẫn đến hiện tượng chảy máu bất thường hoặc xuất huyết tự phát. Tiểu cầu đóng vai trò quan trọng trong quá trình cầm máu và đông máu, giúp cơ thể hạn chế mất máu khi có tổn thương.

Khi số lượng tiểu cầu giảm do rối loạn miễn dịch, nhiễm trùng, tác dụng phụ của thuốc hoặc bệnh lý tủy xương, khả năng đông máu sẽ suy giảm, khiến người bệnh dễ bị bầm tím, chảy máu cam hoặc chảy máu kéo dài. Xét nghiệm này giúp bác sĩ xác định nguyên nhân và mức độ giảm tiểu cầu, từ đó đưa ra hướng điều trị phù hợp, phòng ngừa biến chứng xuất huyết nghiêm trọng. Đây là bước quan trọng trong chẩn đoán các bệnh lý huyết học và đánh giá chức năng đông máu của cơ thể.

Xét nghiệm đánh giá giảm tiểu cầu bao gồm những gì?

Để xác định nguyên nhân và mức độ của bệnh xuất huyết giảm tiểu cầu, bác sĩ sẽ chỉ định thực hiện một loạt xét nghiệm chuyên sâu nhằm đánh giá toàn diện tình trạng tế bào máu và hoạt động của tủy xương. Các xét nghiệm này không chỉ giúp chẩn đoán chính xác mà còn hỗ trợ định hướng phương pháp điều trị phù hợp.

Xét nghiệm tổng phân tích máu tế bào ngoại vi

Đây là xét nghiệm cơ bản và quan trọng đầu tiên trong chẩn đoán xuất huyết giảm tiểu cầu. Mục đích là để đếm số lượng và đánh giá đặc điểm của các tế bào máu.

Kết quả xét nghiệm sẽ cho biết:

• Số lượng tiểu cầu: Giảm đáng kể so với ngưỡng bình thường (<150 G/L) là dấu hiệu gợi ý tình trạng xuất huyết giảm tiểu cầu.
• Số lượng hồng cầu và huyết sắc tố (Hb): Giúp phát hiện thiếu máu kèm theo.
• Số lượng và công thức bạch cầu (WBC): Dùng để đánh giá tình trạng nhiễm trùng hoặc rối loạn sinh máu.

Xét nghiệm tủy đồ

Khi nghi ngờ có rối loạn trong quá trình sinh tiểu cầu tại tủy xương, bác sĩ sẽ chỉ định chọc hút dịch tủy xương để thực hiện xét nghiệm tủy đồ. Đây là phương pháp chuyên sâu nhằm quan sát trực tiếp tế bào máu đang được sản xuất trong tủy.

Mẫu dịch tủy được nhuộm và soi dưới kính hiển vi để:

• Phát hiện tế bào ác tính (gợi ý bệnh lý ác tính huyết học như leukemia).
• Đánh giá các dòng tế bào máu (hồng cầu, bạch cầu, tiểu cầu) có phát triển bình thường hay không.
• Xác định mật độ tế bào tủy và số lượng mẫu tiểu cầu.

Do thủ thuật có thể gây đau, bác sĩ sẽ tiến hành gây tê tại chỗ, đảm bảo an toàn và giảm cảm giác khó chịu cho người bệnh.

Các xét nghiệm bổ sung khác

Tùy theo tình trạng lâm sàng, bác sĩ có thể chỉ định một số xét nghiệm hỗ trợ để xác định nguyên nhân chính xác và loại trừ các bệnh lý liên quan:

• Xét nghiệm vi sinh: Kiểm tra sự hiện diện của các tác nhân gây bệnh như Anti-HIV, HBsAg, Anti-HCV, nhằm phát hiện giảm tiểu cầu do nhiễm virus.
• Xét nghiệm miễn dịch học: Bao gồm ANA, LE cell, TSH, FT3, FT4, giúp phát hiện các bệnh tự miễn hoặc rối loạn nội tiết liên quan đến giảm tiểu cầu.
• Các xét nghiệm đánh giá thiếu máu kèm theo: Hồng cầu lưới, sắt huyết thanh, ferritin, LDH, bilirubin giúp xác định nguyên nhân đồng thời gây rối loạn huyết học.

Quy trình thực hiện xét nghiệm chẩn đoán giảm tiểu cầu

Xét nghiệm huyết học trong giảm tiểu cầu là một quy trình y khoa được thực hiện nhằm đánh giá chính xác nguyên nhân gây giảm số lượng tiểu cầu trong máu.

Khám lâm sàng và chỉ định xét nghiệm

Trước khi tiến hành, bác sĩ sẽ khai thác bệnh sử và thăm khám tổng quát để nhận định các dấu hiệu nghi ngờ, chẳng hạn như:

• Chấm xuất huyết, bầm tím không rõ nguyên nhân, chảy máu chân răng, chảy máu cam, rong kinh ở nữ giới…
• Tiền sử dùng thuốc, nhiễm virus, bệnh lý tự miễn hoặc di truyền.

Dựa trên các biểu hiện lâm sàng, bác sĩ sẽ chỉ định các xét nghiệm cần thiết, bao gồm xét nghiệm máu, xét nghiệm tủy đồ và một số xét nghiệm hỗ trợ khác.

Lấy mẫu máu và thực hiện xét nghiệm

Bước đầu tiên trong quy trình là lấy mẫu máu tĩnh mạch, thường tại vị trí khuỷu tay. Mẫu máu sẽ được đưa đến phòng xét nghiệm để thực hiện:

• Xét nghiệm tổng phân tích tế bào máu (CBC) nhằm đếm số lượng tiểu cầu và các thành phần máu khác.
• Định lượng creatinine, urê hoặc các chỉ số miễn dịch nếu cần xác định nguyên nhân sâu hơn.

Trong trường hợp cần đánh giá chức năng sinh máu tại tủy, bác sĩ có thể tiến hành chọc hút tủy xương (tủy đồ) để quan sát trực tiếp sự phát triển của tế bào máu. Thủ thuật này được gây tê tại chỗ, đảm bảo an toàn cho người bệnh.

Phân tích và đọc kết quả

Kết quả xét nghiệm được bác sĩ chuyên khoa huyết học phân tích và đối chiếu với giá trị tham chiếu.

• Nếu số lượng tiểu cầu giảm (<150 G/L) và không có bất thường ở các dòng tế bào khác, có thể nghi ngờ xuất huyết giảm tiểu cầu miễn dịch (ITP).
• Nếu đồng thời có rối loạn hồng cầu, bạch cầu, cần xem xét các nguyên nhân khác như bệnh lý tủy xương, nhiễm trùng hoặc tác dụng phụ thuốc.

Hy vọng những thông tin trên đã giúp bạn hiểu rõ hơn về xét nghiệm xuất huyết giảm tiểu cầu, cũng như tầm quan trọng của việc thực hiện xét nghiệm sớm để phát hiện kịp thời các bất thường về máu. Nếu bạn nhận thấy các dấu hiệu như dễ bầm tím, chảy máu cam, hoặc mệt mỏi bất thường, hãy chủ động thăm khám chuyên khoa huyết học để được tư vấn và xét nghiệm sớm, bảo vệ sức khỏe toàn thân một cách hiệu quả nhất.