Clostridium botulinum là gì? Cách nhận biết nhiễm Clostridium botulinum

Nhiễm Clostridium botulinum là gì?

Clostridium botulinum là một loài trực khuẩn Gram dương, kỵ khí, sinh bào tử và gây bệnh ở người.

Ngộ độc C. botulinum hiếm gặp nhưng đe doạ tính mạng, xảy ra khi độc tố botulinum đi vào máu và ức chế giải phóng acetylcholine không phục hồi ở các đầu mút dây thần kinh ngoại vi.

C. botulinum tạo ra 8 loại kháng nguyên gây độc tố thần kinh (type A đến H). Năm type độc tố gồm A, B, E và F, H (hiếm gặp) ảnh hưởng đến con người. Độc tố botulinum B là các protein gây độc cao, không bị phân hủy do acid dịch vị và các enzym thuỷ phân protein. Type H có độc tính mạnh nhất.

Những dấu hiệu và triệu chứng của nhiễm Clostridium botulinum

Các triệu chứng ngộ độc botulinum phổ biến bao gồm:

• Khô miệng;

• Nhìn mờ hoặc nhìn đôi;

• Sụp mí mắt;

• Nói lắp;

• Khó nuốt.

Đồng tử giảm hoặc mất hoàn toàn phản xạ với ánh sáng. Khó nuốt có thể dẫn đến viêm phổi hít. Các triệu chứng thần kinh có tính đối xứng, bắt đầu từ các dây thần kinh sọ và sau đó yếu dần hoặc liệt.

Không có rối loạn cảm giác và thính giác thường vẫn rõ ràng.

Cơ hô hấp, tứ chi và thân mình suy yếu dần. Không sốt và mạch vẫn bình thường hoặc chậm trừ khi nhiễm trùng tiến triển. Bệnh nhân thường bị táo bón sau khi xuất hiện suy giảm chức năng thần kinh.

Ngộ độc thực phẩm

Các triệu chứng bắt đầu đột ngột, thường từ 18 - 36 giờ sau khi ăn phải chất độc, mặc dù thời gian ủ bệnh có thể thay đổi từ 4 giờ đến 8 ngày. Buồn nôn, nôn mửa, đau quặn bụng và tiêu chảy thường xảy ra trước các triệu chứng thần kinh.

Nhiễm độc botulinum qua vết thương

Các triệu chứng thần kinh giống như ngộ độc thực phẩm, nhưng không có triệu chứng tiêu hóa. Tiền sử chấn thương hoặc vết thương sâu (đặc biệt nếu do tiêm thuốc bất hợp pháp) trong vòng 2 tuần có thể gợi ý chẩn đoán.

Cần khám kỹ các tổn thương trên da và các ổ áp xe da do tự tiêm thuốc bất hợp pháp.

Biến chứng có thể gặp khi nhiễm Clostridium botulinum

• Suy hô hấp do liệt cơ hoành.

• Viêm phổi bệnh viện hoặc các nhiễm trùng bệnh viện thứ phát khác.

Khi nào cần gặp bác sĩ?

Nếu có bất kỳ triệu chứng nào nêu trên xảy ra, bạn nên liên hệ ngay với bác sĩ để được kiểm tra và tư vấn. Chẩn đoán và điều trị sớm sẽ giảm nguy cơ tăng nặng của bệnh và giúp bạn mau chóng hồi phục sức khỏe.

Nguyên nhân dẫn đến nhiễm Clostridium botulinum

Các nguồn gây nhiễm độc tố botulinum:

• Thực phẩm, đặc biệt là thực phẩm lên men và đồ đóng hộp không được chế biến, bảo quản đúng cách hoặc quá hạn sử dụng.

• Thủ thuật y tế: nhiễm độc tố type A khi tiêm làm giảm căng cơ quá mức (do đau nửa đầu); nhiễm độc xảy ra sau khi thẩm mỹ có xảy ra nhưng hiếm.

• Hít phải độc tố ở dạng khí dung, được sử dụng vô tình hoặc cố ý như một vũ khí sinh học; độc tố dạng khí dung không có trong tự nhiên.