Tốt nghiệp ngành Y học Dự phòng tại Đại Học Y Dược TP. Hồ Chí Minh, có kinh nghiệm nghiên cứu khoa học. Với phương châm "phòng bệnh hơn chữa bệnh", mong muốn mang đến nhiều thông tin kiến thức y khoa để mọi người được nâng cao sức khỏe và chủ động phòng bệnh.
Bệnh giời leo (hay còn gọi là zona thần kinh) là bệnh nhiễm trùng gây phát ban kèm mụn nước do virus thủy đậu Varicella-zoster gây ra. Người mắc bệnh không chỉ đau đớn lúc có ban mà còn cả sau đó. Hiểu biết về bệnh giời leo giúp bạn phòng ngừa bệnh tốt nhất có thể.
Nội dung chính
Tìm hiểu chung
Triệu chứng
Nguyên nhân
Nguy cơ
Phương pháp chẩn đoán & điều trị
Chế độ sinh hoạt & phòng ngừa
Nội dung chính
Tìm hiểu chung
Triệu chứng
Nguyên nhân
Nguy cơ
Phương pháp chẩn đoán & điều trị
Chế độ sinh hoạt & phòng ngừa
Tìm hiểu chung giời leo
Bệnh giời leo (zona thần kinh) là một bệnh nhiễm trùng do virus varicella-zoster gây ra biểu hiện qua nhiễm trùng da cấp tính và tổn thương dây thần kinh cảm giác.
Ngay cả sau khi hết nhiễm trùng thủy đậu, virus vẫn không hoạt động trong hệ thống thần kinh của bạn trong nhiều năm trước khi tái hoạt động dưới dạng bệnh giời leo.
Giời leo còn được gọi là herpes zoster. Nhiễm virus này gây đỏ da, nổi mụn nước và cảm giác đau rát nhiều. Bệnh thường xuất hiện dưới dạng một dải mụn nước ở một bên cơ thể, điển hình là ở thân, cổ hoặc mặt.
Hầu hết các trường hợp bệnh giời leo khỏi trong vòng 3 đến 5 tuần. Theo Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa Dịch bệnh (CDC), cứ ba người ở Hoa Kỳ thì có khoảng một người sẽ mắc bệnh giời leo vào bất kỳ thời điểm nào trong đời. Tình trạng này có thể xảy ra nhiều lần ở cùng một người, đặc biệt nếu họ có các yếu tố rủi ro, nhưng điều này không phổ biến.
Triệu chứng giời leo
Các dấu hiệu ban đầu của bệnh giời leo hay zona thần kinh bao gồm đau rát hoặc đau nhói và ngứa ran hoặc ngứa. Nó thường ở một bên của cơ thể hoặc khuôn mặt. Mức độ đau có thể từ nhẹ đến nặng, thậm chí đau đến mức mất ngủ, tùy theo sức chịu đựng của từng người.
Cho đến vài ngày sau, bạn sẽ bị phát ban, các mụn nước thường đóng vảy từ ngày 7 đến ngày 10 của bệnh. Phát ban thường là một sọc đơn xung quanh bên trái hoặc bên phải của cơ thể. Trong những trường hợp khác, phát ban chỉ ở một bên mặt. Trong một số ít trường hợp (thường là ở những người có hệ thống miễn dịch yếu), phát ban có thể lan rộng hơn. Nó có thể trông giống như phát ban thủy đậu. Một số người cũng có thể có các triệu chứng khác như sốt, đau đầu, ớn lạnh, đau bụng,...
Như vậy, phát ban là đặc điểm nổi bật của bệnh giời leo, các đặc điểm của phát ban bao gồm:
Phát ban xuất hiện ở một bên cơ thể, chẳng hạn như trên ngực, bụng, lưng hoặc mặt.
Phát ban trên mặt và tai của bạn.
Ngứa ngáy.
Mụn nước chứa đầy chất lỏng dễ vỡ.
Cảm giác nóng rát.
Tác động của giời leo đối với sức khỏe
Giời leo không nguy hiểm tính mạng nhưng bệnh gây đau đớn cho người mắc bệnh, suy giảm nghiêm trọng chất lượng sống.
Biến chứng có thể gặp khi mắc giời leo
Bệnh giời leo hay zona thần kinh có thể gây ra các vấn đề (biến chứng) như:
Đau thần kinh sau zona: Đau dây thần kinh sau zona (PHN) là biến chứng phổ biến nhất của bệnh. Nó gây ra cơn đau dữ dội ở những vùng bạn bị phát ban giời leo. Nhưng thường trở nên tốt hơn trong một vài tuần hoặc vài tháng. Nhưng một số người có thể bị đau do PHN trong nhiều năm và nó có thể cản trở cuộc sống hàng ngày.
Mất thị lực: Mất thị lực có thể xảy ra nếu bệnh giời leo ảnh hưởng đến mắt của bạn. Nó có thể là tạm thời hoặc vĩnh viễn.
Mất thính giác: Các vấn đề về thính giác hoặc thăng bằng có thể xảy ra nếu bạn bị giời leo trong hoặc gần tai. Bạn cũng có thể bị yếu cơ ở bên đó của khuôn mặt. Những vấn đề này có thể là tạm thời hoặc vĩnh viễn.
Rất hiếm khi, bệnh giời leo cũng có thể dẫn đến viêm phổi, viêm não hoặc tử vong.
Khi nào cần gặp bác sĩ?
Nếu bạn hoặc người thân có triệu chứng giời leo đặc biệt là khi chúng ảnh hưởng đến sức khỏe và sinh hoạt, bạn nên đến bệnh viện càng sớm càng tốt để được bác sĩ thăm khám và hướng dẫn điều trị.
Nguyên nhân giời leo
Bệnh giời leo do virus varicella-zoster gây ra, cùng loại virus với bệnh thủy đậu. Sau khi hồi phục từ thủy đậu, virus này lưu trú và có thể tái hoạt khi hệ miễn dịch yếu, dẫn đến các triệu chứng như phát ban và bọng nước.
Bất cứ ai đã từng bị thủy đậu đều có thể phát triển thành bệnh giời leo. Virus thủy đậu nằm trong tế bào thần kinh gần cột sống nhưng không hoạt động. Khi hệ miễn dịch trong cơ thể bị suy giảm, virus hoạt động trở lại gây nên bệnh giời leo.
Bệnh giời leo nếu được điều trị kịp thời và đúng cách sẽ không gây nguy hiểm đến tính mạng. Tuy nhiên, nếu không điều trị sớm và chăm sóc đúng cách bệnh giời leo có thể kéo dài hơn và gây biến chứng toàn thân nguy hiểm.
Bệnh giời leo có để lại sẹo không?
Bệnh giời leo thường không để lại sẹo và các vết phát ban thường biến mất trong 2 - 4 tuần. Tuy nhiên, trong một số trường hợp nghiêm trọng, có thể xuất hiện sẹo lồi hoặc lõm. Để giảm nguy cơ sẹo, nên điều trị kịp thời và tránh nhiễm trùng.
Bệnh giời leo có thể tái phát, nhưng tỷ lệ tái phát thường không cao. Tuy nhiên, ở những người có hệ miễn dịch yếu hoặc đang gặp tình trạng stress cao, bệnh có thể dễ tái phát trở lại.
Bệnh nhân mắc giời leo nên kiêng những thực phẩm và đồ uống gì để hỗ trợ quá trình hồi phục?
Người bệnh giời leo nên kiêng một số thực phẩm và đồ uống sau để hỗ trợ quá trình hồi phục:
Chất béo: Những thực phẩm chứa nhiều chất béo có thể làm tình trạng viêm trở nên nghiêm trọng hơn và kéo dài thời gian lành bệnh.
Đồ uống có cồn: Các loại đồ uống có cồn như rượu và bia có thể làm suy yếu hệ thống miễn dịch, từ đó làm cho virus gây bệnh lây lan nhanh hơn và làm chậm quá trình hồi phục.
Ngũ cốc tinh chế: Các thực phẩm như gạo trắng, bánh mì trắng, bún, phở có thể làm tăng lượng đường trong máu, làm tăng nguy cơ nhiễm trùng và khiến vết thương lâu lành hơn.
Người bệnh giời leo nên ăn những loại thực phẩm gì để hỗ trợ quá trình hồi phục?
Để hỗ trợ quá trình hồi phục khi mắc bệnh zona, người bệnh nên bổ sung những loại thực phẩm sau vào chế độ ăn hàng ngày:
Thực phẩm giàu lysine: Lysine giúp ức chế sự phát triển của virus và hỗ trợ hệ miễn dịch. Các nguồn thực phẩm giàu lysine bao gồm sữa, các sản phẩm từ sữa, cá, các loại đậu, pho mát, và thịt gà.
Thực phẩm giàu kẽm và vitamin C: Kẽm và vitamin C đều quan trọng cho hệ miễn dịch và giúp tăng cường khả năng chống lại các bệnh nhiễm trùng. Các thực phẩm giàu kẽm gồm hạt hướng dương, hạt bí, và thịt đỏ. Vitamin C có nhiều trong cam, chanh, dâu tây, và các loại rau lá xanh.
Cam thảo: Cam thảo có thể giúp làm dịu cơn đau và hỗ trợ quá trình hồi phục.
Vitamin B6 và B12: Các vitamin này đóng vai trò quan trọng trong việc duy trì sức khỏe thần kinh và hỗ trợ hệ miễn dịch. Nguồn thực phẩm giàu vitamin B6 và B12 bao gồm thịt, cá, trứng, và các sản phẩm từ sữa.
Hỏi đáp (0 bình luận)