Xuất huyết tử cung bất thường: Những điều cần chú ý để phát hiện sớm bệnh

Xuất huyết tử cung bất thường là gì?

Xuất huyết tử cung bất thường là một thuật ngữ rộng, nhằm mô tả những bất thường trong chu kỳ kinh nguyệt của bạn liên quan đến tần suất, tính đều đặn, thời gian và lượng máu chảy ra trong và ngoài thời gian hành kinh. Có tới một phần ba phụ nữ sẽ bị xuất huyết tử cung trong đời.

Một chu kỳ kinh nguyệt bình thường có tần suất từ 24 đến 38 ngày và kéo dài trong 2 đến 7 ngày, lượng máu mất từ 5 đến 80ml. Bất kỳ một sự thay đổi nào trong các chỉ số trên đều được xếp vào xuất huyết tử cung bất thường. Xuất huyết tử cung bất thường có thể chia thành cấp tính và mạn tính. 

Những dấu hiệu và triệu chứng của xuất huyết tử cung bất thường

Triệu chứng phổ biến nhất của xuất huyết tử cung bất thường là xuất huyết ngoài chu kỳ kinh, tuy nhiên bệnh cũng có thể xảy ra trong chu kỳ kinh nguyệt. Các tình trạng xuất huyết bất thường gồm:

• Ra máu nhiều trong chu kỳ kinh;
• Ra nhiều cục máu đông hoặc cục máu đông lớn;
• Thời gian hành kinh kéo dài hơn 7 ngày;
• Chu kỳ kinh ngắn hơn 21 ngày hoặc dài hơn 35 ngày kể từ ngày kinh cuối;
• Chảy máu bất thường giữa các kỳ kinh;
• Kinh ra nhỏ giọt;
• Không có kinh trong 3 đến 6 tháng;
• Xuất huyết bất thường sau mãn kinh.

Một số triệu chứng khác có thể đi kèm:

• Đầy hơi;
• Đau bụng vùng chậu hoặc căng tức.

Biến chứng có thể gặp khi bị xuất huyết tử cung bất thường

Các biến chứng của xuất huyết tử cung bất thường mạn tính có thể gặp gồm thiếu máu, vô sinh, ung thư nội mạc tử cung. Xuất huyết tử cung bất thường cấp tính có thể gây mất máu nghiêm trọng, hạ huyết áp, sốc, thậm chí là tử vong nếu không điều trị kịp thời.

Khi nào cần gặp bác sĩ?

Khi bạn có tình trạng xuất huyết tử cung bất thường:

• Xuất huyết với cục máu đông kích thước lớn;
• Xuất huyết giữa hai chu kỳ kinh hoặc kéo dài hơn 1 tuần;
• Cần phải thay băng vệ sinh mỗi 2 giờ một lần.

Kèm với triệu chứng nào dưới đây, hãy đi khám bác sĩ ngay lập tức:

• Chóng mặt;
• Ngất;
• Yếu tay chân;
• Huyết áp tụt;
• Tăng nhịp tim;
• Da nhợt;
• Kèm với cục máu đông lớn;
• Chảy máu khi thử thai.

Đây là những triệu chứng báo hiệu bạn đang có tình trạng xuất huyết tử cung bất thường mức độ nặng. Cần được thăm khám và điều trị sớm.

Nguyên nhân dẫn đến xuất huyết tử cung bất thường

Nguyên nhân chính gây xuất huyết tử cung bất thường là do rối loạn mất cân bằng nội tiết tố. Khi các bé gái chuẩn bị bước vào tuổi dậy thì và phụ nữ chuẩn bị bước vào thời kỳ mãn kinh đều có thể bị mất cân bằng nội tiết tố trong nhiều tháng hoặc thậm chí nhiều năm. Điều này gây chảy máu rỉ rả hoặc xuất huyết nhiều hoặc ra máu nhỏ giọt.

Mất cân bằng nội tiết tố có thể xảy ra do bệnh lý nào đó hoặc do tác dụng phụ của thuốc. Một số bệnh lý có thể gây xuất huyết tử cung bất thường:

• Polyp tử cung: Là những tăng sinh nhỏ xảy ra bên trong tử cung. Dù chưa rõ nguyên nhân nhưng sự tăng sinh của polyp chịu sự ảnh hưởng của nồng độ hormone estrogen.
• Bệnh adenomyosis (lạc tuyến cơ tử cung).
• U xơ tử cung: Là những khối u nhỏ phát triển bên trong tử cung, niêm mạc tử cung hoặc lớp cơ tử cung. Giống như polyp tử cung, nguyên nhân gây u xơ tử cung vẫn chưa được biết rõ. Người ta nhận thấy estrogen đóng một vai trò quan trọng trong sự phát triển của chúng.
• Bệnh ác tính và tăng sản.
• Rối loạn đông máu.
• Rối loạn chức năng rụng trứng như hội chứng buồng trứng đa nang (PCOS). Đây là tình trạng gây rối loạn nội tiết dẫn đến mất cân bằng estrogen và progesterone, khiến chu kỳ kinh nguyệt không đều.
• Lạc nội mạc tử cung: Bệnh xuất hiện khi niêm mạc tử cung phát triển bên ngoài tử cung, ví dụ như ở buồng trứng. Lạc nội mạc tử cung có thể gây xuất huyết nhiều trong chu kỳ kinh nguyệt.
• Do thuốc điều trị: Thuốc tránh thai, thuốc kháng đông…
• Nguyên nhân khác không được phân loại như viêm vùng chậu, bệnh gan mạn tính, viêm cổ tử cung.

Một số bệnh lý khác có liên quan đến xuất huyết tử cung bất thường:

• Các bệnh lây truyền qua đường tình dục (STDs): Các bệnh lây truyền qua đường tình dục như bệnh lậu, chlamydia có thể gây xuất huyết tử cung bất thường sau khi quan hệ tình dục vì điều này sẽ làm các tổn thương nặng lên.
• Thai kỳ: Xuất huyết tử cung bất thường có thể là dấu hiệu sớm của thai.

Một hoặc nhiều bệnh lý được kể trên có thể góp phần gây xuất huyết tử cung bất thường.

Những ai có nguy cơ mắc xuất huyết tử cung bất thường?

Bất kỳ phụ nữ nào có chu kỳ kinh nguyệt đều có nguy cơ mắc phải xuất huyết tử cung bất thường.

Yếu tố làm tăng nguy cơ mắc phải xuất huyết tử cung bất thường

Một số yếu tố nguy cơ có thể khiến bạn dễ gặp tình trạng xuất huyết tử cung bất thường:

• Béo phì;
• Hút thuốc lá;
• Sử dụng rượu bia;
• Quan hệ tình dục bừa bãi, không an toàn.

Phương pháp xét nghiệm và chẩn đoán xuất huyết tử cung bất thường

Để chẩn đoán xuất huyết tử cung bất thường, bác sĩ sẽ khai thác bệnh sử, tính chất của các chu kỳ hành kinh của bạn như:

• Tiền sử kinh nguyệt: Tuổi bắt đầu có kinh, kỳ kinh nguyệt cuối cùng, tần suất kinh nguyệt, có đều hay không, thời gian hành kinh, lượng máu chảy trong mỗi kỳ kinh.
• Tiền sử xuất huyết bất thường giữa hai chu kỳ kinh nguyệt hoặc sau sinh.
• Tiền sử sản khoa: Số lần mang thai, phương pháp sinh, biện pháp tránh thai đang sử dụng, nhu cầu có thai.
• Tiền sử quan hệ tình dục, mắc bệnh lây qua đường tình dục.

Nếu bạn đang sử dụng bất kỳ loại thuốc nào kể cả thuốc tránh thai, hãy nói với bác sĩ vì có thể thuốc bạn đang sử dụng chính là nguyên nhân gây xuất huyết tử cung bất thường. Tiền sử gia đình mắc bệnh rối loạn đông máu, bệnh ác tính, rối loạn nội tiết tố.

Kiểm tra sức khỏe

Một số phương pháp kiểm tra như:

• Huyết áp, mạch, chỉ số khối cơ thể (BMI);
• Khám da, niêm có xanh hay không;
• Kiểm tra tuyến giáp xem có phì đại hoặc đau không;
• Dấu hiệu Cushing như mặt tròn như mặt trăng, phân bố mỡ bất thường, dấu gai đen;
• Dấu hiệu rối loạn đông máu như vết bầm tím, đốm xuất huyết;
• Khám bụng có thể phát hiện khối u vùng bụng hoặc chậu;
• Khám sản khoa bằng mỏ vịt: Làm xét nghiệm Pap, sàng lọc bệnh lây truyền qua đường tình dục, sinh thiết nội mạc tử cung nếu có chỉ định.

Trước khi đề nghị các xét nghiệm chẩn đoán nguyên nhân gây xuất huyết tử cung bất thường, cần loại trừ bệnh nhân mang thai bằng xét nghiệm thai bằng nước tiểu hoặc siêu âm.

Siêu âm

Siêu âm bụng hoặc siêu âm qua ngã âm đạo giúp quan sát được cơ quan sinh sản của bạn. Siêu âm qua ngã âm đạo có thể giúp phát hiện, xác định được kích thước và hình dạng của polyp hoặc u xơ tử cung, u tuyến, thành tử cung dày bất thường. Đây là xét nghiệm hình ảnh học có giá trị quan trọng và nên được chỉ định sớm.

Xét nghiệm máu

Đo nồng độ hormone giúp định hướng nguyên nhân gây xuất huyết tử cung bất thường. Công thức máu toàn phần giúp đánh giá tình trạng thiếu máu nếu bạn bị xuất huyết nhiều hoặc kéo dài. Xét nghiệm thời gian đông máu, chức năng tuyến giáp, prolactin, gonadotropin có thể gợi ý nguyên nhân gây bệnh.

Xét nghiệm nồng độ hormone FSH, LH có thể giúp định hướng chẩn đoán nguyên nhân.

Sinh thiết

Nếu niêm mạc tử cung của bạn dày lên bất thường gây xuất huyết, bác sĩ có thể sinh thiết để lấy mẫu mô tử cung để làm giải phẫu bệnh.

Phương pháp điều trị xuất huyết tử cung bất thường hiệu quả

Điều trị xuất huyết tử cung bất thường phụ thuộc vào nhiều yếu tố như nguyên nhân gây xuất huyết, mong muốn có thai của người bệnh và bệnh lý đi kèm.

Đối với xuất huyết tử cung bất thường cấp tính, điều trị nội tiết tố là phương pháp đầu tiên. Thuốc tránh thai kết hợp hoặc progestin uống đều có thể được chỉ định. Axit Tranexamic được dùng để ngăn tình trạng chảy máu lại, tránh mất máu quá nhiều.

Tùy vào nguyên nhân được liệt kê ở trên mà bác sĩ sẽ lựa chọn phương pháp điều trị phù hợp:

• Polyp sẽ được điều trị bằng phẫu thuật cắt bỏ.
• Bệnh Adenomyosis được điều trị bằng cắt bỏ tử cung.
• U xơ tử cung được điều trị bằng cách cắt bỏ nội mạc tử cung hoặc cắt bỏ tử cung. Nếu người bệnh có mong muốn tiếp tục mang thai thì có thể điều trị bằng dụng cụ tử cung giải phóng levonorgestrel, progestin và axit tranexamic với thuốc chống viêm không steroid (NSAID) như ibuprofen.
• Bệnh ác tính hoặc tăng sinh có thể được điều trị bằng phẫu thuật.
• Rối loạn đông máu gây xuất huyết tử cung bất thường được điều trị với axit tranexamic hoặc desmopressin.
• Rối loạn chức năng rụng trứng có thể điều trị bằng cách thay đổi lối sống ở phụ nữ béo phì, hội chứng buồng trứng đa nang hoặc chu kỳ kinh nguyệt không rụng trứng.
• Rối loạn nội tiết được điều trị với thuốc thích hợp như cabergoline nhằm điều trị tăng prolactin hoặc levothyroxin cho bệnh suy giáp.
• Lạc nội mạc tử cung đến nay chưa có cách điều trị cụ thể vì cơ chế gây bệnh vẫn chưa được hiểu rõ.
• Nếu sử dụng thuốc tránh thai là nguyên nhân gây xuất huyết tử cung bất thường, phương pháp tránh thai khác sẽ được đề nghị cho bạn như vòng tránh thai giải phóng levonorgestrel, thuốc tránh thai đường uống kết hợp hoặc progestin. 

Những thói quen sinh hoạt có thể giúp bạn hạn chế diễn tiến của xuất huyết tử cung bất thường

Chế độ sinh hoạt:

• Điều trị tốt các bệnh có thể gây xuất huyết tử cung bất thường.
• Không hút thuốc lá, cả bạn và người thân xung quanh.
• Tập thể dục thường xuyên giúp giữ cân nặng ở mức trung bình.
• Giữ tinh thần thoải mái, vui vẻ.
• Quan hệ tình dục an toàn.

Chế độ ăn uống: 

• Không uống rượu bia.
• Chế độ ăn đủ các chất, hạn chế mỡ động vật, thức ăn đóng hộp.
• Ăn nhiều trái cây, rau quả.

Phương pháp phòng ngừa xuất huyết tử cung bất thường hiệu quả

Nhiều nguyên nhân gây xuất huyết tử cung bất thường bạn không thể phòng ngừa được. Tuy nhiên bạn có thể phòng ngừa một số yếu tố nguy cơ gây ra bệnh.

• Duy trì cân nặng trung bình.
• Tập luyện thể dục, thể thao.
• Hạn chế ăn nhiều mỡ động vật.
• Quan hệ tình dục an toàn phòng ngừa bệnh lây truyền qua đường tình dục.
• Không hút thuốc lá, kể cả người thân xung quanh bạn.
• Không tự ý sử dụng thuốc tránh thai quá đà mà không hỏi ý kiến bác sĩ.
• Vệ sinh vùng kín hàng ngày, giữ cho vùng này luôn khô và sạch.