5 dấu hiệu nhiễm virus RSV ở trẻ sơ sinh cha mẹ nên cảnh giác

Virus hợp bào hô hấp (RSV – Respiratory Syncytial Virus) là một trong những tác nhân gây bệnh phổ biến ở trẻ nhỏ, đặc biệt là trẻ sơ sinh dưới 6 tháng tuổi. RSV có thể gây ra từ các triệu chứng nhẹ như cảm lạnh cho đến các bệnh lý nghiêm trọng như viêm phế quản, viêm tiểu phế quản hoặc viêm phổi. Do hệ miễn dịch còn non nớt, việc phát hiện sớm các dấu hiệu nhiễm virus RSV ở trẻ sơ sinh là vô cùng quan trọng để tránh biến chứng nặng. Vậy đâu là những triệu chứng nhiễm RSV ở trẻ sơ sinh cha mẹ nên cảnh giác?

Ho kéo dài - Dấu hiệu nhiễm virus RSV ở trẻ sơ sinh điển hình

Ho là một trong những dấu hiệu nhiễm RSV phổ biến ở trẻ sơ sinh. Dịch nhầy tích tụ ở phía sau họng và đường thở kích thích phản xạ ho nhiều hơn. Ngoài ra, một số trẻ có thể kèm theo khò khè khi thở. Triệu chứng này thường xảy ra khi virus đã lan xuống đường hô hấp dưới và gây viêm tiểu phế quản.

Bình thường, ho là cơ chế tự nhiên giúp làm sạch đường thở. Nhưng với trẻ sơ sinh, ho kéo dài kèm khò khè có thể là cảnh báo sớm của viêm phổi, suy hô hấp. Vì vậy, nếu thấy trẻ sơ sinh ho nhiều, khó chịu, bỏ bú, tiếng thở bất thường, cha mẹ cần đưa bé đi khám ngay.

Chảy nước mũi, nghẹt mũi

Chảy nước mũi và nghẹt mũi cũng là một trong những triệu chứng nhiễm RSV xuất hiện sớm nhất. Khi virus RSV xâm nhập vào cơ thể qua đường hô hấp trên, nó nhanh chóng gây viêm niêm mạc mũi và họng. Điều này dẫn đến hiện tượng tăng tiết dịch nhầy và phù nề khoang mũi. Ban đầu, trẻ sơ sinh bị chảy nước mũi trong, sau đó nước mũi đặc hơn. Dấu hiệu này khá giống với triệu chứng cảm lạnh thông thường, khiến nhiều cha mẹ chậm đưa trẻ đi khám.

Trẻ sơ sinh, nhất là trẻ dưới 3 tháng tuổi, chủ yếu bằng mũi và chưa có khả năng thở miệng hiệu quả. Chỉ lượng nước mũi nhỏ cũng có thể khiến trẻ khó thở, bú kém hoặc bỏ bú. Nếu lượng nước mũi và dịch nhầy tiết quá nhiều, trẻ có nguy cơ bị sặc, cáu gắt, khó chịu do thiếu oxy, ngủ chập chờn.

Chảy nước mũi và nghẹt mũi cũng làm tăng nguy cơ bội nhiễm vi khuẩn, gây viêm tai giữa. Vi khuẩn lan xuống đường hô hấp dưới dẫn đến viêm tiểu phế quản.

Sốt nhẹ hoặc sốt cao

Sốt nhẹ hoặc sốt cao có thể là một dấu hiệu nhiễm virus RSV ở trẻ sơ sinh, nhưng không phải lúc nào cũng có. Một số trẻ, đặc biệt là dưới 6 tháng tuổi, có thể không sốt khi nhiễm RSV. Sốt là phản ứng tự nhiên của cơ thể khi hệ miễn dịch phát hiện ra virus hợp bào hô hấp. Sau khi xâm nhập qua đường mũi – họng, RSV nhanh chóng nhân lên trong niêm mạc đường hô hấp. Chúng kích thích cơ thể giải phóng các chất gây viêm như cytokine và prostaglandin, dẫn đến hiện tượng tăng thân nhiệt.

Khi mới nhiễm RSV, trẻ sơ sinh sốt nhẹ khoảng 37,5 – 38,0°C. Nếu nhiễm trùng tiến triển, viêm lan rộng xuống khí quản hoặc tiểu phế quản, trẻ có thể bị sốt trên 38,5°C.

Thở nhanh, rút lõm ngực, thở rít

Thở nhanh, rút lõm ngực và thở rít là dấu hiệu cảnh báo virus RSV lan rộng xuống đường hô hấp dưới, gây viêm tiểu phế quản hoặc viêm phổi. Khi niêm mạc tiểu phế quản bị phù nề và tăng tiết dịch nhầy, lòng ống dẫn khí trở nên hẹp lại, khiến không khí lưu thông khó khăn. Để bù đắp lượng oxy bị thiếu hụt, trẻ buộc phải thở nhanh hơn. Các cơ hô hấp phụ được tăng cường sử dụng gây nên hiện tượng rút lõm ngực và cánh mũi phập phồng.

Kèm theo đó là tiếng thở rít xuất hiện khi không khí phải đi qua các đoạn phế quản bị hẹp, có nhiều đờm nhầy. Những triệu chứng này thường xuất hiện sau 2 - 4 ngày từ khi trẻ bắt đầu ho, sốt và chảy mũi. Đây là giai đoạn nhiễm RSV tiến triển, có nguy cơ cao gây suy hô hấp nếu không được điều trị đúng cách.

Ngủ li bì, bú kém hoặc bỏ bú

Trong số các dấu hiệu nhiễm virus RSV ở trẻ sơ sinh, ngủ li bì, bú kém hoặc bỏ bú thường xuất hiện sau một vài ngày trẻ bị ho, sốt, chảy mũi. Virus RSV khi xâm nhập sâu vào đường hô hấp dưới sẽ khiến trẻ thở nhanh. Trẻ tiêu tốn nhiều năng lượng nên cảm thấy mệt mỏi. Trẻ khó bú, bú ít trong nhiều giờ, cơ thể không được bổ sung năng lượng và dịch. Điều này sẽ gây mất nước nội bào, giảm lưu lượng tuần hoàn não, dẫn đến trạng thái lừ đừ, ngủ li bì. Tình trạng này kéo dài có thể dẫn đến tụt huyết áp, suy tuần hoàn.

Điều nguy hiểm là nhiều cha mẹ có thể lầm tưởng trẻ "ngủ nhiều để hồi phục". Tuy nhiên, thực tế ngủ quá nhiều trong trạng thái thở nhanh, bỏ bú là biểu hiện bệnh đang diễn tiến nặng lên.

Tím môi, tím đầu chi (giai đoạn nặng)

Tím môi và tím đầu chi là triệu chứng cực kỳ nguy hiểm, xuất hiện khi trẻ bị thiếu oxy trầm trọng. Virus RSV gây viêm và phù nề niêm mạc đường hô hấp dưới, khiến luồng không khí đi vào phổi bị cản trở nghiêm trọng. Khi lượng oxy trao đổi tại phổi không đủ sẽ gây thiếu oxy máu. Khi đó, da môi và các đầu chi (ngón tay, ngón chân) của trẻ sơ sinh chuyển sang màu tím tái.

Dấu hiệu nhiễm virus RSV ở trẻ sơ sinh này thường xuất hiện sau khi trẻ đã trải qua các triệu chứng hô hấp nặng như thở nhanh, rút lõm ngực, khò khè, bú kém hoặc ngủ li bì mà không được xử trí đúng cách. Thiếu oxy nghiêm trọng, có thể dẫn đến tổn thương não, suy tim và tử vong nếu không được cấp cứu kịp thời.

Ngừng thở từng cơn hoặc thở ngắt quãng

Ở trẻ sơ sinh non tháng, hệ thần kinh trung ương và trung tâm điều hòa hô hấp chưa phát triển hoàn chỉnh. Phản xạ hít thở có thể bị gián đoạn hoặc rối loạn, gây nên các cơn tạm ngưng thở trong vài giây đến hàng chục giây. Ngừng thở từng cơn có thể xảy ra ở trẻ sơ sinh bị nhiễm RSV, đặc biệt là ở trẻ sinh non.

Những cơn ngừng thở thường xảy ra khi trẻ đang ngủ, khiến cha mẹ khó phát hiện. Trong những lần ngừng thở, oxy máu tụt xuống nhanh, gây tím tái, giảm nhịp tim. Nếu không được phát hiện kịp thời, trẻ sơ sinh có thể bị tổn thương não hoặc tử vong.

Nhiễm virus RSV ở trẻ sơ sinh là tình trạng không thể xem nhẹ, do bệnh có thể tiến triển nhanh và gây ra các biến chứng nguy hiểm như suy hô hấp, đặc biệt ở trẻ nhỏ dưới 6 tháng tuổi. Việc phát hiện sớm các dấu hiệu nhiễm virus rsv ở trẻ sơ sinh như ho kéo dài, thở nhanh, bú kém, ngủ li bì hoặc tím tái sẽ giúp cha mẹ đưa trẻ đến cơ sở y tế kịp thời để được chẩn đoán và điều trị đúng cách.

Đối với các trẻ thuộc nhóm nguy cơ cao như sinh non, mắc bệnh tim bẩm sinh hoặc bệnh phổi mạn tính, việc phòng ngừa RSV có thể được hỗ trợ bằng kháng thể đơn dòng palivizumab. Thuốc này giúp ngăn ngừa virus RSV tấn công phổi, từ đó làm giảm nguy cơ nhập viện do viêm tiểu phế quản hoặc viêm phổi. Tuy nhiên, cần lưu ý rằng việc sử dụng palivizumab phải được thực hiện dưới sự chỉ định và giám sát của bác sĩ chuyên khoa. Phụ huynh tuyệt đối không tự ý sử dụng thuốc mà không có đánh giá y khoa đầy đủ.