Alexithymia là gì và dấu hiệu như thế nào? Có khắc phục được không?

Khả năng thể hiện cảm xúc là một phần thiết yếu của con người, giúp chúng ta kết nối với nhau và trải nghiệm cuộc sống một cách trọn vẹn. Tuy nhiên, đối với những người mắc chứng Alexithymia, thế giới cảm xúc lại trở nên xa vời và khó nắm bắt. Theo dõi bài viết dưới đây để biết được những thông tin hữu ích về Alexithymia.

Alexithymia là gì?

Mất khả năng diễn đạt cảm xúc, hay còn gọi là Alexithymia, là một hiện tượng tâm lý khiến người mắc gặp khó khăn trong việc nhận biết, hiểu và diễn tả cảm xúc của bản thân. Giống như một người bị mù, họ không thể nhìn thấy cảm xúc, dù bản thân vẫn có thể cảm nhận và trải qua những cảm xúc đó. Thuật ngữ "Alexithymia" được giới thiệu bởi nhà tâm lý học Peter Sifneos vào năm 1973, đánh dấu bước ngoặt quan trọng trong lĩnh vực Tâm lý học và Phân tâm học.

Hiện tượng này phổ biến hơn nhiều so với tưởng tượng. Đôi khi, trong giao tiếp, khi ai đó hỏi han về tâm trạng của bạn, bạn có thể trả lời "tốt", "ổn" một cách mơ hồ do sự ngại ngùng hoặc không biết cách diễn tả cảm xúc cụ thể. Tuy nhiên, nếu những câu trả lời "tích cực" này trở thành thói quen và bạn luôn gặp khó khăn trong việc chia sẻ cảm xúc của bản thân, thì đó có thể là dấu hiệu của Alexithymia.

Để phân biệt Alexithymia với những khó khăn ngẫu nhiên trong việc diễn tả cảm xúc, cần lưu ý rằng Alexithymia là một hiện tượng mang tính thường xuyên. Một chuyên gia tâm lý có thể đánh giá mức độ ảnh hưởng của Alexithymia thông qua quá trình tư vấn và đưa ra chẩn đoán phù hợp. Dấu hiệu rõ ràng nhất của Alexithymia là sự khó khăn thường trực trong việc nhận biết và thấu hiểu cảm xúc của bản thân.

Alexithymia có thể ảnh hưởng đến nhiều khía cạnh trong cuộc sống của một người, bao gồm khả năng giao tiếp, xây dựng mối quan hệ và sức khỏe tinh thần. Nếu bạn nghi ngờ bản thân hoặc người thân mắc Alexithymia, hãy tìm kiếm sự trợ giúp từ chuyên gia tâm lý để được chẩn đoán và điều trị hiệu quả.

Dấu hiệu Alexithymia

Alexithymia, là một tình trạng tâm lý khiến người mắc gặp khó khăn trong việc nhận biết, hiểu và diễn tả cảm xúc của bản thân. Đặc điểm nổi bật của rối loạn này là sự thiếu hụt khả năng thể hiện cảm xúc. Khi tương tác với người khác, những người mắc chứng mất khả năng diễn đạt cảm xúc thường gặp những vấn đề sau:

• Khó khăn trong việc nhận biết cảm xúc và cảm giác: Họ có thể gặp khó khăn trong việc xác định cảm xúc bản thân đang trải qua, ví dụ như buồn bã, vui vẻ, tức giận, hay lo lắng.
• Khó phân biệt giữa cảm xúc và phản ứng sinh lý: Họ có thể nhầm lẫn giữa cảm xúc và các phản ứng sinh lý của cơ thể đối với cảm xúc đó, ví dụ như tim đập nhanh, đổ mồ hôi, hay run rẩy.
• Gặp khó khăn trong việc nhận biết và phản ứng với cảm xúc của người khác: Họ có thể gặp khó khăn trong việc hiểu ngôn ngữ cơ thể, nét mặt và giọng nói của người khác, dẫn đến việc khó khăn trong việc đáp ứng phù hợp với cảm xúc của họ.
• Có lối suy nghĩ logic và cứng nhắc: Họ có xu hướng tập trung vào những suy nghĩ logic và lý trí, ít khi cân nhắc đến cảm xúc.
• Khó khăn trong việc truyền tải cảm xúc của bản thân: Họ có thể gặp khó khăn trong việc chia sẻ cảm xúc của mình với người khác, khiến người khác khó hiểu và đồng cảm.
• Thiếu khả năng điều tiết cảm xúc: Khi đối mặt với căng thẳng, họ có thể gặp khó khăn trong việc kiểm soát và điều tiết cảm xúc của bản thân, dẫn đến những hành vi bộc phát hoặc hành động thiếu suy nghĩ.
• Ít khi tưởng tượng hoặc mơ mộng: Họ thường tập trung vào thực tế và những điều cụ thể, ít khi dành thời gian để tưởng tượng hoặc mơ mộng.
• Có vẻ xa cách và thiếu khiếu hài hước: Do khó khăn trong việc thể hiện cảm xúc.
• Cảm thấy không hài lòng với cuộc sống: Khó khăn trong việc nhận biết và thể hiện cảm xúc có thể ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống của họ, khiến họ cảm thấy không hài lòng và thiếu động lực.

Mức độ nghiêm trọng của mất khả năng diễn đạt cảm xúc có thể khác nhau ở mỗi người. Một số người có thể nhận biết được cảm xúc của bản thân ở mức độ cơ bản, nhưng gặp khó khăn trong việc diễn tả. Một số người khác thậm chí không nhận thức được tình trạng của bản thân.

Bệnh Alexithymia có thể được khắc phục không?

Alexithymia, hay còn gọi là rối loạn nhận diện và thể hiện cảm xúc, có thể ảnh hưởng đáng kể đến cuộc sống của bạn. Tuy nhiên, đừng lo lắng, vì đây không phải là một căn bệnh nan y. Với sự hỗ trợ của chuyên gia tâm lý và những nỗ lực của bản thân, bạn hoàn toàn có thể vượt qua Alexithymia và làm chủ cảm xúc của mình.

Khi nhận thấy bản thân có những dấu hiệu của Alexithymia, điều quan trọng nhất là bạn cần tìm kiếm sự trợ giúp từ chuyên gia tâm lý. Họ sẽ là người đồng hành cùng bạn trong hành trình khám phá và thấu hiểu thế giới nội tâm của chính mình.

Vấn đề cốt lõi của Alexithymia nằm ở việc bạn gặp khó khăn trong việc nhận biết cảm xúc của bản thân. Do đó, nhà tâm lý học sẽ giúp bạn rèn luyện khả năng nhận diện những rung động tinh tế bên trong, từ đó dần dần hiểu rõ cảm xúc của mình.

Liệu pháp đóng vai trò quan trọng trong việc hỗ trợ bạn đối phó với Alexithymia. Các phương pháp trị liệu phổ biến bao gồm:

• Liệu pháp nhóm: Cùng chia sẻ và học hỏi từ những người có cùng trải nghiệm, giúp bạn cảm thấy bớt cô đơn và có thêm động lực.
• Liệu pháp dựa trên kỹ năng: Trang bị cho bạn những kỹ năng cần thiết để nhận diện, thấu hiểu và thể hiện cảm xúc một cách hiệu quả.
• Liệu pháp nhận thức - hành vi: Giúp bạn thay đổi những suy nghĩ tiêu cực và hành vi sai lệch ảnh hưởng đến khả năng cảm nhận và thể hiện cảm xúc.

Bên cạnh việc điều trị Alexithymia, liệu pháp còn hỗ trợ bạn giải quyết các vấn đề tâm lý tiềm ẩn khác, góp phần nâng cao chất lượng cuộc sống.

Việc vượt qua Alexithymia không diễn ra nhanh chóng mà đòi hỏi sự kiên trì và nỗ lực từ phía bạn. Hãy dành thời gian để tham gia liệu pháp một cách đều đặn, đồng thời luyện tập thường xuyên những kỹ năng đã được học.

Alexithymia có thể là một rào cản trong cuộc sống, nhưng nó không phải là điểm dừng. Với sự hỗ trợ của chuyên gia tâm lý và những nỗ lực của bản thân, bạn hoàn toàn có thể học cách nhận diện, thấu hiểu và thể hiện cảm xúc một cách hiệu quả, từ đó mở ra cánh cửa đến một cuộc sống trọn vẹn và hạnh phúc hơn. Hy vọng thông tin trong bài viết trên hữu ích với bạn đọc.

Xem thêm: 

Hội chứng não cửa chủ: Triệu chứng, chẩn đoán và điều trị 

Hội chứng Froehlich là gì? Nguyên nhân và cách điều trị