Bệnh lãnh cảm là gì? Hiểu hơn về triệu chứng, nguyên nhân và phương pháp điều trị

Bệnh lãnh cảm là gì?

Lãnh cảm là tình trạng ham muốn tình dục bị ức chế. Đặc trưng với một số biểu hiện như:

• Giảm cảm giác hoặc không có hứng thú với tình dục.
• Không có khả năng đạt được hưng phấn hoặc cực khoái khi quan hệ tình dục.

Lãnh cảm đều có thể xuất hiện ở cả nam giới lẫn nữ giới. Để phân biệt người ta thường gọi là liệt dương hay bất lực (ở nam giới) và lãnh cảm (ở nữ giới).

Lãnh cảm ở phụ nữ là tình trạng không phản ứng với kích thích tình dục, ác cảm của người phụ nữ đối với quan hệ tình dục, không đạt được cực khoái khi quan hệ tình dục.

Rối loạn này có thể xuất phát từ các vấn đề tâm lý hoặc cảm xúc như căng thẳng , lo lắng, trầm cảm, mệt mỏi, lo lắng, cảm giác tội lỗi, sợ giao hợp đau đớn và sợ mang thai. Nó cũng có thể phát triển từ sự không mong muốn của đối tác, môi trường không phù hợp và việc sử dụng rượu hoặc ma túy.

Những dấu hiệu và triệu chứng của bệnh lãnh cảm

Triệu chứng của Lãnh cảm biểu hiện ở mỗi người là khác nhau, nó thường thay đổi lúc ít lúc nhiều và thay đổi theo thời gian. Các triệu chứng có thể bao gồm:

• Ham muốn tình dục thấp: Thiếu hứng thú và không sẵn sàng quan hệ tình dục.
• Rối loạn kích thích tình dục: Ham muốn tình dục có thể vẫn còn nguyên nhưng bạn gặp khó khăn trong việc hưng phấn hoặc không thể bị kích thích hoặc duy trì hưng phấn khi hoạt động tình dục.
• Rối loạn cực khoái: Gặp khó khăn dai dẳng hoặc tái diễn trong việc đạt cực khoái sau khi được kích thích tình dục đầy đủ và được kích thích liên tục.
• Rối loạn đau tình dục: Đau liên quan đến kích thích tình dục hoặc tiếp xúc với âm đạo.

Khi nào cần gặp bác sĩ?

Khi có các triệu chứng như trên, hay có vấn đề về tình dục khiến bạn rất khó chịu và ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống cũng như mối quan hệ của bạn, nên đến gặp bác sĩ để được tư vấn và điều trị.

Nguyên nhân dẫn đến bệnh lãnh cảm

Tình dục là một quá trình phức tạp, được phối hợp bởi hệ thống thần kinh, mạch máu và nội tiết. Phản ứng tình dục ở nữ là một chuỗi các phản ứng khi có kích thích tình dục sẽ có hiện tượng xung huyết ở bộ phận sinh dục và tiết chất nhờn bôi trơn. Bất cứ nguyên nhân nào làm rối loạn cơ chế này sẽ dẫn đến lãnh cảm:

Nguyên nhân tâm lý

Nguyên nhân do tâm lý là nguyên nhân chủ yếu gây ra chứng lãnh cảm. Bắt nguồn từ những vấn đề trong cuộc sống hằng ngày như:

• Căng thẳng và lo lắng liên quan đến công việc.
• Lo lắng về hoạt động tình dục do thiếu kiến thức tình dục, quan điểm văn hoá, tôn giáo, sợ mang thai hay mắc các bệnh lý lây qua đường tình dục.
• Các vấn đề về hôn nhân hoặc mối quan hệ như: Khó khăn về kinh tế, sinh con, chịu áp lực từ hai bên gia đình.
• Suy nghĩ tiêu cực dẫn tới trầm cảm.
• Cảm giác tội lỗi có thể là ảnh hưởng của chấn thương tình dục trong quá khứ, suy giảm tự tin hay lo lắng về hình ảnh, khiếm khuyết của cơ thể không làm hài lòng chồng.

Nguyên nhân bệnh lý

Một số tình trạng bệnh lý có thể gây ra lãnh cảm bao gồm:

Thay đổi nội tiết tố nữ: Nồng độ Estrogen thấp hơn sau khi mãn kinh có thể dẫn đến những thay đổi ở mô sinh dục và khả năng đáp ứng tình dục.

• Sự suy giảm Estrogen dẫn đến giảm lưu lượng máu đến vùng xương chậu, điều này có thể dẫn đến cảm giác ở bộ phận sinh dục ít hơn, cũng như cần nhiều thời gian hơn để tạo hưng phấn và đạt cực khoái.
• Lớp niêm mạc âm đạo cũng trở nên mỏng hơn và kém đàn hồi hơn, đặc biệt nếu không hoạt động tình dục. Những yếu tố này có thể dẫn đến giao hợp đau đớn. Ham muốn tình dục cũng giảm khi nồng độ hormone giảm.
• Nồng độ hormone trong cơ thể cũng thay đổi sau khi sinh và trong khi cho con bú, điều này có thể dẫn đến khô âm đạo và ảnh hưởng đến ham muốn quan hệ tình dục.

Các loại bệnh phụ khoa: Các bệnh lý viêm nhiễm gây tiết dịch âm đạo khiến khi quan hệ tình dục đau rát hay khó chịu ảnh hưởng đến tâm lý của người phụ nữ.

Các bệnh lý khác: Bất kỳ tình trạng bệnh lý nào, bao gồm ung thư, suy thận, bệnh đa xơ cứng, bệnh tim và các vấn đề về bàng quang, đều có thể dẫn đến rối loạn chức năng tình dục gây lãnh cảm.

Một số loại thuốc: Bao gồm thuốc chống trầm cảm, thuốc huyết áp, thuốc kháng histamin và thuốc hóa trị, có thể làm giảm ham muốn tình dục và khả năng đạt cực khoái của cơ thể.

Những ai có nguy cơ mắc bệnh lãnh cảm?

Lãnh cảm có thể ảnh hưởng đến mọi lứa tuổi, mặc dù nó phổ biến hơn ở những người trên 40 tuổi vì nó thường liên quan đến sự suy giảm sức khỏe do lão hóa.

Yếu tố làm tăng nguy cơ mắc bệnh lãnh cảm

Một số yếu tố có thể làm tăng nguy cơ rối loạn chức năng tình dục:

• Trầm cảm hoặc lo lắng.
• Bệnh tim và mạch máu.
• Vấn đề về thần kinh, chẳng hạn như chấn thương tủy sống hoặc bệnh đa xơ cứng.
• Các tình trạng phụ khoa, chẳng hạn như teo âm hộ, nhiễm trùng.
• Một số loại thuốc, chẳng hạn như thuốc chống trầm cảm hoặc thuốc cao huyết áp.
• Căng thẳng về cảm xúc hoặc tâm lý, đặc biệt là liên quan đến mối quan hệ của bạn với bạn đời.
• Tiền sử bị lạm dụng tình dục.

Phương pháp xét nghiệm và chẩn đoán bệnh lãnh cảm

Rối loạn chức năng tình dục ở phụ nữ được chẩn đoán bằng khám thực thể và tiền sử triệu chứng. Các xét nghiệm khác có thể được yêu cầu để loại trừ các tình trạng bệnh lý có thể gây ra lãnh cảm ở phụ nữ.

Hỏi tiền sử bệnh

Bạn có thể được hỏi về thái độ đối với tình dục, chấn thương hoặc lạm dụng tình dục trong quá khứ, các vấn đề trong mối quan hệ của bạn hoặc lạm dụng rượu và ma túy để giúp xác định xem những yếu tố tâm lý này có góp phần gây ra rối loạn chức năng hay không. Đôi khi cần hỏi cả bạn tình của bạn.

Khám vùng chậu

Các bác sĩ khám vùng chậu để tìm kiếm những bất thường ở cơ quan sinh dục bên ngoài và bên trong, bao gồm âm hộ, âm đạo và cổ tử cung. Các bác sĩ thường có thể xác định được cơn đau đến từ đâu. Một số phụ nữ bị đau khi quan hệ tình dục hoặc có tiền sử chấn thương tình dục gặp khó khăn khi khám vùng chậu.

Xét nghiệm

Nếu bác sĩ nghi ngờ nhiễm trùng lây truyền qua đường tình dục hoặc nhiễm trùng khác (chẳng hạn như nhiễm trùng nấm men hoặc nhiễm trùng âm đạo do vi khuẩn ), họ có thể đưa mỏ vịt (dụng cụ) vào âm đạo để có thể nhìn thấy âm đạo và cổ tử cung và thực hiện xét nghiệm Papanicolaou (Pap) lấy mẫu dịch từ âm đạo hoặc cổ tử cung rồi gửi đến phòng thí nghiệm để xét nghiệm.

Phương pháp điều trị bệnh lãnh cảm hiệu quả

Lãnh cảm có thể được điều trị bằng cách giải quyết các vấn đề về bệnh lý hoặc tâm lý. Sự tham gia của bạn tình của người phụ nữ có thể là một phần của quá trình điều trị.

Kiến thức tình dục

Truyền đạt kiến thức về tình dục là rất quan trọng để giúp phụ nữ vượt qua lo lắng về chức năng và hoạt động tình dục. Tìm hiểu về hành vi tình dục và phản ứng bình thường có thể làm giảm lo lắng. Hiểu biết về giải phẫu bình thường, chức năng tình dục, những thay đổi xảy ra trong quá trình lão hóa và những thay đổi xảy ra trong thai kỳ và mãn kinh có thể giúp giảm bớt nỗi sợ hãi của phụ nữ. Phụ nữ nên biết rằng họ được phép tận hưởng tình dục và trải nghiệm tình dục.

Thuốc

Khi một loại thuốc là nguyên nhân gây ra rối loạn chức năng, việc thay đổi loại thuốc có thể giúp ích.

Đàn ông và phụ nữ bị thiếu hụt hormone có thể được hưởng lợi từ việc tiêm hormone, uống thuốc.

Đối với phụ nữ, có thể sử dụng các lựa chọn nội tiết tố như Estrogen và Testosterone (mặc dù những loại thuốc này không được chấp thuận cho mục đích này).

Ở phụ nữ tiền mãn kinh, có hai loại thuốc được FDA chấp thuận để điều trị chứng ham muốn thấp, bao gồm Flibanserin (Addyi) và Bremelanotide (Vyleesi).

Tâm lý trị liệu

Trị liệu tâm lý có thể giúp bạn giải quyết những tổn thương tình dục trong quá khứ, cảm giác lo lắng, sợ hãi, tội lỗi và hình ảnh cơ thể kém cỏi. Tất cả những yếu tố này có thể ảnh hưởng đến chức năng tình dục.

Giáo dục tình dục

Giáo dục về giới tính, hành vi và phản ứng tình dục có thể giúp bạn vượt qua những lo lắng về chức năng tình dục. Đối thoại cởi mở với bạn tình về nhu cầu và mối quan tâm của bạn cũng giúp vượt qua nhiều rào cản để có đời sống tình dục lành mạnh.

Những thói quen sinh hoạt có thể giúp bạn hạn chế diễn tiến của bệnh lãnh cảm

Chế độ sinh hoạt:

• Tuân thủ theo chỉ định của bác sĩ và đi tái khám đúng hẹn.
• Giữ tinh thần thư giãn, thoải mái, có giải pháp giải quyết vấn đề hạn chế stress.
• Xây dựng chế độ làm việc và nghỉ ngơi hợp lý, hạn chế làm việc quá sức, thức khuya.
• Hạn chế uống rượu: Uống quá nhiều có thể làm giảm khả năng đáp ứng tình dục của bạn.
• Không hút thuốc lá: Hút thuốc lá hạn chế lưu lượng máu đi khắp cơ thể bạn. Ít máu đến cơ quan sinh dục hơn làm giảm hưng phấn tình dục và phản ứng cực khoái.
• Hoạt động thể chất thường xuyên có thể tăng sức chịu đựng và nâng cao tâm trạng của bạn, tăng cường cảm xúc lãng mạn.
• Tìm hiểu cách giảm căng thẳng để bạn có thể tập trung và tận hưởng trải nghiệm tình dục.
• Tập yoga: Khi thực hiện một loạt các tư thế và bài tập thở có kiểm soát để thúc đẩy cơ thể linh hoạt và tâm trí bình tĩnh. Một số bài tập của yoga nhằm mục đích cải thiện chức năng tình dục.

Chế độ dinh dưỡng:

• Chế độ ăn nên ăn nhiều rau củ quả, trái cây, thực phẩm và một số loại thảo dược giúp tăng ham muốn tình dục như: Rau bina, măng tây, chuối, táo, sung, hạt mắc ca, chocolate, bạch quả, bạch tật lê… các loại gia vị như húng quế, tỏi, gừng…
• Một số thực phẩm như thịt bò, cá hồi, hàu, trứng, đậu nành… cũng hỗ trợ trong điều trị lãnh cảm.
• Ngưng sử dụng các chất kích thích như: Thuốc lá, rượu bia…
• Tránh ăn các đồ ăn có nhiều gia vị cay, nóng, đồ ăn nhiều dầu mỡ, quá ngọt.
• Uống nước đủ khoảng 2 lít/ngày.

Phương pháp phòng ngừa bệnh lãnh cảm hiệu quả

Một số phương pháp phòng ngừa lãnh cảm như:

• Khi mắc bệnh phụ khoa cần điều trị dứt điểm và kiểm tra định kỳ.
• Tuân thủ theo hướng dẫn của bác sĩ trong quá trình điều trị.
• Chia sẻ với đối tác về cảm xúc của bản thân trong đời sống tình dục.
• Duy trì lối sống tình dục lành mạnh, giữ tinh thần thoải mái.
• Ngưng hút thuốc lá, hạn chế sử dụng các chất kích thích, rượu, bia.
• Chế độ ăn cân bằng các chất dinh dưỡng, bổ sung nội tiết tố.
• Tập luyện thể dục thể thao phù hợp.

Các câu hỏi thường gặp về bệnh lãnh cảm

Đối tác có nên tham gia điều trị lãnh cảm hay không?

Đối tác nên tham gia quá trình điều trị, từ đó có thể nắm được nguyên nhân dẫn đến bệnh lãnh cảm của bạn để có thể hợp tác giúp đỡ, chia sẻ với bạn, làm cho quá trình điều trị nhanh chóng đạt hiệu quả tốt hơn.

Khi có các triệu chứng giảm ham muốn tình dục nên đi khám tâm lý hay khám chuyên khoa nào?

Khi có các triệu chứng như giảm nhu cầu, ham muốn tình dục hay các triệu chứng khác của lãnh cảm, bạn có thể đến khám tại khoa Phụ Sản để được khám và tìm ra nguyên nhân, nếu do nguyên nhân tâm lý gây ra, bạn sẽ được kết hợp tư vấn và điều trị tâm lý bởi các chuyên gia tâm lý.

Lãnh cảm có thể điều trị khỏi không?

Tuỳ vào nguyên nhân gây ra lãnh cảm có thể được điều trị hay không. Tìm ra nguyên nhân và điều trị dứt điểm thì có thể điều trị khỏi bệnh lãnh cảm.

Mãn kinh ảnh hưởng đến chức năng tình dục không?

Mãn kinh và giảm nội tiết tố estrogen liên quan có thể ảnh hưởng đến chức năng tình dục của phụ nữ, gây ra lãnh cảm như mất chất bôi trơn âm đạo và cảm giác của cơ quan sinh dục. Các cảm xúc khác của thời kỳ mãn kinh có thể góp phần làm mất hứng thú với tình dục hoặc không có khả năng bị kích thích.

Cắt bỏ tử cung có ảnh hưởng đến chức năng tình dục gây ra lãnh cảm không?

Phẫu thuật cắt bỏ tử cung có thể gây rối loạn chức năng tình dục ở nhiều phụ nữ. Các dây thần kinh và mạch máu liên quan đến chức năng tình dục cũng có thể bị tổn thương trong quá trình phẫu thuật. Phụ nữ có thể trở nên trầm cảm hoặc cảm thấy tự ti khi tử cung của họ bị cắt bỏ, điều này có thể khiến họ khó quan hệ tình dục sau thủ thuật.