Bệnh Kerion De Celse ở trẻ em: Nhận biết sớm và điều trị kịp thời tránh biến chứng

Bệnh lý nấm da đầu thường diễn tiến âm thầm, nhưng với thể viêm Kerion De Celse, biểu hiện lâm sàng lại khá rầm rộ với vùng tổn thương sưng tấy, mưng mủ và đau nhức. Chính vì vậy, bệnh Kerion De Celse ở trẻ em rất dễ bị chẩn đoán nhầm là áp xe da hoặc viêm nang lông sâu. Việc phát hiện sớm và điều trị đúng hướng là yếu tố then chốt quyết định hiệu quả phục hồi và ngăn ngừa biến chứng lâu dài như sẹo vĩnh viễn và rụng tóc không hồi phục.

Nguyên nhân gây bệnh Kerion De Celse ở trẻ em

Bệnh Kerion De Celse ở trẻ em là kết quả của phản ứng viêm nặng tại vùng da đầu bị nhiễm nấm sợi (dermatophytes), chủ yếu là các loài như Trichophyton verrucosum, Trichophyton mentagrophytes hoặc Microsporum canis. Các tác nhân này có thể lây từ thú nuôi, môi trường hoặc từ người sang người, đặc biệt trong điều kiện sinh hoạt kém vệ sinh, sử dụng chung vật dụng cá nhân như lược, mũ, khăn.

Trong bệnh Kerion, cơ thể trẻ phản ứng mạnh với sự xâm nhập của nấm, dẫn đến hình thành khối viêm mềm, sưng nề, chảy mủ, đôi khi có hạch kèm theo. Khối viêm này không phải là áp xe vi khuẩn mà là một dạng u hạt mủ do miễn dịch trung gian - điều này giải thích vì sao kháng sinh thường không hiệu quả.

Triệu chứng nhận biết bệnh Kerion De Celse ở trẻ em

Việc phát hiện sớm bệnh Kerion De Celse ở trẻ em cần dựa vào các dấu hiệu lâm sàng đặc trưng như:

• Tổn thương sưng nề trên da đầu: Vùng da đầu có một hoặc nhiều khối mềm, đỏ, đau, ranh giới rõ, bề mặt có thể chảy mủ hoặc đóng vảy vàng. Khối này thường lớn dần theo thời gian nếu không điều trị.
• Rụng tóc khu trú: Tại vùng tổn thương, tóc bị rụng từng mảng, thường không có gàu như nấm da đầu thông thường. Một số trẻ có thể rụng tóc toàn bộ vùng tổn thương.
• Sốt nhẹ, hạch cổ hoặc sau tai: Do phản ứng viêm mạnh, trẻ có thể sốt nhẹ, mệt mỏi, kèm nổi hạch khu vực gần tổn thương.
• Không đáp ứng với kháng sinh thông thường: Đây là điểm gợi ý quan trọng. Nếu điều trị bằng kháng sinh trong vài ngày nhưng không cải thiện, cần nghĩ đến nguyên nhân nấm.

Chẩn đoán bệnh Kerion De Celse ở trẻ em

Để xác định chính xác bệnh Kerion De Celse ở trẻ em, bác sĩ da liễu sẽ dựa trên lâm sàng kết hợp với xét nghiệm chuyên sâu:

• Soi tươi dưới kính hiển vi (KOH): Tìm thấy sợi nấm.
• Nuôi cấy nấm: Xác định chính xác loài gây bệnh.
• Sinh thiết da (trong một số trường hợp khó): Để phân biệt với các tổn thương dạng u hoặc viêm khác.

Đôi khi, cần phối hợp với siêu âm phần mềm để loại trừ áp xe thật sự hoặc tổn thương mô sâu.

Điều trị bệnh Kerion De Celse ở trẻ em

Điều trị bệnh Kerion De Celse ở trẻ em cần sử dụng thuốc kháng nấm toàn thân - điều mà nhiều phụ huynh dễ bỏ qua hoặc ngại dùng cho trẻ.

Không nên dùng kháng sinh hoặc corticoid đơn độc

Kháng sinh không có hiệu quả trong bệnh Kerion De Celse ở trẻ em nếu không có bội nhiễm vi khuẩn. Corticoid uống hoặc tiêm có thể làm nặng thêm tổn thương nếu không kiểm soát nhiễm nấm hiệu quả.

Thuốc kháng nấm đường uống

Một số loại thuốc kháng nấm được chỉ định để điều trị bệnh Kerion De Celse ở trẻ em có thể kể đến như:

• Griseofulvin: Là lựa chọn đầu tay cho trẻ > 2 tuổi, dùng từ 6 - 12 tuần.
• Terbinafine: Được sử dụng thay thế trong một số trường hợp, thời gian điều trị ngắn hơn (2 - 4 tuần).
• Itraconazole hoặc fluconazole: Được chỉ định nếu không đáp ứng với thuốc đầu tay.

Cần tuân thủ liều lượng và thời gian điều trị của các thuốc kháng nấm vì ngưng thuốc sớm dễ gây tái phát.

Thuốc bôi tại chỗ

Không phải điều trị chính nhưng hỗ trợ làm sạch vùng da đầu, giảm lan truyền mầm bệnh:

• Ketoconazole 2% dạng dầu gội.
• Ciclopirox olamine.

Tiên lượng và biến chứng nếu không điều trị sớm

Tiên lượng của bệnh Kerion De Celse ở trẻ em nhìn chung là tốt nếu được điều trị đúng hướng từ đầu. Tuy nhiên, nếu bỏ qua hoặc điều trị sai cách, các biến chứng có thể bao gồm:

• Sẹo teo da vĩnh viễn;
• Rụng tóc không phục hồi;
• Nhiễm trùng lan rộng;
• Tác động tâm lý lâu dài do mất thẩm mỹ vùng đầu.

Vì vậy, phụ huynh nên đưa trẻ đi khám sớm ngay khi có dấu hiệu nghi ngờ tổn thương nấm da đầu, đặc biệt là các tổn thương dạng mủ.

Phòng ngừa bệnh Kerion De Celse ở trẻ em

Để phòng tránh bệnh Kerion De Celse ở trẻ em, cần:

• Dạy trẻ không dùng chung lược, mũ, khăn tắm với người khác.
• Hạn chế tiếp xúc thú nuôi không rõ nguồn gốc hoặc có dấu hiệu bệnh ngoài da.
• Giữ da đầu khô thoáng, gội đầu thường xuyên bằng dầu gội sạch khuẩn.
• Nếu trong lớp học có trẻ mắc nấm da đầu, cần thông báo để kiểm tra đồng loạt và điều trị sớm.

Bệnh Kerion De Celse ở trẻ em tuy không phổ biến nhưng có thể gây hậu quả nặng nề nếu không được điều trị đúng hướng. Việc nhận diện sớm tổn thương sưng đau, rụng tóc từng mảng, không đáp ứng với kháng sinh là chìa khóa để định hướng chẩn đoán nấm. Điều trị cần phối hợp kháng nấm đường uống đủ liệu trình và theo dõi sát sao. Phụ huynh cần nâng cao nhận thức về các bệnh lý nấm da đầu để bảo vệ sức khỏe lâu dài cho trẻ.