Da khô là gì? Tình trạng da thô ráp khiến bạn khó chịu

Da khô là gì? 

Da khô là tình trạng trên bề mặt da xuất hiện các vảy khô (các tế bào da chết bong ra chậm trễ), có thể gây ngứa ngáy và nứt nẻ. Tình trạng này xảy ra ở bất cứ vùng da nào trên cơ thể, nhưng thường phổ biến ở mặt, chân, tay và vùng bụng. Đó là một tình trạng phổ biến ảnh hưởng đến mọi người ở mọi lứa tuổi.

Da khô, còn được gọi là bệnh khô da hoặc khô da không do di truyền hay bất thường hệ thống, có nhiều nguyên nhân, bao gồm thời tiết lạnh hoặc khô, tác hại của ánh nắng mặt trời, xà phòng có độ pH không phù hợp hay tắm quá nhiều.

Bạn có thể tự làm nhiều cách để cải thiện làn da khô, bao gồm dưỡng ẩm và sử dụng kem chống nắng quanh năm.

Những dấu hiệu và triệu chứng của da khô

Da khô thường là tạm thời hoặc theo mùa - chẳng hạn như bạn có thể chỉ bị vào mùa đông. Các dấu hiệu và triệu chứng của da khô có thể khác nhau tùy theo độ tuổi, tình trạng sức khỏe, màu da, môi trường sống và mức độ tiếp xúc với ánh nắng mặt trời của bạn. Các triệu chứng đó bao gồm:

• Cảm giác căng da; 
• Da nhạy cảm hơn và trông thô ráp;
• Ngứa;
• Đóng vảy hoặc bong tróc từ nhẹ đến nặng;
• Nứt nẻ tạo các rãnh sâu ở da chân;
• Có các đường nhăn hoặc vết nứt;
• Da từ hơi đỏ trên da trắng đến xám trên da nâu và đen;
• Vết nứt sâu có thể chảy máu.

Khi nào cần gặp bác sĩ?

Hầu hết các trường hợp da khô đều phản ứng tốt với việc thay đổi lối sống và các biện pháp khắc phục tại nhà. Bạn có thể cần sự giúp đỡ của bác sĩ nếu:

• Bạn đã thử các bước tự chăm sóc nhưng các dấu hiệu và triệu chứng của bạn vẫn tồn tại;
• Da của bạn bị viêm hoặc đau;
• Da khô và dày do tác dụng phụ của điều trị ung thư;
• Tình trạng của bạn khiến bạn khó chịu đến mức mất ngủ hoặc mất tập trung vào các công việc hàng ngày;
• Bạn có vết loét hở hoặc nhiễm trùng do gãi;
• Bạn có nhiều vùng da có vảy hoặc bong tróc.

Nguyên nhân dẫn đến da khô

Da khô là do mất nước từ lớp ngoài của da. Nó có thể được gây ra bởi:

• Nhiệt độ từ hệ thống sưởi, bếp đốt củi, máy sưởi không khí và lò sưởi đều làm giảm độ ẩm.
• Môi trường sống trong điều kiện lạnh, nhiều gió hoặc khí hậu ẩm thấp.
• Tắm hoặc kỳ cọ quá nhiều: Tắm nước nóng quá lâu hoặc chà xát da quá nhiều có thể làm khô da. Tắm nhiều hơn một lần một ngày cũng có thể loại bỏ dầu tự nhiên trên da của bạn.
• Xà phòng và chất tẩy rửa mạnh: Nhiều loại xà phòng, chất tẩy rửa và dầu gội có thể lấy đi độ ẩm trên da của bạn, vì chúng được pha chế để loại bỏ dầu.
• Những người mắc các bệnh về da như viêm da dị ứng (eczema) hoặc bệnh vẩy nến có nhiều khả năng bị khô da hơn.
• Một số người bị khô, da dày sau khi điều trị ung thư, lọc máu hoặc dùng một số loại thuốc.
• Sự lão hóa: Khi con người già đi, da mỏng đi và sản xuất ít dầu cần thiết để giữ nước cho da.

Những ai có nguy cơ da khô?

Bất cứ ai cũng có thể xuất hiện da khô. Nhưng bạn có nhiều khả năng hơn nếu bạn:

• Trên 40 tuổi, khả năng giữ ẩm của da giảm dần theo tuổi tác;
• Sống trong điều kiện lạnh, nhiều gió hoặc khí hậu có độ ẩm thấp;
• Có một công việc đòi hỏi bạn phải nhúng tay vào nước, chẳng hạn như điều dưỡng hoặc tạo mẫu tóc;
• Dùng tay để làm việc với xi măng, đất sét hoặc đất;
• Bơi thường xuyên trong các hồ bơi khử trùng bằng clo;
• Mắc một số bệnh hoặc tình trạng, chẳng hạn như suy giáp, tiểu đường hoặc suy dinh dưỡng. 

Yếu tố làm tăng nguy cơ mắc phải da khô

Một số yếu tố làm tăng nguy cơ da khô, bao gồm:

• Lớn tuổi;
• Không uống đủ nước;
• Tiếp xúc với nhiệt độ thấp, hoặc thường xuyên tiếp xúc với nước, chất khử trùng clo,…

Phương pháp xét nghiệm và chẩn đoán da khô

Để chẩn đoán da khô, bác sĩ có thể sẽ khám lâm sàng và hỏi về bệnh sử của bạn, như thời điểm da khô bắt đầu, những yếu tố nào làm cho nó tốt hơn hoặc xấu đi, thói quen tắm của bạn là gì và cách bạn chăm sóc da.

Bác sĩ có thể đề nghị bạn thực hiện một số xét nghiệm để xem liệu da khô có phải do bệnh lý gây ra hay không, chẳng hạn như tuyến giáp hoạt động kém (suy giáp). Thông thường, da khô là một triệu chứng của một tình trạng da khác, chẳng hạn như viêm da hoặc bệnh vẩy nến. 

Phương pháp điều trị da khô hiệu quả

Da khô thường phản ứng tốt với các biện pháp thay đổi sinh hoạt, cách chăm sóc da, chẳng hạn như sử dụng kem dưỡng ẩm, tránh tắm và tắm nước nóng quá lâu. 

Nếu bạn bị bệnh da nghiêm trọng, bác sĩ có thể muốn điều trị bằng kem hoặc thuốc mỡ theo toa. Nếu da khô của bạn bị ngứa, bạn có thể sử dụng kem dưỡng da có chứa hydrocortisone. Nếu vết nứt da của bạn sâu, bác sĩ có thể kê đơn băng ướt để giúp ngăn ngừa nhiễm trùng.

Những thói quen sinh hoạt có thể giúp bạn hạn chế diễn tiến của da khô

Áp dụng các chế độ sinh hoạt tập trung vào việc giữ ẩm da. Dưới đây là các biện pháp có thể áp dụng.

Vệ sinh da

Rửa mặt nhẹ nhàng ít nhất hai lần một ngày. Sử dụng chất tẩy rửa nhẹ nhàng, không chứa cồn, không tạo bọt lên mặt hai lần một ngày và sau khi đổ mồ hôi. Các sản phẩm có axit stearic (có trong bơ hạt mỡ) hoặc axit linoleic (có trong dầu argan và các sản phẩm khác) có thể giúp sửa chữa làn da của bạn. Nếu bạn có làn da nhạy cảm, hãy rửa bằng sữa rửa mặt vào buổi tối và chỉ rửa lại với nước vào những lần khác.

Sử dụng nước ấm và hạn chế thời gian tắm. Tắm hoặc tắm lâu và nước nóng làm mất đi lớp dầu tự nhiên của da. Hạn chế tắm không quá một lần một ngày và không quá 5 - 10 phút. Dùng nước ấm, không nóng.

Sử dụng xà phòng giữ ẩm không gây dị ứng. Để rửa tay, hãy sử dụng xà phòng giữ ẩm không có mùi thơm (không gây dị ứng). Sau đó thoa kem dưỡng ẩm khi tay vẫn còn ẩm.

Trong khi tắm, hãy thử dùng sữa tắm hoặc kem làm sạch không xà phòng và chỉ sử dụng xà phòng ở những nơi cần thiết, chẳng hạn như nách và bẹn. Tránh dùng xơ mướp và đá bọt. 

Dùng kem dưỡng ẩm

Khi da vẫn còn ẩm, hãy thoa bất kỳ loại thuốc bôi nào bạn đang sử dụng, đợi vài phút (xem thông tin cụ thể trên bao bì thuốc), sau đó thoa kem dưỡng ẩm. 

Sử dụng kem dưỡng ẩm có chứa chất chống nắng hoặc kem chống nắng phổ rộng với chỉ số SPF ít nhất là 30, ngay cả trong những ngày nhiều mây. Thoa kem chống nắng nhiều và thoa lại sau mỗi hai giờ - hoặc thường xuyên hơn nếu bạn đang bơi hoặc đổ mồ hôi.

Thoa kem dưỡng ẩm nhiều lần trong ngày, đặc biệt là khi da bạn cảm thấy khô và sau khi rửa tay hoặc tắm, khi da vẫn còn ẩm. 

Đối với mặt và cổ, bạn vẫn có thể sử dụng kem dưỡng. Chọn thứ gì đó dễ bôi và không để lại cặn. 

Nếu bạn bị mụn trứng cá, hãy tránh các sản phẩm bôi lên mặt có chứa dầu khoáng, bơ ca cao hoặc dầu dừa. 

Nếu da bạn rất nhờn, hãy thử sử dụng kem chống nắng thay vì kem dưỡng ẩm. 

Nếu da không phải da mặt rất khô, bạn có thể muốn sử dụng kem dưỡng ẩm dày hơn (Eucerin, Cetaphil, những loại khác) hoặc dầu, chẳng hạn như dầu em bé. Dầu có khả năng lưu lại nhiều hơn kem dưỡng da và ngăn chặn sự bay hơi của nước trên bề mặt da. 

Sử dụng máy tạo độ ẩm

Không khí trong nhà nóng, khô có thể làm khô da nhạy cảm và làm trầm trọng thêm tình trạng ngứa và bong tróc da. Máy làm ẩm gia đình di động hoặc một máy được gắn vào lò sưởi của bạn sẽ bổ sung độ ẩm cho không khí bên trong nhà của bạn.

Sử dụng quần áo thích hợp

Chọn loại vải phù hợp với làn da của bạn. Sợi tự nhiên, chẳng hạn như bông, cho phép làn da của bạn thoáng khí hơn. Len, mặc dù tự nhiên, đôi khi gây kích ứng ngay cả làn da khỏe mạnh.

Đối với đồ giặt, hãy sử dụng bột giặt không có thuốc nhuộm hoặc nước hoa, cả hai đều có thể gây kích ứng da của bạn. 

Nếu da khô gây ngứa, hãy đắp khăn ẩm, mát và sạch lên vùng da bị mụn. Bạn cũng có thể bôi kem hoặc thuốc mỡ chống ngứa, có chứa ít nhất 1% hydrocortisone.

Phương pháp phòng ngừa da khô

Có thể ngăn ngừa khô da bằng các biện pháp sau: 

• Chọn kem dưỡng ẩm không chứa cồn.
• Sử dụng chất làm sạch da dịu nhẹ không chứa xà phòng. 
• Tránh chà xát hoặc làm trầy xước da.
• Mang găng tay, mũ và khăn quàng cổ vào mùa đông.
• Tránh mất nước do uống rượu và bỏ qua việc bổ sung nước khi bị mất qua mồ hôi.
• Tránh mặc quần áo gây ngứa vì nó có thể ngứa hơn. Da khô đặc biệt nhạy cảm với các chất kích ứng do tiếp xúc và có thể khiến tình trạng ngứa và mẩn đỏ trở nên trầm trọng hơn.